اما عدم مدیریت صحیح منابع و نگاه صنعت محور به توسعه در این استان باعث شده که بخش منابع جنگلی این استان با چالشهای جدی در حوزه برداشت، تخریب، نابودی و عدم بهره وری اقتصادی از منابع روبه رو شود.
این روزها در کهگیلویه و بویراحمد، افزایش بهره برداری از منابع طبیعی و مصرف گیاههای کوهی چالشهای مختلفی را به وجود آورده است.
همه ساله با شروع فصل رویش و رشد انبوه محصولات و گیاهان کوهی، جمعیت زیادی برای درآمدزایی و یا مصرف شخصی به سمت مناطق کوهستانی رهسپار میشوند.
در این میان خروجی این حرکت، نابودی جنگلها و مراتع و ظرفیتهای گیاهی و دارویی است.
وجود هزاران گونه گیاهی در کهگیلویه و بویراحمد این مهم را میرساند که این استان میتواند پایلوت توسعه گیاهان دارویی باشد.
اما عدم مدیریت صحیح منابع و نگاه صنعت محور به توسعه در این استان باعث شده که بخش منابع جنگلی این استان با چالشهای جدی در حوزه برداشت، تخریب، نابودی و عدم بهره وری اقتصادی از منابع روبه رو شود.
با افزایش جمع آوری و مصرف گیاهان کوهی توسط مردم، آسیبهای جبران ناپذیری به کالبد طبیعت استان وارد شده و گاهی نیز واژه انقراض پیشوند نامی از نامهای گیاهان میشود.
با همه تلاشهای انجام گرفته برای توسعه کشت گیاهان دارویی در استان، به نظر میرسد بهره وری در این حوزه به حد مطلوب نرسیده و ظرفیتهای بکری در آن مغفول مانده است.
بی شک هر استانی آرزوی داشتن چنین ظرفیتهایی برای توسعه را دارد و کهگیلویه و بویراحمد با وجود پتانسیلهای فراوان همچنان نام محرومیت را یدک میکشد.
دنا منطقهای با پتانسیل جهانی
اگر بخواهیم به آمار نگاه کنیم دنا به تنهایی بیش از ۲۰۰۰ گونه گیاهی ثبت شده را در خود جای داده است.
دنا با هشتاد کیلومتر طول، طولانیترین رشته کوه زاگرس است که به سان دیواری عظیم، از شمال شرقی تا شرق کهگیلویه و بویراحمد امتداد یافته و نقش بسزایی در ایجاد تعادلات اکولوژیک جنوب غرب کشور ایفا میکند.
در وسعت ۲۵۵ هزار و ۵۳۷ هکتاری منطقه استحفاظی دنا، ۱۶۹ گونه جانوری شامل ۲۶ گونه پستاندار، ۳۹ گونه خزنده، ۲۰ گونه آبزی و ۸۴ گونه پرنده زندگی میکنند.
کل و بز، گونه غالب پستانداران این منطقه است، طبق آخرین سرشماری در این بوم سازگان جمعیت کل و بز فراتر از سه هزار راس است.
میانگین ارزش تنوع زیستی گیاهی و جانوری هر هکتار از اکوسیستم دنا، معادل ۱۸۰ برابر خاک کشور است.
بیش از ۲۸ محیط بان از دنا و در مجموع ۸۰ محیط بان از مناطق حفاظت شده کهگیلویه و بویراحمد حفاظت میکنند که این تعداد، تنها یک دهم استانداردهای جهانی است.
هم اکنون به ازای هر ده هزار هکتار منطقه حفاظت شده، یک محیط بان وجود دارد و این در حالی است که طبق استانداردهای بین المللی برای هر یکهزار هکتار یک محیط بان لازم است.
بسیاری از محیط بانان از جوامع محلی روستایی حاشیه این اکوسیستمها جذب شدهاند و آنها از روی علاقهای که به منابع طبیعی، جنگلها و حیات وحش دارند، به این شغل روی آوردهاند.
محیط بانان به دور از کاشانه و خانواده خود، در شرایطی سخت و طاقت فرسا و با امکانات و تجهیزات بسیار ناچیز از مناطق حفاظت میکنند.
طی چهار دهه گذشته، به دلیل رشد جمعیت و مشکلات معیشتی ساکنان حاشیه دنا، این زیست بوم حیات بخش به صورت مستمر و به شیوههای های مختلف مورد تعرض و بهره برداریهای یک سویه و مخرب قرار گرفته است.
سرزمین بلوطها این روزها توسعه خود را در چرخ صنعت جستجو میکند و با توجه به ظرفیتهای گیاهی میتوان در کنار توسعه طبیعت محور صنعت، نیم نگاهی نیز به رشد ظرفیتهایی مانند گیاهان دارویی داشت.
اما چالشهای بهره برداری از گیاهان دارویی در چندین بخش قابل بررسی است و به اختصار به چندین حوزه آن میپردازیم.
گرایش مردم در فصل بهار به جمع آوری، استفاده، خرید و فروش گیاهان دارویی و کوهی در این استان مشکلاتی را با خود به همراه دارد.
در ابتدای بهار تا اوایل تابستان رشد دستفروشان با محوریت فروش گیاهان کوهی در مناطق مختلف شهر محسوس است.
در این میان سوء استفاده سودجویان و خطرات استفاده غیر صحیح از گیاهان دارویی برخی را تا نزدیکی مرگ نیز میکشاند.
مسمومیت شش عضو یک خانواده با مصرف قارچ سمی
طی چند روز گذشته شش نفر در کهگیلویه و بویراحمد در اثر مصرف قارچ سمی دچار مسمومیت شدند، که با اقدام به موقع نیروهای امدادی از مرگ حتمی نجات یافته و به بیمارستان منتقل شدند.
همچنین در میان فروشندگان این گیاهان گاها درگیریهایی در محلهای فروش که کاملاً غیر مجاز است نیز گزارش شده است.
بدون شک ایجاد اشتغال پایدار نیز برای فروشندگان گیاهان کوهی میتواند به کاهش این معضلات کمک کند.
سالهاست در کهگیلویه و بویراحمد از پتانسیلها و ظرفیتهایی گفته میشود که هنوز به خروجی محوری نرسیده و اکثراً در حد یک ظرفیت بالقوه باقی مانده است. این استان علیرغم همه داشتهها، نیستها را یدک میکشد و باید دید چه زمانی با مدیریت اصولی منابع، اشتغال زایی ظرفیت محور با برند سازی فرا استانی در آن شکل خواهد گرفت.(مهر)