امام حسن عسکری (ع) وظیفه داشت مردم را برای عصر غیبت آماده کند / این 40 نفر چرا به خانه امام رفتند / مبارزه با ظلم و حفظ اعتقادات مردم در شرایط خفقان

کبنا ؛ حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر ناصر رفیعی گفت: امام حسن عسکری (ع) می‌دانستند که دشمن در کمین است تا امام‌زمان (عج) را نابود کند برای همین حضرت فرزند خویش را به خواص معرفی می‌کرد.
امروز ۸ ربیع‌الاول سالروز شهادت امام حسن عسکری (ع) است بر همین اساس با حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر ناصر رفیعی به گفتگو پرداختیم که حاصل آن تقدیم مخاطبان می‌شود.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین رفیعی در گفت‌وگو با مهر، با اشاره به اینکه امام حسن عسکری (ع) امامی است که در سن ۲۸ سالگی و در دوران جوانی به شهادت رسید اظهار داشت: ایشان امامی هستند که در میان ائمه اطهار (ع) کمترین دوران امامت را داشتند، امامت حضرت تنها شش سال به طول انجامید.
وی به ویژگی‌های زندگی امام حسن عسکری (ع) اشاره و ادامه داد: این ویژگی‌ها، دوران امامت ایشان را حساس می‌کند. نخستین ویژگی اینکه امام حسن عسکری (ع) آخرین امامی هستند که در بین مردم حضور داشتند و امام‌زمان (عج) بعد از ایشان در غیبت به سر می‌برند؛ بنابراین آخرین امامی که حضور فیزیکی در بین مردم دارد امام حسن عسکری (ع) هستند. دوم اینکه حضرت، پدر آخرین امام است امامی که در روز موعود قیام می‌کند و دنیا را پر از عدالت کرده و ستمگران را نابود می‌سازد. سومین حساسیت دوران ایشان مربوط به حضور حضرت در سامرا می‌شود ایشان در این منطقه حتی نتوانستند مسافرت و یا یک‌بار سفر حج داشته باشند و از دوران پنج‌سالگی که با پدر بزرگوارشان به سامرا آمدند تا پایان عمر مبارکشان در همین منطقه ماندند. نکته دیگر اینکه مکتب تشیع در دوران امام حسن عسکری (ع) گسترش پیدا کرد تا جایی که حتی حضرت در قم ده‌ها صحابی داشتند. دیگر اینکه امام در دوران سه حاکم بنی العباس که هر سه ضعیف هستند امامت کردند و علاوه بر همه این موارد اینکه در دوران ایشان فرقه‌های زیادی نیز ظهور کرده بودند؛ بنابراین همه این نکات دوران حیات حضرت را حساس می‌کند.
رفیعی در ادامه بیان کرد: وجود این فرقه‌های انحرافی سبب شده بود که قیام و جریان‌های انحرافی زیادی در جامعه ظهور کند برای مثال در عراق یک شخص سیاه چهره‌ای به نام علی بن محمد علوی قیام کرد که به صاحب الرنج معروف بود، او در این قیام برده‌ها و سیاه‌پوستان را با خود همراه کرد و انقلاب خویش را از بصره آغاز و افراد بی‌گناه بسیاری را در عراق به خاک و خون کشید. این فرد جریانی به راه انداخت که در این جریان زنان را به کنیزی گرفت و افراد بسیاری را در بصره قتل‌عام کرد، او چهارده سال در عراق حکومت کرد که چند سال از حکومت این مرد فاسد مقارن با امامت امام بود. این مرد فاسد و خون‌ریز عراق را به قحطی رساند و کاری کرد که مردم مجبور شدند از گوشت سگ‌ها و گربه‌ها و جنازه‌ها تغذیه کنند، همین فرد می‌گفت من از اولاد امام علی (ع) هستم و سیدم؛ برای همین قیام خود را علوی خواند. امام حسن عسکری (ع) نیز در مورد این فرد می‌فرمود او از ما نیست و دروغ می‌گوید.
این استاد حوزه علمیه اضافه کرد: همچنین صوفی‌ها در دوران امامت امام حسن عسکری (ع) بسیار گسترش یافتند و حضرت خطاب به مسلمانان می‌فرمود از صوفی‌ها اجتناب کنید چرا که آنان دروغ می‌گویند؛ بنابراین امام حسن عسکری (ع) در دوران امامت خویش با خطر تصوف و صوفیه گری مواجه بود. صوفی‌ها مردم را به خود دعوت می‌کردند و ائمه اطهار (ع) را بر حق نمی‌دانستند. باتوجه‌به مطالب بیان شده برای همین امام حسن عسکری (ع) می‌فرماید سخت‌ترین دوره امامت برای من است؛ با این شرایط امام وظیفه داشت تا مردم را برای عصر غیبت آماده کند.
وی درباره اقدامات زمینه‌سازی امام حسن عسکری (ع) برای غیبت امام‌زمان (عج) گفت: امام‌زمان (عج) یک سال بعد از امامت امام حسن عسکری (ع) در سال ۲۵۵ قمری به دنیا آمدند و حضرت نمی‌توانست ایشان را به همه نشان دهند و همچنین نمی‌توانست به هیچ‌کسی هم نشان ندهد؛ حضرت مسئول حفظ جان امام‌زمان (عج) بود و همه ائمه اطهار (ع) تولد این امام همام را مژده داده بودند. امام حسن عسکری (ع) ایشان را تنها به خواص نشان داد خواصی که مورداعتماد بودند. یکی از این خواص جناب عثمان بن سعید است ایشان فردی صالح بود که در دوران امام حسن عسکری (ع) وکیل حضرت بود و بعد از امام یازدهم نیز نایب خاص امام‌زمان (عج) نیز بودند. ایشان می‌فرماید که ما با چهل نفر به خانه امام حسن عسکری (ع) رفتیم هدف ما این بود که بدانیم آیا ایشان فرزندی دارد یا خیر؟ و بدانیم امام بعدی چه کسی است؟ برای همین در همان جلسه از امام پرسیدم ما چهل نفر خدمت شما آمدیم تا سؤالی داشته باشیم اینکه بفرمائید امام بعد از شما چه کسی هستند؟ همان موقع امام حسن عسکری (ع) به اتاق رفت و آقازاده‌ای که عین قمر می‌درخشید در آغوش گرفت و نزد ما آورد، ایشان شبیه امام حسن عسکری (ع) بودند و امام یازدهم فرمودند بعد از من امام شما فرزندم محمد خواهد بود بعد از من هرگز دچار تفرقه نشوید و بعد از امروز دیگر ایشان را نخواهید دید.
رفیعی به ماجرای احمد بن اسحاق اشعری قمی اشاره و عنوان کرد: ایشان همان فردی است که مسجد امام را به دستور امام حسن عسکری (ع) بنا کرد و چهار امام را در طول عمرشان درک کردند، او مورد تأیید کامل امام هادی (ع) و امام حسن عسکری (ع) بودند، امروز نیز قبر مطهرشان سر پل ذهاب است. ایشان می‌گوید آخرین سفری که به سامرا رفتم در آن سفر به خدمت امام حسن عسکری (ع) رسیدم و حضرت فرمود پروردگار از روزی که زمین را خلق کرده آن را از حجت خویش خالی نگذاشته است و فرزند خویش را آورد و گفت این پسر من و در نام و کنیه همانند نام و کنیه پیامبر اکرم (ص) است، ایشان دنیا را پر از عدالت می‌کند و مثل پسرم همانند مثل خضر و ذوالقرنین است، غیبت ایشان در طول امامتشان بسیار طولانی می‌شود و کسانی در این دوران سالم می‌مانند که به امامت ایشان قائل باشند و برای فرج حضرت دعا کنند. همچنین فرمودند کسانی که دو ویژگی دارند در دوران غیبت هلاک نمی‌شوند نخست سست و ناامید نشوند و دیگر برای فرج حضرت دعا کنند. احمد بن اسحاق می‌گوید من اولین‌بار بود که این مطالب را از حضرت شنیدم و در دلم خواستم علامتی از آقازاده داشته باشم برای همین گفتم امام حسن عسکری (ع) آیا می‌توانم نشانه و علامتی نیز از آقازاده داشته باشم؟ ناگاه دیدم لب‌های مبارک امام‌زمان (عج) باز شد و فرمود من بقیه الله و منتقم خون دشمنان هستم.
این استاد حوزه علمیه ادامه داد: امام حسن عسکری (ع) این اقدامات را انجام دادند تا علاوه بر خواص، مردم نیز متوجه شوند که امام‌زمان (عج) به دنیا آمدند و دچار شک و تردید نشوند. امام حسن عسکری (ع) می‌دانستند که دشمن در کمین است تا امام‌زمان (عج) را نابود کند برای همین حضرت فرزند خویش را به خواص معرفی می‌کرد.
وی با اشاره به یکی از فرقه‌های انحرافی آن دوران گفت: یکی از فرقه‌های انحرافی آن زمان مفوضه بود آنان کسانی بودند که خدا را تعطیل کرده و معتقد بودند خلق اختیار کامل دارند. این تفکر در برابر تفکر جبریه قرار دارد. در هر دو فرقه افراط‌وتفریط حاکم بود. یکی از افرادی که از فرقه مفوضه بود کامل بن ابراهیم نام داشت او می‌گوید من روزی به منزل امام حسن عسکری (ع) رفتم تا ببینم عقیده مفوضه تا چه حد درست است، اما ایشان منزل نبود و من در اتاق نشستم تا حضرت تشریف بیاورند، در همان حین یک‌لحظه پرده اتاق کنار رفت و کودکی چهارساله را مشاهده کردم ایشان از همان جا به من فرمود یا کامل کذب والله؛ مفوضه به خدا دروغ می‌گویند، خدا آنان را لعنت کند چرا که قلب ما انسان‌ها در پرتوی مشیت الهی است. کامل می‌گوید من خیلی خوشحال شدم درحالی‌که در تعجب بودم.
رفیعی در پایان گفت: مهم‌ترین شاخصه برای شناخت شیعه آن است که هر چیزی را که خداوند منع کرده انجام ندهد و هر چیزی را که دستور به انجام داده به انجام آن پایبند باشد. شیعه همواره از اهل‌بیت (ع) پیروی می‌کند. افراد بسیاری اهل‌بیت (ع) را دوست دارند؛ اما از همه دستورات ایشان پیروی نمی‌کنند برای همین آنان محب اهل‌بیت (ع) هستند؛ بنابراین فرق بین محب و شیعه واقعی در تبعیت از فرامین اعتقادی و رفتاری اهل‌بیت (ع) است.
مبارزه با ظلم و حفظ اعتقادات مردم در شرایط خفقان
رئیس گروه مطالعات بنیادی مجمع جهانی اهل بیت (ع) گفت: امام (ع) مسلمانان و پیروان و شیعیان خود را در برابر جنایتکاران، ظالمان و ستمگران همیشه هشدار می دادند که ضعیف نباشید و با ایمان به خدا و پیامبران، ظالمان و ستمگران و زورمداران را از خود دور کنید و به آنها نپیوندید و همفکر آنها نشوید.
شفقنا نوشت: رئیس گروه مطالعات بنیادی مجمع جهانی اهل بیت (ع) گفت: امام (ع) مسلمانان و پیروان و شیعیان خود را در برابر جنایتکاران، ظالمان و ستمگران همیشه هشدار می دادند که ضعیف نباشید و با ایمان به خدا و پیامبران، ظالمان و ستمگران و زورمداران را از خود دور کنید و به آنها نپیوندید و همفکر آنها نشوید.
حجت الاسلام جعفری فراهانی اظهار داشت: زندگانی ائمه معصومین علیهم السلام بعد از رحلت رسول خدا (ص) را می باید تحت عنوان «زندگانی اهل بیت (ع)؛ جانشینان و وارثان پیامبر (ص)» تجزیه و تحلیل کنیم. در این تحلیل ها گفته شده است که این بزرگواران مسئولیت دوران جدیدی را بعد از پیامبر(ص) عهده دار شدند که حدود ۲۵۰ سال طول کشید. پیامبر اکرم (ص) نیز این دوران را پیشگویی و اشارات کلی به حوادثی که بعد از رحلت ایشان رخ می دهد، کرده بودند. بعد از رسول خدا (ص) و براساس تغییر و تحولاتی که بعد از ایشان در جامعه دینی و اسلامی صورت گرفت، متاسفانه نفاق جای خود را به جای ایمان و اخلاص باز کرد و گروهی تحت عنوان «منافقین» که در قرآن کریم هم خطر آنان گوشزد شده بود پیدا شدند. این گروه به دلائل مختلف و با اشکال گوناگون با اهل بیت (ع) به ویژه در مورد خلافت و جانشینی پیامبر (ص) حسادت و دشمنی کردند.
وی تصریح کرد: در این دوران، جریان نفاق، حضرت علی (ع) را ۲۵ سال خانه نشین کرد. البته امام علی (ع) اینگونه نبود که به کلی، خود را نسبت به مسائل دینی و اسلامی کنار بکشد بلکه نسبت به جامعه احساس مسئولیت می کرد و برای حفظ اساس اسلام و جلوگیری از از بین رفتن زحمات رسول خدا (ص) با خلفا بیعت مصلحتی انجام دادند و همکاری می کردند. در دوران به خلافت رسیدن امیر المؤمنین (ع)، همین گروه باعث وقوع جنگ های سه گانه (جمل، صفّین و نهروان) شدند. فعالیت این گروه در دوران ائمه بعدی هم ادامه داشت. گرچه در دوران امام باقر (ع) و امام صادق (ع) فرصت هایی را شاهد هستیم و حضرات توانستند از امکانات و فرصت پیش آمده برای تربیت شاگردان بیشتر و عرضه اسلام ناب استفاده نمایند.
وی به وضعیت اجتماعی دوران امام حسن عسکری (ع) اشاره وعنوان کرد: پیشوای یازدهم شیعیان در برهه خاصی قرار داشت؛ از یکسو اوضاعی که از طرف خلفای بنی عباس بر جامعه تحمیل شده بود و دوران خفقان و بحرانی بود و خلفای ستمگر بنی عباس به مردم ظلم می کردند و خرانه بیت المال صرف عیاشی حاکمان و ساختن کاخ می شد و به مصرف عمومی نمی رسید. در همین دوران، حاکمان بناهای مجلل و نوینی برای خود ساخته بودند. از سوی دیگر، رهبران جامعه اسلامی و دلسوزان توسط ماموران شکنجه می شدند و به زندان می افتادند. بودجه های عمومی و بیت المال صرف تامین نیازهای مردم نمی شد و عمدتاً خرج درباریان می شد.
وی افزود: در چنین وضعیتی، امام حسن عسکری (ع) باید براساس وظایف امامت و ولایت که دارند، در حدّ توان خود، دین و اعتقادات مذهبی مردم را حفظ کنند. امام (ع) تا جایی که فرصت داشت نیازهای اصلی مردم را بیان می کردند، ظلم و ستم حکام را بیان می نمودند و مردم را هدایت می کردند و آنها را از خلفا و درباریان پرهیز می دادند.
رئیس گروه مطالعات بنیادی مجمع جهانی اهل بیت (ع) بیان کرد: امام حسن عسکری (ع) در این دوران با یکسری شورش ها و قیام های داخلی و خارجی روبرو شدند که برخی با هدایت و رهبری اهل بیت و برخی ناسیونالیستی بودند. از جمله این قیام ها، قیام یحیی بن عمر طالبی است که بر ضد حکومت عباسی و ظلم و ستم عباسیان در کوفه قیام کرد و در نهایت به شهادت رسید. قیام دیگری که در این دوران شکل گرفت، قیام «صاحب الزنج» به رهبری علی بن محمد در بصره بود که یک نوع، نگاه آزادی خواهانه و به نوعی ناسیونالیسم داشت. امام حسن عسکری (ع) به دلیل ادعاهای باطلی که این گروه داشتند با آنها همراهی نکردند.
وی افزود: در این دوران، انحرافات فکری و اعتقادی بین مردم ایجاد شده بود، شبهات فرهنگی و دینی نسبت به توحید، پیامبران، معاد و مسائل فقهی پدید آمده بود که اگر امام حسن عسکری (ع) فرصت می یافت پاسخ این شبهات را می دادند. در این دوره، فردی به نام اسحاق کندی که از فلاسفه عراق بود، کتابی را با عنوان «تناقض القرآن» نوشت. وقتی امام (ع) متوجه این فرد شد و در جریان توزیع کتاب قرار گرفت، به شدت در برابر او موضع گیری کردند و دستور دادند، نوشته های او را پیدا کرده و آتش بزنند.
وی خاطرنشان کرد: مهمترین فعالیت های امام حسن عسکری (ع) را می توان اینگونه دسته بندی کرد:
امام (ع) در برابر فتنه های مختلف و وحشتناک این زمان در بین مسلمانان موضع گیری می کردند. ۲. مسلمانان را از ذلت و خواری و ضعف پرهیز می دادند و می فرمودند که قرآن کریم خواسته است که مسلمانان قوی و مقتدر باشند. امام (ع) مسلمانان و پیروان و شیعیان خود را در برابر جنایتکاران، ظالمان و ستمگران همیشه هشدار می دادند که ضعیف نباشید و با ایمان به خدا و پیامبران، ظالمان و ستمگران و زورمداران را از خود دور کنید و به آنها نپیوندید و همفکر آنها نشوید. ۳. امام (ع) در برابر منکرات و فسادهای جامعه موضع گیری می کردند و شیعیان و پیروان خود را نیز به موضع گیری در برابر اینها فرا می خواندند.
جعفری فراهانی تصریح کرد: امام حسن عسکری (ع) شاگردانی تربیت کردند و در کتاب های روایی شیعه، اسامی ۱۰۷ نفر از شاگردان حضرت ذکر شده است که حدیثی و سخنی از امام شنیدند در جایی نقل کردند یا امام (ع) سفارشی به آنها کردند.
وی با اشاره به دوران کوتاه امامت امام حسن عسکری (ع) گفت: این امام همام فرصت چندانی برای هدایت رسمی شیعیان نداشتند، به صورت محدود افرادی را پیدا می کردند و از طریق پیام هایی که به برخی شاگردانشان می فرستادند، مردم را هدایت می کردند.
وی ادامه داد: ما از ۶ سال امامت امام حسن عسکری (ع) می توانیم مطالبی را تحت عنوان رهنمودها و آموزه هایی برای عصر و زمان کنونی برداشت کنیم؛ اول اینکه، ایمان و اعتقاد مردم سرلوحه رهنمودها و هدایت امام (ع) است. دوم، اعمال و رفتار انسان ها براساس خواسته های الهی باشد، انسان نمی تواند ادعای ایمان به خدا داشته باشد اما هرنوع ظلم و ستمی را روا بدارد. سوم، مبارزه با ظلم و ستم. اگر در جوامعی مردم با ظلم و ستم مواجه شوند مانند آنچه این روزها و سال ها در فلسطین و غزه می گذرد، مسلمانان باید به کمک آنها بشتابند و کمک کار و منجی آنها شوند. فریاد استغاثه و کمک خواهی آنان را بشنوند و رهبران کشورهای اسلامی و مسلمانان در حد توان خود آنان را کمک نمایند.
وی تصریح کرد: در این دوره هم مسلمانان جهان باید افتخار کنند که ایمان به خدا دارند و قوی و عزیز باشند و به عنوان پیروان اهل بیت (ع) باید همیشه در برابر ستمگران و ظالمان اظهار وجود کنند نه اینکه تسلیم آنها باشند.
نماهنگ | امام حسن عسکری (ع)؛ عزیزِ غریب
      
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای: «این روزها متعلق به امام عسگری (سلام‌اللّه علیه) است، که میتواند الگوی همه‌ی مؤمنان، بخصوص جوانان باشد. این امامی که موافقان، شیعیان، مخالفان، غیر معتقدان، همه، شهادت دادند و اعتراف کردند به فضل او، به علم او، به تقوای او، به طهارت او، به عصمت او، به شجاعت او در مقابل دشمنان، به صبر و استقامت او در برابر سختیها.» 
 بیانات رهبر انقلاب که در این فیلم مشاهده می‌کنید:
«-از حضرت جواد تا حضرت عسکرى (علیهم السّلام)- که هر چه به ‌طرف حضرت عسکرى میرود، بیشتر هم [دیده] میشود و آن این است که دایره‌‌ى نفوذ ائمّه و وسعت دایره‌‌ى شیعه در زمان این سه امام، نسبت به زمان امام صادق و امام باقر (علیهم السّلام) شاید دَه برابر است؛ یعنى این چیز عجیبى است. شاید علّت این هم که اینها را این ‌جور در فشار و ضیق قرار دادند، اصلاً همین بود... این مکاتبات علی‌بن‌‌مهزیار و مانند اینها را که شما مشاهده میکنید نشان‌‌دهنده‌‌ى آن حرکت عظیم و شبکه‌‌ى عظیم تبلیغاتى و تعلیماتىِ این سه امام بزرگوار است؛ از بعد از امام رضا تا زمان شهادت حضرت عسکرى (علیهم‌ السّلام)... اینها همه نشان‌‌دهنده‌‌ى حرکت عظیم ائمّه (علیهم ‌السّلام) و شیعیان و اصحاب آن بزرگوارها در سرتاسر تاریخ بوده. با اینکه دستگاه حاکم، دستگاهی پلیسى بود با شدّت عمل؛ در عین‌ حال این‌ جور ائمّه (علیهم ‌السّلام) موفّق شدند؛ غرض [اینکه]، در کنار غربت، این عزّت و این عظمت را هم باید دید.» 
«این امام عسگری (علیه الصّلاة و السّلام) است که در بیست و هشت سالگی به شهادت رسیده است؛ و این همه فضیلت، این همه مکرمت، این همه عظمت، که نه فقط ما به آنها قائلیم و مترنّمیم، بلکه دشمنانشان، مخالفانشان، کسانی که اعتقاد به امامت آنها نداشتند، همه اعتراف کردند.»