حسن روحانی باید تا یک ماه دیگر در صحن سبز مجلس و در برابر دیدگان نمایندگان بایستد و به سوالات آنها پاسخ دهد. پنج محوری که روحانی باید درباره آنها پاسخ دهد عبارتند از: "از عدم موفقیت دولت در کنترل قاچاق کالا و ارز، استمرار تحریمهای بانکی، عدم اقدام شایسته دولت در خصوص کاهش نرخ بیکاری، رکود اقتصادی شدید چندین ساله و افزایش شتابان نرخ ارزهای خارجی و کاهش شدید ارزش پول ملی. " حسینعلی امیری، معاون پارلمانی حسن روحانی، اما سوال از رئیس جمهور را مغایر قانون خوانده و میگوید: سؤالات از رئیسجمهوری در کمیسیون بررسیشونده از نصاب افتاده بود، اما برخی نمایندگان باز هم با انصرافیها صحبت کرده و مجددا امضای آنها را پای طرح سؤال از رئیسجمهوری نوشتند.
طبق ماده (۲۱۲) آییننامه داخلی مجلس، براساس اصل هشتاد و هشتم (۸۸) قانون اساسی، در صورتی که حداقل یک چهارم کل نمایندگان بخواهند، درباره یک یا چند وظیفه رئیسجمهور سؤالکننده، باید سؤال یا سؤالات خود را به طور صریح و روشن و مختصر به همراه امضاها به رئیس مجلس تسلیم کنند.
سوال از رئیس جمهور و فرصتی برای استیضاح
سؤال زمانی مطرح میشود که یک یا چند نماینده مجلس در خصوص امور داخلی یا خارجی و برخی موضوعات از وزرا یا رئیس جمهور سؤال میکنند که این مقامات نیز موظف هستند به این سؤالات پاسخ داده و آنها را قانع کنند. استیضاح نیز برای زمانی است که نمایندگان مجلس یا از پاسخهای وزرا یا رئیس جمهور قانع نشده و یا مورد خاصی که طبق قانون مستلزم استیضاح باشد پیش آمده است که معمولا نتیجه آن منجر به ابقا یا برکناری مقام مسئول میشود. سخنگوی فراکسیون امید مجلس با اشاره به "طرح سئوال از رئیسجمهور" که از سوی برخی از نمایندگان پیگیری میشود، گفت: سئوال از رئیسجمهور چند بار در مجلس مطرح شده و به نصاب لازم برای طرح در مجلس نرسیده است حال چطور عدهای میخواهند عدم کفایت سیاسی رئیسجمهور را دنبال کنند؟! ماجرای سوال از رئیس جمهور در یک سال گذشته فراز و نشیبهای فراوانی داشته است. با حضور نمایندگان دولت در کمیسیون بارها تعداد امضاهای نمایندگان متفاضی طرح سوال از رئیس جمهور، کاهش پیدا کرد که منجر به منتفی شدن سوال از روحانی شد. اما چهارشنبه گذشته علی لاریجانی سوال از رئیس جمهور را اعلام وصول کرد.
کشاندن روحانی به مجلس برای برخی نمایندگان یک موفقیت به شمار میرود که حالا آنها را تشویق میکند گام بلندتری بردارند. روحانی باید خود را برای حضور در صحن مجلس آماده کند، اما بعضی از نمایندگان پیش از این دنبال طرح عدم کفایت سیاسی او هستند. حسینعلی حاجی دلیگانی، عضو فراکسیون ولایی مجلس هفته گذشته از تهیه طرح عدم کفایت سیاسی و استیضاح حسن روحانی خبر داده بود. او اعلام کرده بود: ما در حال تنظیم طرح عدم کفایت رئیسجمهور هستیم و به نظر میرسد که هفته آینده بتوانیم به جمعبندی برسیم و جمعآوری امضا را دنبال کنیم. اتاق فکری برای بررسی عدم پایبندی روحانی بر اجرای قانون برنامه پنجم تشکیل شده. اما این طیف سیاسی مدعی شده است که نمایندگان اصلاحطلبان مجلس به دنبال استیضاح روحانی هستند. با این حال اعضای فراکسیون امید از جمله محمدرضا عارف رئیس فراکسیون ارتباط تشکیلاتی این طیف سیاسی را با استیضاح تکذیب میکند.
پازوکی: مجلس به وظیفه اش عمل نکرده است
اما سوالی که مطرح میشود آن است که روحانی چرا باید در مجلس ظاهر شود؟ مگر خود مجلس ناظر و تصمیم گیرنده در سیاستهای اقتصادی کشور نبوده است؟
مهدی پازوکی، اقتصاددان و استاد دانشگاه معتقد است: بخشی از مشکل به سیاستهای دشمنان خارجی مثل تندروهای آمریکایی و اسرائیلی و بخشی نیز به تندروهای داخلی برمیگردد. این اعلام وصول سوال از رئیس جمهور در زمین تندروهاست. مجلس وظیفه نظارت را بر عهده دارد. دولت هرجا کوتاهی کند میتواند بر اساس وظیفه قانونی خود انجام دهد، اما مجلس به وظیفه خود عمل نکرده است.
این اقتصاددان با تاکید بر آنکه "اقتصاد ایران به شدت از بیانضباطی اقتصادی رنج میبرد" بیانضباطی را به سه دسته بیانضباطی پولی، مالی و اداری تقسیم میکند و میگوید: نمایندگان در هرسه نوع این بیانضباطی شدیدا مقصرند.
پازوکی درباره بیانضباطی پولی نمایندگان میگوید: من دوست دارم وزارت اقتصاد، بانک مرکزی و سیستم پولی توصیههای نمایندگان برای وام به اعضای ستادهای انتخاباتی خود را اعلام کنند. مسئول بخشی از وامهای معوقه همین آقایان نماینده هستند. رئیس سابق سازمان مالیاتی با فشار همین نمایندگان تغییر کرد. نمایندگان به دنبال افرادی برای این مسئولیت بودند که مشکل مالیاتی خود را حل کند.
این استاد دانشگاه با بیان آنکه "نمایندگان بی انضباطی مالی اقتصاد ایران را تشدید کرده اند" ادامه میدهد: یک نمونه بیانضباطی مالی بودجه سال ۹۷ است. دولت کل هزینه کشور را در بودجه جاری ۹۷، ۲۷۶ هزار میلیارد تومان پیش بینی کرده بود. اما مجلس این عدد را ۲۹۳ هزار میلیارد تومان افزایش داد. حالا هم داد نمایندگان بالا میرود که "چرا دولت بزرگتر میشود؟ " آقایان نماینده خودتان کردید. شما بودید که بودجه عمرانی کشور را از ۶۰ هزار میلیار تومان به ۶۲ هزار میلیارد تومان افزایش داید. اما تا اینجا اشکال ندارد. مشکل اینجاست که نمایندگان، چون نمیتوانستند پروژه جدیدی شروع کنند، فقط در بخش راه و ترابری عنوان بیش از ۵۲ طرح عمرانی را دستکاری کردید که بیشتر از ۶۰ هزار میلیارد تومان بار مالی جدید برای دولت تراشید ه. است. مثلا پروژه احداث راه آهن دوخطه برقی اصفهان را به اصفهان - اهواز تغییر دادهاند که معنای دیگر آن ۲۰ هزار میلیارد تومان بار مالی برای دولت است. یا مثلا به راه آهن سریعالسیر تهران-قم- اصفهان اراک را هم اضافه کردند. با تصمیم شما آقایان نماینده، ۳۶۸ هزار میلیارد تومان بودجه پیشنهادی دولت برای سال ۹۷ به ۳۸۶ هزار میلیاد تومان تبدیل شده است.