تاجگردون: احساس میشود کودتای اقتصادی شده و کسی متوجه نیست!/ آشنا گلایه کرد که چرا او را با مشایی مقایسه کردهام/ احمدینژاد بودجۀ حوزه علمیه را یک سوم کرد/ نمایندگان یک کارتِ حلال دارند و یک کارتِ حرام
نه! من یک ذره یک سرِ سوزن فعالیت اقتصادی ندارم، نداشتم در دورۀ آقای دکتر احمدینژاد که چند سال دیگر مسئولیت نداشتم و البته نمیگویم فعالیتِ اقتصادی میکردم در یک شرکت یا موسسه مشاوره میدادم، من یادم است یک جایی مشاوره میدادم هفتهای یک روز میرفتم به اندازۀ حقوق همین الانم از آنجا دریافت میکردم، ولی از روزی که وارد مجلس شدم تمام فعالیتهای دیگرم را کنسل کردم، احتمالاً سندیکای بیمه را میفرمایید که در آن دوره من دبیرکل سندیکای بیمه بودم که بعد هم وقتی آمدم مجلس آن را کنار گذاشتم، همیشه هم گفتم من هیچ فعالیتِ اقتصادی نداشتم و قائل به این هم نیستم، چون برای ما درست نیست که این کارها را کنیم.
فیلم گفتوگوی «۱۰:۱۰ دقیقه» با غلامرضا تاجگردون رئیس کمیسیون تلفیق بودجه ۹۸
سلام عرض میکنم خدمتتان شبتان به خیر باشد به ۱۰:۱۰ دقیقه امشب خیلی خوش آمدید، سالروز شهادتِ حضرت صدیقۀ طاهره فاطمهزهرا(س) را خدمت شما مخاطبین برنامه ۱۰:۱۰ تسلیت عرض میکنم، مهمانِ امشبِ برنامه ۱۰:۱۰ دقیقه ما جناب دکتر غلامرضا تاجگردون رئیس کمیسیون تلفیق مجلس هستند که خدمتشان خوشآمد عرض میکنم.
تاجگردون: من هم سلام عرض میکنم خدمت شما و بینندگان عزیز.
باشگاه خبرنگاران جوان: آقای تاجگردون اولاً ممنون هستم که در این روزهای پرکارتان دعوت ما را پذیرفتید و به برنامه آمدید، میتوانم از ابتدای برنامه از شما خواهش کنم سوالهایم را صریح و شفاف بپرسم طوری هم نباشد که بعداً بگویند صداوسیما خیلی ویژه هوای مجلس را داشته است؟
تاجگردون: خواهش میکنم من در خدمتتان هستم.
این روزها حواسمان هست که کسی را اذیت نکنیم
شما که ناراحت نمیشوید؟
تاجگردون: انشاءالله که نشوم.
چون این روزها همه حساس هستند و حواسشان است که یک کاری بکنند که خدایی ناکرده مجلس از دستشان ناراحت نشود که بودجههایشان کم شود!
تاجگردون: ما این روزها حواسمان هست که کسی را اذیت نکنیم که آن فیلم را بگیرند، پخش کنند و بگویند حالا آقا نصیحت کردید یا نه؟! [میخندد] ما که راحتیم.
الان فکر کنم دارید تیکه به یکی از همکارانتان میاندازید؟
تاجگردون: نه به فضای مجازی دارم میگویم.
بودجه متعلق به یک قشر یا سازمان خاص نیست/ تاکنون نشنیدهام که بگویند تاجگردون از فلانی خوشش نمیآید پس بودجهاش قطع است/ این روزها رایزنی در مجلس خیلی تاثیرگذار است
این را مطرح کردم، چون میخواستم بدانم تاثیرِ نظراتِ شخصیِ نمایندگان در بحث بودجه چقدر است؟ مثلاً اگر آقای تاجگردون از یک سازمانی خوشش نیاید یا برعکس بخواهد هوای یک سازمانِ دیگری را داشته باشد، چقدر این نظرِ شخصی آنها در روندِ بودجهای که قرار است به آن سازمان اختصاص پیدا بکند، موثر است؟
تاجگردون: البته من این را رَد نمیکنم که برخی از همکاران یا نمایندگان در رایدادنشان یا اظهارنظراتشان این مواضع را داشته باشند، ولی در موضع بودجه از لحاظ مسئولیت بنده کارِ خطایی است، چون بودجه متعلق به یک قشر خاص یا یک سازمان خاص نیست متعلق به کلِ کشور است، حتی نمیشود گفت که متعلق به دولت است، متعلق به کلِ کشور است، تلاشم را کردم حالا ۲۷، ۲۸ سال است در سازمان برنامه و بودجه و بعد هم در مجلس دارم خدمت میکنم، تا حالا چیزی نشنیدهام که بگویند تاجگردون از فلانی خوشش نمیآید پس بودجهاش قطع است.
کلاً چقدر این روزها رایزنی در مجلس موثر است؟
تاجگردون: خیلی تاثیر دارد، خیلی تاثیر دارد و دستگاههای اجرایی هم خیلی تلاش میکنند که با نمایندهها بهخصوص نمایندههای عضو کمیسیون تلفیق و با افراد موثر ارتباط برقرار کنند، مطالبشان را بگویند بعضی وقتها هم میبینید اثر میگذارد.
همه دولتها هرساله بخشنامه میکنند که برای بودجه با مجلس رایزنی صورت نگیرد/ رایزنی دستگاههای اجرایی امسال با مجلس کم بوده است/ تعیین انضباط خاص برای حضور دستگاههای اجرایی در کمیسیون تلفیق
چون ظاهراً دولت یک بخشنامه کرده بود که هیچ رایزنی با مجلس اتفاق نیفتد.
تاجگردون: همۀ دولتها همه سالِ همین کار را میکنند، بخشنامه میکنند و میگویند کسی رفت او را عوض میکنیم، برخورد میکنیم، ولی باز هم کم و زیاد میشود، ولی امسال تا الان حضور کم بوده است، بیرون شاید بوده، ولی در مجلس خیلی میآیند ضمن اینکه دو سه سال است ما در کمیسیون تلفیق یک انضباطِ خاصی را برای حضورِ دستگاههای اجرایی قائل شدیم.
کم یعنی هنوز میآیند؟
تاجگردون: نه خیلی کم است، ولی شاید حالا روشهای دیگرِ نویی را برای ارتباط برقرار کردن انتخاب کرده باشند.
ماجرای اعطای تسهیلات ویژه هیات وزیران به گچساران/ نفوذ من در دولت در موضوع بازسازی بافت فرسوده «دو گنبدان» بی تاثیر نبود
گفتید این اتفاق تاکنون برای شما نیفتاده، چند وقت پیش هیات وزیران یک موضوعی را مصوب کرد، بودجه یا تسهیلاتِ ویژهای در حوزۀ انتخابیه خودتان درنظر نگرفته بودید، چون همین که هیات وزیران بودجهای را مصوب کرده بود که مقداری وام قرضالحسنه و بلاعوض جهت اختصاص به شهرستانهای گچساران و باشت و دوگنبدان که حوزۀ انتخابی شماست به مردم داده شود، در حالی که به خیلی از شهرها داده نشد؟!
تاجگردون: احتمالاً منظورتان بافت فرسوده است دیگر، بافت فرسوده شهرِ دوگنبدان است، این به حدود ۳ سالِ پیش برمیگردد، گچساران یا شهر دوگنبدان یک بافت فرسودۀ خیلی سنگینی داشت، ۱۰، ۱۵ سال هم روی آن مطالعه کردند و روشهای مختلف را میرفتند، من هم وقتی نماینده شدم روی این موضوع خیلی کار کردم که چه کنم تا این بافت را اصلاح کنم، با خیلیها مشورت کردم، وزراء، کارشناسان، بنیاد مسکن حتی آقای دکتر نوبخت، اتفاقاً آقای تابش رئیس بنیاد مسکن یکبار که من ایشان را بردم و این بافت را به او نشان دادم یک پیشنهاد خیلی خوبی داد بعد به من گفت که آقای تاجگردون شما آدمِ بانفوذی هستید بهتر هم میتوانید موضوعی را که من میگویم در دولتیها توجیه کنید، بیایید این شهر را به عنوان پایلوت با مدلی که من میگویم عمل کنید، فرض کنید خداییناکرده در دوگنبدان زلزله آمد، بعد قرار است این مدل را زمانی که زلزله آمده کار کنیم و بنیاد مسکن هم تاکنون در شهر کار نکرده و با این مدل ما حاضریم؛ اتفاقاً ایشان مدلشان را به سازمان برنامه دادند و من هم آمدم توضیح دادم، دیدیم مدلِ خیلی خوبی است و به عنوان پایلوت کار کردیم؛ فکر میکنم امروز یکی از بهترینهای پایلوتهای بازآفرینیِ شهری، همان شهر باشد، یک مدلی که بدون اینکه خیلی هزینه کنیم با مشارکتِ بالای مردم کار انجام شد؛ ما در حدود قریب ۲ سال از ۳ هزار بافت مسکونیِ فرسوده حدوده ۱۷۰۰، ۱۸۰۰ واحد را با شهرسازی جدید بازسازیِ مجدد کردیم.
پس ربطی به رایزنیها ندارد؟
تاجگردون: قطعاً داشته به خاطر اینکه شاید ارتباطاتِ من بهتر باشد یا نفوذِ کلامم بیشتر بوده، ولی واقعاً یک کارِ بسیار ارزشمندی و ملی بوده که الان دولت همان کار را دارد در سایر نقاط کشور اِعمال میکند با همان مدل هم است، این پایلوت خیلی خوب است، همۀ استانها برداشت کردند و آمدند دیدند، فکر میکنم یک کارِ ملیِ خوبی بود و الان هر جای کشور بخواهند این کار را بکنند، منابع پیشبینی شده است، بودجه سال ۱۳۹۷، جلسۀ سران هم که اعتبارِ خوبی گذاشته شد فقط برای همین مدل است، مدلِ تلفیقیِ کار مردم و زیرساختهایی که دولت انجام میدهد و ارزشمند هم است.
در بحثهای کارشناسی و ملی مستقل هستم/ بیشتر انتقادات صریح را نسبت به احمدینژاد و دولتش داشتم/ دولت خیلی تمایل داشت که در دولت باشم
این روزها انگار رابطۀ شما با دولت زیاد خوب نیست هرچند که به لحاظ جریانِ سیاسی با همدیگر همسو بودید، اما این روزها انتقاداتِ تندی از جانب شما به دولت میشود برخیها میگویند که آقای تاجگردون انتظار داشت در این دولت مسئولیتی بگیرد و چون اتفاق نیفتاد الان در قامتِ منتقدِ دولت ظاهر میشود؛ این حرفها و این شایعات چقدر صحت دارد؟
تاجگردون: من کلاً در بحثهای کارشناسی و ملی مستقل هستم، یعنی چه در دولتِ قبل و چه در این دولت؛ دولتِ قبل بسیار مورد احترام بودم، ولی بیشتر انتقادات صریح را نسبت به آقای احمدینژاد و دولتش داشتم، این دولت از نظر سیاسی همسوتر بودیم، ولی مواضع ملی یا مواضعِ کاری من تعارفبردار نیست، البته دولت همیشه مورد حمایتِ من بوده و هست، چون احساس میکنم که باید به دولت در هر منظری کمک کرد، اما اینکه نوع انتقاداتِ من مشخص است، عمدتاً انتقاداتی است که سیاستهای دولت، یک گوشهای از کشور یا یک گوشهای از ملت را آسیب میرساند یا ناشی از نابسامانیهای سیاسی در تصمیمگیری باشد که من همیشه انتقاد میکنم؛ حالا آن فرمایشِ انتهایی شما که دولت من را، نه اتفاقاً دولت خیلی تمایل داشتند که بنده در دولت باشم.
جمعبندی دولت و مجلس بر این بود که حضورِ من در پارلمان به نفع مملکت است/ در حوزههای اقتصادی میتوانستم خدمتگزار باشم
یعنی پیشنهادی هم به شما شد؟
تاجگردون: به هر صورت همیشه جنبههای مختلف بحث بوده و تمایل هم داشتند، ولی جمعبندی چه دولت و چه مجلس بر این بود که حضورِ من در مجلس به نفع مملکت است.
نمیشود بگویید از کجا پیشنهاد داشتید؟
تاجگردون: معذرت میخواهم، خیر.
ما قرار بود در این برنامه خیلی صریح و شفاف باشیم.
تاجگردون: نه مشخص است من اگر بخواهم بروم به دولت مثلاً چه جاهایی میتوانم بروم.
یعنی به عنوان رئیس سازمان و برنامه؟
تاجگردون: حالا در حوزههای اقتصادی میتوانستم خدمتگزار باشم، ولی الان هم دولت بر این تشخیص است و هم مجلس بر این تشخیص است که حضورِ من در مجلس بهتر میتواند کمک کند حتی به خودِ سازمان برنامه و امور بودجه ریزی کشور.
نوبخت دوست خوب من است اما به معنای پذیرش صددرصدی مواضع و رفتارهایش نیست/ به عملکرد سازمان برنامه و بودجه نقد دارم
پس گفتید کجا بود دیگر، سازمان برنامه بود!
تاجگردون: نه اتفاقاً نگفتم، اتفاقاً آقای نوبخت رئیس محترم سازمان برنامه هم دوستِ خوب من است و هم در بسیاری از مباحث همفکری میکنیم، نه اینکه بگویم مواضع و رفتارهایشان را صددرصد قبول داشته باشم، ولی خودِ ایشان میداند، من یکی از بهترین دوستانِ سازمان برنامه هستم که میتوانم هم در کارهایشان کمک کنم و هم از بسیاری اشتباهات که احتمالِ اتفاق افتادنش است، جلوگیری کنم.
به عملکردِ سازمان برنامه نقد دارید؟
تاجگردون: بله نقد دارم.
سازمان برنامه باید در بخشهای اقتصادی قویتر حضور پیدا میکرد/ این سازمان فقط بودجهریزی میکند
بیشتر در چه حوزههایی نقد دارید؟
تاجگردون: من اعتقاد دارم که سازمان برنامه خیلی باید در بقیۀ بخشهای اقتصادی قویتر حضور پیدا میکرد نه اجتماعی و اینطور چیزها، یعنی اینطور نباشد که یک تعارضِ خیلی شدیدی بین سیاستهای پولی، مالی و ارزی وجود داشته باشد، سازمان برنامه خودش را از این مطلب بیرون کشیده و فقط دارد بودجهریزی میکند و بودجه تخصیص میدهد، این کارِ اشتباهی است نمیگویم اشتباه است، خطایش زیاد است، چون بعضی بخشها از دست او خارج میشود و بعد در بسیاری از موضوعات عمیق نمیشود.
میشود مصداقی بگویید مثلاً کجا باید حضور میداشت که حضور نداشته؟
تاجگردون: ببینید بحث ارز چیزی نیست که به راحتی بشود از آن بگذریم و فقط بگوییم به عهدۀ بانک مرکزی است یا سیاستهای پولی، مثلاً شما بخشِ مالی کشور را دارید، سازمان برنامه با وزارت اقتصاد میخواهند بودجه را تخصیص بدهند.
سازمان برنامه باید جلوی اشتباهات دستگاهها را بگیرد/ احساس میشود کودتای اقتصادی شده و کسی متوجه آن نیست!/ چشم سازمان برنامه و بودجه خوب کار نکرد
یعنی شما یکی از متهمانِ این افزایش قیمت ارز را سازمان برنامه میدانید؟
تاجگردون: نه نمیگویم جزء متهمان است، من اعتقادم این است که سازمان برنامه باید برای کنترلِ اقتصادِ کشور مشارکتِ بیشتری میکرد، یعنی اینطور نباشد که صنعت هر کاری که میخواهد برای خودش انجام بدهد، بخش بازرگانی هر کاری برای خودش انجام دهد، بعد بانک مرکزی هم یک طوری حرکتهایی کند، یک آدمِ منصفی سیاستها را کنار هم بگذارد، احساس میکند که نکند یک کودتای اقتصادی در کشور دارد صورت میگیرد و کسی متوجه نمیشود! یعنی تصمیماتِ متناقض را یک نفر باید حل میکرد.
من در دورۀ دکتر احمدینژاد که سازمان برنامه را منحل کرد، چون قبلاً در سازمان معاون اقتصادی بودم؛ معاونت اقتصادیِ سازمان برنامه یک چشمی است که همۀ چیزها باید از زیرِ چشمش عبور کند، خطا را ببیند و متوجه شود و سریع به دولت آلارم بدهد، به نظرم یک جایی این چشم خوب کار نکرد یا اینکه جریانات از جلوی این چشم عبور نمیکند یا نتوانسته است خطا را درست به دولت انتقال دهد و بعد جاهای بدی تصمیم گرفته شود؛ بعد یک جاهایی مثلاً بهداشت و درمان دارد اشتباه کار میکند، خب سازمان برنامه باید جلوی این کار را میگرفت یا جاهای دیگر اتفاقات بدی صورت میگرفت سازمان برنامه باید این کار را کند یا برداشتهای زیاد از صندوقِ بانک مرکزی برای مصارف دولت یا چیزهای دیگری که در سیستم بانکی اتفاق افتاده است، سازمان برنامه باید این کارها را میکرد.
مثالش همین وزارت بهداشت که گفتید وقتی آمد ورود کرد بحث ایجاد شد!
تاجگردون: چه کسی ورود کرد؟
اختلافی که میان وزارت بهداشت و سازمان برنامه افتاد باید از اول کنترل میشد/ طرح تحول سلامت طرحِ خوبی بود اما خطا در مسیرش اتفاق افتاد/ مجلس پیشنهاد دهنده اصلی طرح تحول سلامت بود
مثلاً سازمان برنامه دیگر، اختلاف آقای نوبخت و آقای قاضیزاده هاشمی.
تاجگردون: خب این آخر آمدن اشتباه است از اول باید کنترل میشد، من به آقای دکتر هاشمی همیشه این را میگفتم، به سازمان برنامه هم میگویم حتی دو سال پیش چند جلسه هم گذاشتیم، طرح بهداشت، طرح تحول سلامت طرحِ خوبی بود و خوب هم داشت پیش میرفت، خطا در مسیرش بود یعنی این اتفاق باید در کشور میافتاد، اتفاقاً پیشنهاد دهندۀ اصلی آن برخلاف آن چیزی که میگویند مجلس بود نه دولت! یعنی ما بودیم که شروع کردیم و ۱ درصدِ ارزشافزوده را مطرح کردیم، منابعی را تهیه کردیم که طرح شروع شد، اتفاقاً پیشنهادِ شخصی من هم بود، یعنی بحثی که سال ۹۲ شروع کردیم در حقیقت با یک پیشنهادِ شخصی شروع شد که یک درصد از ارزشافزوده به طرح تحول سلامت، با یک هدفی بود؛ هدفِ ما هم ارتقای سطح بیمهای کشور بهخصوص افراد ضعیف بود و تجهیزات برای مناطق توسعهنیافته که سطوحِ بیمارستانی مناطقِ فقیر را با سطوح پردرآمد یکی کنیم؛ ولی حالا مسیرِ وزارت بهداشت یک مسیرِ دیگری شد یا خطا رفت، کسی که باید روزِ اول جلوی این خطا را بگیرد سازمان برنامه و بودجه است.
شما جزء نمایندههای پرنفوذ هستید چرا حالا بعد از ۶ سال دارید به این موضوع نقد میکنید؟ چرا همان لحظه که دیدید مسیرِ وزارت بهداشت دارد از مسیرِ واقعیِ طرح تحول سلامت خارج میشود، تذکر ندادید نیامدیم این را مطرح کنید؟
تاجگردون: من نمیگویم خیلی منحرف شده، یعنی بحثِ من انحرافِ جدی در بحث طرح تحول سلامت نیست، من میگویم سازمان برنامه باید متناسب با برنامههای وزارت بهداشت تجهیز منابع کند اگر دید این منابعِ لازم را ندارد باید کنترل کند، خیلی راحت مثالش را خدمتتان بگویم مثلاً ما میرفتیم در وزارت بهداشت یا شورای عالی بیمه میخواهیم ضریبِ کار را مشخص کنیم، آن زمان من یادم است سازمان برنامه بودیم، میگفتیم مثلاً ضریب کار ۲، ۳ یا هر چقدر است، تنظیم میکردیم آیا من متناسب من بودجه را تعریف کردم یا نکردم؟ معلوم است وقتی ضریبِ کاری برای وزارت بهداشت محدودیت ندارد میرود ضریب کاریِ بالایی را میگیرد و میبرد جلو و آخر سر دو سه هزار، ۱۰ هزار میلیارد تومان کسری میآورد، سازمان برنامه است که همان موقع باید در شورای عالی نباید بگذارند این اتفاق بیفتد. نه ما اتفاقاً جلساتِ خوبی را هم در کمیسیون بودجه برای این موضوع داشتیم بالاخره اینها که بحثهای رسانهای نیست.
شما با آقای نوبخت ارتباط داشتید چرا این موضوعات را به ایشان منتقل نکردید؟
تاجگردون: همیشه منتقل کردیم، من ایرادم نه حالا بخش بهداشت پیش آمد در بقیۀ بخشها هم همینطوری است.
قائل به دخالت در امور جاریِ دولت نیستیم/ در حواشی وزارت بهداشت و سازمان برنامه حق را به سازمان برنامه نمیدهم
مثلاً در حوزۀ ارز وقتی شما منتقل میکردید ایشان چه میگفتند؟
تاجگردون: حالا همه چیز اینطور نیست که ما مرتب منتقل کنیم، رابطۀ دولت با مجلس هم اینطور نیست که مرتب هر چیزی را منتقل کنیم، قائلم به این نیستیم که بخواهیم مرتب در امور جاریِ دولت دخالت کنیم، صحیح این نیست که مجلس در اموری دخالت کند و بعد دولت بگوید این خطا ناشی از تحمیلِ نظرِ شماست، اصلاً ما در این فاز نیستیم و ما سعی میکنیم در قوانین و آن چیزهایی که مورد نظر آنهاست تامین کنیم که بهتر و راحتتر بتوانیم با هم همکاری کنیم.
بحثمان هم بحث ارتباط با مجلس نبود، چون شما ابتدای بحث گفتید من خودم با آقای نوبخت ارتباط ویژه دارم و ارتباط شخصی روی فضای مشاوره از این باب عرض کردم.
تاجگردون: حالا درست میگویید، شخصی هم یک حدی دارد، دیگر آدم به خاطر خیلی از معذوریتها شخصیهای هم نمیتواند زیاد ورود کند من اتفاقاً در بحث بهداشت و درمان و سازمان برنامه خیلی حق را به سازمان برنامه نمیدهم بیشتر حق را به وزارت بهداشت میدهم، چون یک دستگاهی بود که دوست این کارها را انجام دهد و ما باید آن را کنترل میکردیم که نکردیم وگرنه در این موضوع حق با سازمان برنامه نیست.
حرفم را درباره خرابکاری عمدی بانک مرکزی پس نگرفتهام، بانک مرکزی مسیرش را تغییر داد/ مواضع من خیلی صریح و شفاف است
بگذریم از این بحث؛ یکبار هم اعلام کردید شک ندارم بانک مرکزی و سیستم بانکی و برخی از ارکانِ دولت عمداً ماموریت بر خرابتر شدن اوضاع و اذیت کردن مردم را دارند؛ این اظهارنظرِ شما بر مبنای چه اسنادی بود و چرا بعداً حرفتان را پس گرفتید؟ از جایی به شما فشار وارد کردند؟ یا خودتان قانع شدید نباید این بحثها را مطرح میکردید؟
تاجگردون: نه من حرفم را پس نگرفتم، بانک مرکزی ظرفِ ۴۸ ساعت مسیرش را اصلاح کرد، یعنی من در جلسۀ کمیسیون بودجه بودم اتفاقاً آن روز حالم دیگر بد شد. ما در بحث تهاترِ بدهیها یک پیشنهادی را در مجلس تصویب کردیم.
از این بابت میگویم حرفتان را تکذیب کردید، چون فردایش یک پُستِ دیگری گذاشتید و حرفِ قبلی را تقریباً یک طوری تکذیب کردید.
تاجگردون: بله بانک مرکزی آمد اصلاح کرد، ما آمدیم صد میلیارد تومان گذاشتیم برای تهاترِ بدهیهای دولت و اینطور چیزها که یک مقدار آنها را سامان دهیم، تقریباً از اولِ سال ما هر ماه جلسه میگذاشتیم که چه شد؟ سازمان برنامه میگفت که ۱۰ روز دیگر، ۲۰ روز دیگر! تا اینکه در اوایلِ شهریورماه گفتند بالاخره آئیننامهاش تصویب شد؛ گفتیم باشد ما یک ماه دیگر جلسه میگذاریم و عملکرد را میگوییم.
یک ماه دیگر جلسه گذاشتیم بانک مرکزی آمدند، سازمان برنامه آمدند بعد ما گفتیم حالا سازمان برنامه عملکرد را بگویید، گفته شد که بانک مرکزی میگوید نه چنین منابعی وجود ندارد، صد هزار میلیارد نیست، ۱۰ هزار میلیارد تومان است! گفتم یعنی ما یک سال ما و مردم سرکار هستیم حالا یک نفر در بانکِ مرکزی میآید چنین حرفی را میزند! چه تمسخری است! دیگر آن جلسه بانک مرکزی یک استدلالِ غیرمنطقی کرد و آن جلسه یک جلسۀ تلخی بود و من هم خیلی به بانک مرکزی حمله کردم؛ من آن پست را اتفاقاً در وسطِ همان جلسه گذاشتم.
حتی خیلی از همکاران فکر میکردند من چرا اینقدر عصبانی شدم؟ چون این موضوعی بود که من یکسال آن را دنبال کرده بودم که خیلی از مشکلات مردم، تجار، بازرگانان، تولیدکنندگان و تامین اجتماعی را حل میکردیم، ما آن دعوا را کردیم، ۱۰ هزار تا با تلخیِ جلسه تمام شد، شب یا فردای آن روز بود، من رئیس کل بانک مرکزی را دیدم گفت که آقای تاجگردون ما نشستیم بررسی کردیم و مشکل را حل میکنیم، فعلاً ۷۵ هزار میلیارد تومانش را حل میکنیم و ما قول میدهیم ۷۵ هزار تومان حل شود؛ یعنی ۱۰ هزار میلیارد تومان در یک شب ۷۵ هزار میلیارد تومان شد! حق دارم بگویم بعضیها عمداً دارند این کار را میکنند، رئیس کل بانک مرکزی هم جلسه تشکیل داده و احتمالاً متوجه شده، پس فردایش تشریف آوردند و مساله حل شد و البته من عددش را نگفتم و اتفاقاً آن دعوای من تاثیرگذار بود.
از آن پُست شما گلایه نکردند؟
تاجگردون: حقیقتش رویشان نمیشود به من زیاد چیزی بگویند!
چرا؟
تاجگردون: مواضع من خیلی صریح و شفاف است و مستقلانه هم است، رویشان نشده چیزی بگویند، حتی رئیس کل بانک مرکزی به من زنگ زد گفت که موضعتان کمی تند بود، گفتم اصلاح کنید من موضعام را درست میکنم، گفت که در این شرایط ارزی این موضع خیلی تند بود همه به من حمله میکنند، ولی واقعیتش این است که آن جلسه و آن اتفاقات منجر به یک حرکتِ بهتری شد که بالاخره اصلاح کردند و من حرفم را پس نگرفتم.
آشنا به من گلایه کرد که چرا او را با مشایی مقایسه کردهام/ شوخی تاجگردون با شباهت رفتاری مشایی و آشنا/ منظورم از بحث مشایی و آشنا نوعِ فرهنگ و رفتاری است/ مشایی رفتارهایی میکرد که دولت به حاشیه میرفت
اخیراً آقای آشنا مشاور آقای روحانی مطلبی را در مورد بودجه بیان کرده بودند به ایشان یک حملۀ سنگینی کرده بودید و در جایی هم ایشان را مشاییِ آقای روحانی خوانده بودید، به نظرتان آقای آشنا مشاییِ دولت آقای روحانی است؟ همان مصداقی که آقای مشایی برای دولت نهم و دهم داشت آیا همان شباهت و همان جایگاه را آقای آشنا در این دولت دارد؟
تاجگردون: یکی از دوستان به من گِله کرد، گفت که آقای آشنا گِله کرده و ناراحت است، چون ایشان بعد از آن با من تماس نگرفت و کامنتِ بعدی او کمی معتدل بود و ما هم دیگر بحث را تمام کردیم، یکی از دوستان گفت که آقای آشنا گِله کردند که چرا تاجگردون من را با آقای مشایی مقایسه کرده است؟ گفتم اتفاقاً آقای مشایی تماس گرفت گفت که چرا من را با آقای آشنا مقایسه کردید؟ [میخندد] بحث مشایی و آشنا منظورم نوعِ فرهنگ و رفتاری است.
آقای مشایی از داخل زندان به شما زنگ زد؟!
تاجگردون: شوخی میکنم [میخندد]؛ هر کسی بالاخره جایگاهِ خودش را دارد، مشایی بودن یا آشنا بودن نوعِ تفکر منظورم است و نوع رفتار را دارم میگویم، آقای مشایی هم رفتارهایی را میکرد که موجب میشد یک دولت برود در حاشیه، یک دولت برود در یک فضایی که مجبور شود، موضع بگیرد و بعد مسائلی پیش بیاید. آقای آشنا هم همان رفتار را انجام داد.
نمیتوانیم ماموریتهایمان را به خاطر اینکه دو نفر خوششان بیاید زیر سوال ببریم/ در این مملکتی که همه بیمه هستند، طلاب نباید بیمه باشند؟
همین در مورد صحبتهای آقای آشنا گفتید دولت دارد آدرسِ غلط به مردم میدهد، دقیقاً این آدرسِ غلط چیست؟ چون برداشتِ بعضیها این است، آیا واقعاً منظور این است که دولت در جای دیگر دارد از بودجه تخلف میکند؟ آن وقت بودجۀ نهادی فرهنگی را دارد پررنگ میکند؟
تاجگردون: هم شما میدانید و هم بینندگان میدانند، من یک اصلاحطلب هستم و رفتارم هم در رفتارِ بودجهای مشخص است، ولی من برخی از موضوعات را میگویم موضوعاتِ حکومتی هستند اصلاً نباید خیلی به آن بپردازیم، یک جمهوری اسلامی داریم و یکسری ماموریتها برای هر کسی تعریف شده است، ما نمیتوانیم این ماموریتها را به خاطر اینکه دو نفر خوششان بیاید زیر سوال ببریم، وقتی یک حکومت هستیم باید رفتارِ حکومت را هم دیگر داشته باشیم، من مثلاً بگویم رئیس کمیسیون برنامه و بودجه، رئیس کمیسیون تلفیق هستم آی بودجه را حوزه میخورد، بودجه را نهادِ فرهنگی میخورد، بودجه را سپاه میخورد! اینها چیزهایی هستند که باید جواب بدهیم باید اعداد را کنار هم بگذاریم و بگوییم.
من در جلسهای که با آقای آشنا و برخی از دولتیان داشتیم خدمتِ آقای آشنا هم عرض کردم، زمانی که روی این مواضع بحث شد گفتیم شما حواستان باشد که قرار نیست که یک مجموعه اضدادی که انتقاد دارند همه را دور هم جمع کنیم و آنها را بزنیم، این اتفاق نباید بیفتد، شما مثلاً میگویید مرکزِ خدمات حوزه علمیه قم اینقدر بودجه بوده، همۀ مردم فکر میکنند که این همه آخوند و روحانی قرار است سرِ ماه بیایند مثلاً ماهی یک میلیون بگذارید داخلِ جیبشان و بیایند این را بگویند، در این مملکتی که شما همه را بیمه کردید یعنی معتادان بیمه هستند، زنانِ بیسرپرست بیمه هستند، رانندگان بیمه هستند، قالیبافان بیمه هستند، دانشآموزان بیمه هستند، طلابِ این مملکت نباید بیمه باشند؟ نباید درمان آنها را حل کرد؟ بالاخره اینها هم گوشهای از این جامعه هستند، ۲۰۰ هزار طلبه هستند که یا دارند درس میخوانند یا دارند تبلیغ میکنند یا دارند در روستاهای این مملکت کار میکنند، سطحِ زندگی آنها هم که مشخص است؛ حالا یک درصد از طلاب یا روحانیون کشور وضعشان خوب باشد بقیه را که نباید با چوب زد بگوییم شما نباید بیمه شوید! یا میفرماید جامعهالمصطفی فلان! جامعهالمصطفی کیست؟ چیست؟
جامعهالمصطفی یکی از بهترین دانشگاههای دینیِ ماست/سال ۹۱ پر تنشترین دورانِ رابطۀ مجلس با دولتِ احمدینژاد بود/ احمدینژاد در سال آخرِ دولتش بودجۀ حوزه علمیه را یک سوم کرد/ دولت دهم بودجۀ دفاعی را در بسیاری از بخشها نزدیک به صفر کرد
اسمِ گُنگی هم است!
تاجگردون: اصلاً چیست؟ جامعهالمصطفی یکی از بهترین دانشگاههای دینیِ ماست که در ۵۰ نقطۀ دینی دارد کارِ دینی و تبلیغی را انجام میدهد، اشکال ندارد ما به جامعهالمصطفی ندهیم، ماموریتش را تعطیل کنیم بعد بگوییم آقا تو هم دیگر این کار را نکن! مانند اینکه بگوییم وزارت خارجه اینقدر پول میگیرد! خب وزارت خارجه برای این کارش ماموریت دارد، جامعهالمصطفی هم برای این کارش ماموریت دارد. من گفتم آدرسِ غلط ندهید همه را درست و شفاف روی هم بگذارید و نشان بدهید، حالا خوشمان بیاید، من اتفاقاً این را در اینستاگرام گذاشتم دیدم ۶۰، ۷۰ درصد به من حمله کردند که فرمایشِ آقای آشنا درست است، چون یک چیزی میگوید که مردم اطلاعات درستی نسبت به آن چیزی که گفتهاید ندارند، شاید من داشته باشم.
مثلاً در بخش دفاع، نمیشود بخش دفاع را جدا بگذاریم بگوییم مثلاً بخش منابع طبیعی مهم است، بخش آموزش مهم است، بخش محیط زیست مهم است، بخش امور فرهنگی و همه چیز مهم است، دفاع مهم نیست! حالا اگر کسی از بخش دفاع، دفاع کرد این خیلی مسالۀ بدی است؟ یک بخشِ مهمِ کشور است، شما که نمیتوانید آن را در حاشیه رها کنید و بعد آن را بگذارید به امانِ خدا و ببینید چه اتفاقی میافتد!
ما وقتی میخواهیم در مملکتمان تصمیمِ حکومتی بگیریم دولت که نمیتواند از کلِ حکومت فاصله بگیرد، دولت وظیفۀ اجرای فرامینِ حکومت را دارد، قانون اساسی هم همین را میگوید، نمیتواند رفتارِ ضدحکومتی داشته باشد، دولت قبل هم آقای احمدینژاد همین رفتار را انجام داد، سال ۹۱ پر تنشترین دورانِ رابطۀ مجلس با دولتِ احمدینژاد بود، اتفاقاً روی همین مواضع و همین موضوعات بود یعنی ایشان سال آخرِ دولتش بودجۀ حوزه علمیه را یک سوم کرد، بودجۀ دفاع را در بسیاری از بخشها را نزدیک به صفر کرد، بودجۀ فرهنگی را همه را زد، چرا این اتفاق باید بیفتد که ما چنین رفتاری را داشته باشیم؟!
آشنا فرد باتجربهای در این کشور است/ نمیدانم هدف او از صحبت درباره بودجه چیست
ممکن است منِ خبرنگار این موضوعات را ندانم، شهروندان دیگر هم این موضوعات را که الان شما مطرح کردید را ندادند، واقعاً آقای آشنا هم خودش نمیداند که مثلاً این موضوعاتی که گفتید ماموریتشان چیست، پس چه دلیلی دارد که اینطور صحبت میکند؟
تاجگردون: چرا میداند، آقای آشنا آدمِ باتجربهای در این کشور است.
باشگاه خبرنگاران جوان: پس چرا این صحبتها را میکند؟
تاجگردون: حالا میگویم آدرسِ غلط داد، از من سیاسیتر است، واقعاً نمیدانم، واقعاً نمیدانم.
باشگاه خبرنگاران جوان: یعنی شما نمیدانید چه هدفی پشتِ این صحبتهاست؟
تاجگردون: در هدف که نمیدانم هدفش را خودش باید بفرماید! ولی من فکر میکنم این قسمتِ کار را کمی کم اطلاع بودند یعنی این تیکۀ کار را.
آشنا به من گفت که در دانشگاه جوگیر شدم و آن سخنان را گفتم/ آشنا باهوشِ سیاسی و من سادۀ سیاسی هستم
یعنی شما فکر میکنید کم اطلاع بودند؟!
تاجگردون: یک قسمتش را، چون حالا به شوخی عرض میکنم همانجا به او گفتم چرا رفتی این صحبتها را داخل دانشگاه کردی؟ گفت که بالاخره دانشگاه شلوغ است، دانشجو هم زیاد است من هم جوگیر شدم و اینها را گفتم شما به دل نگیرید! به شوخی اینها را به من گفت [میخندد]، ولی بالاخره آدمِ باهوشِ سیاسی هستند من هم سادۀ سیاسی هستم، من واقعاً نمیدانم! من با تحلیلِ خودم این را عرض میکنم حالا شاید از ایشان سوال کنید بهتر پاسخ دهند. البته این ربطی به تنها آقای آشنا ندارد خیلیها این نگاه را داشتند و دارند.
واقعاً این بودجۀ فرهنگی نسبت به بودجۀ کل کشور خیلی عدد و رقمِ بالایی را دارد؟
تاجگردون: نه! عدد بالایی نیست، بودجۀ فرهنگی منظورتان چیست؟
بودجۀ مربوط به حوزهها و اینهایی که حواشی درست کرده است.
تاجگردون: این چند تا که زیر یک درصد است، این چیزهایی که میگویید اعدادش خیلی کم است نسبت به بودجۀ کل میگویم اصلاً عددش قابل مقایسه نیست.
افزایش ۲۰ درصد حقوق کارمندان، ۱۵ تا ۲۰ هزار میلیارد تومان اعتبار میخواهد/ حکومت برای هر ماموریتش باید تجهیز منابع کند/ در بودجه باید منصفانه رفتار کرد
پس چرا اینقدر روی اینها تمرکز میکنند؟ مثلاً فردا اگر کلِ این بودجه هم حذف شود چه اتفاقی در بودجه میافتد؟ مثلاً بودجههای حوزههای علمیه، جامعةالمصطفی یا بیمه طلاب قطع شود آیا حجم زیادی به سایر بخشها اضافه میشود؟
تاجگردون: نه اتفاقِ خاصی در بودجۀ کل کشور صورت نمیگیرد که مثلاً بتوانیم اینها را حذف کنیم و یک گوشهای از مشکلاتِ مملکت را حل کنیم. من بخواهم بودجۀ کارمندان دولت را مثلاً الان دولت ۲۰ درصد حقوق کارمندان را افزایش داده است، من حساب کردم گفتم این را بخواهند ۲۵ درصد افزایش بدهند، ۱۵ تا ۲۰ هزار میلیارد تومان پول میخواهد، فقط ۲۰ را ۲۵ کنند! اینها سر جمع هزار میلیارد تومان، هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان است، اصلاً عددی نیست که بخواهند با آن کاری کنند، میخواهم بگویم این چیزها زیاد عدد نیست یا مثلاً کمیته امداد بخواهد مستمریهایش را افزایش دهد، این ۳۰، ۴۰ هزار میلیارد تومان پول نیاز دارد، حالا من این را افزایش بدهم و به فقرا بدهم، این چیزی نیست!
من یک بحث دیگری دارم من میگویم یک حکومت برای هر ماموریتش باید تجهیز منابع بکند، میتوانید ماموریتش را حذف کنید، تجهیز منابع هم... ؛ مثلاً بحث یک ریال و ۱۰ ریال نیست، مثلاً میتوانید بگویید در بخش دفاع دیگر نمیخواهم در نیروهای مسلح سرمایهگذاری کنم، خب حذفش کنید ۲۰، ۳۰ هزار میلیارد تومان پول هم ذخیره کنید، ۵ درصد حقوق دهید، تجهیز و تخصیصِ منابع یعنی این، من بگویم من نمیخواهم در بخش دفاع کاری بکنم میخواهم حقوقِ کارمندان را بالا ببرم، انتخاب کنید، حکومت تصمیم بگیرد، مجلس رای بدهد و این اتفاق انجام شود، ولی نمیتوانید بگویید این را داشته باشند، این را هم داشته باشند، ولی پول را به این بدهیم، به آن هم بدهیم، ولی به این ندهیم؛ در بودجه این یک موضوعی است که باید منصفانه رفتار کرد، منصفانه رفتار کردن یعنی میخواهید کم کنید منصفانه رفتار کنید، میخواهید زیاد هم کنید منصفانه متناسب با ماموریت رفتار کنید.
نهاد ریاستجمهوری وِلخرج نیست/ یک موقع در سفرِ رئیسجمهور ۱۰۰ تا ۱۵۰ نفر میرفتند الان با ۵، ۶ نفر میروند
یک موضوع دیگری هم که خیلی در فضای مجازی پررنگ شده بود بحث بودجۀ نهاد ریاست جمهوری است که برخیها آن را زیاد میدانند و خواستارِ توضیح در این مورد شدند. حالا واقعاً با توجه به حجمِ فعالیتهای دولت بودجۀ نهاد ریاستجمهوری واقعاً زیاد است؟
تاجگردون: به نظر من نه اتفاقاً نهاد ریاستجمهوری وِلخرج نیستند، من حداقل در نوع بودجۀ آنها با رئیس دفتر رئیسجمهوری، آقای واعظی در این مورد صحبت کردم، ماموریتهایشان، ماموریتهای خارج از کشورشان، مثلاً ارز بالا میرود یک موقع سفرِ رئیسجمهور ۱۰۰ تا ۱۵۰ نفر میرفتند الان با ۵، ۶ نفر میروند این چیزها کنترل شده است، اما عدد بزرگ است دیگر و وقتی عدد بزرگ باشد به آن میکنند؛ به نظرم نهاد، نهادِ وِلخرجی نیست.
در بودجۀ سال آینده این بودجه چقدر افزایش پیدا کرده است؟
تاجگردون: رشدش را نمیدانم، رشدش که پایین است، چون همۀ رشدها پایین است بعضی از ردیفهایش را من کاهش دادم و بعضی از ردیفهایش را هم زیاد، ولی آن چیزی که مالِ خود رئیسجمهور است رشد ندارند، حتی من پیشنهاد دادم کم کنند.
حدود آن را هم نمیدانید چقدر است؟
تاجگردون: من واقعاً میترسم عدد را غلط بگویم ببخشید نه. یکسری ردیفها هستتد که مثلاً مالِ سفرها هستند، سفرِ مقام معظم رهبری، سفرِ رئیسجمهور و سفرهایی هستند که آن اعداد در طرحهای عمرانی پخش میشود، یکسری هزینههای ضروریِ پیشبینی نشده است، مثلاً یک جایی سیل میآید، یک جایی اتفاق میافتد، یک جایی میخواهند کمک کنند، یک جا کنوانسیون، یک جا مثلاً میخواهند به یک آدرسی کمک کنند آن اعداد اگر اشتباه نکنم ۷۰، ۸۰ میلیارد تومان است.
ردیفِ بودجهای مجلس ۴۰ میلیارد تومان است/ لاریجانی اولین نفری بود که گفت ردیفِ بودجهاش را کم کنیم/ بودجۀ مجلس تحت کنترلِ دیوان محاسبات است
پس اینکه گفتند افزایش پیدا کرده شایعه بود؟
تاجگردون: نه چیزی نیست، البته مالِ مجلس هم که اتفاقاً ما هم در جلسه حضور پیدا کردیم و آقای دکتر لاریجانی هم بود ردیفِ مجلس ۴۰ میلیارد تومان بود، اولین نفر آقای لاریجانی گفت که ردیفِ من را کم کنید، ۴۰ میلیارد تومان را ۱۰ میلیارد تومان کردند یعنی یک چهارمش کردند که بقیه هم بیایند کم کنند، حالا بقیه کم نشدند، ولی نه رشدی متوجۀ آنها نیست.
مشخص است که این سهمِ آقای لاریجانی دقیقاً کجا هزینه میشود؟
تاجگردون: بله بودجۀ مجلس کلاً اینطوری است که اولاً تحت کنترلِ دیوان محاسبات است، بعد گزارش میدهند کمیسیون برنامه و بودجه و ما بررسی میکنیم، شما حتی گزارش اخیر ما را نگاه کنید خطاهایی هم که در اجرا در مجلس است ما به صحن گزارش میدهیم اگر آقای لاریجانی خطایی یا سیستم اداری خطایی انجام دهد، حتماً گزارش میشود، آن جایی هم که خودِ آقای لاریجانی ردیف دارد که کمک به اشخاصِ حقیقی و حقوقی است، آن را هم پرینت میگیرند و ریزِ آن را حداقل در اختیارِ من و کمیسیون قرار میدهند که ما نگاه میکنیم به چه جایی میدهند.
داستان پرداخت بودجه از سوی لاریجانی به نمایندهای که در سفر خارجی بود/ خودم هر سال بودجۀ آقای لاریجانی در مجلس را کنترل کردم
من حتی بارها این را عرض کردم، چون من ریز را نگاه میکنم، چون بعضی از نمایندهها انتقاد میکنند در صحن هم شنیدید هم در این دوره و هم در آن دوره، اتفاقاً دورۀ قبل یکی از نمایندگان اعتراض کرده بود که بد توزیع میکنید، من ریز را گرفتم؛ بعد خودم نگاه کردم دیدم یک پرداختی به اسمِ یک نمایندهای دارد، مثلاً آقای تاجگردون، اتفاقاً در جبهۀ مخالفِ آقای لاریجانی هم بود، بعد وقتی نگاه کردم از آقای لاریجانی سوال کردم این پرداختی چیست؟ آن نماینده در سفرِ خارج از کشور بود مادرش را بُرده بودند بیمارستان و میخواستند او را از بیمارستان مرخص کنند به آقای لاریجانی اطلاع میدهند که این طرف مادرش در بیمارستان است و میخواهد مادرش را از بیمارستان مرخص کند که بعد هم از حقوقِ نماینده کم میکند،گاهی چیزهای اینگونه است که خارج از اراده است بقیهاش نه کاملاً مطابقِ قانون و رویه عمل میشود، من در این ۶، ۷ سالی که در مجلس هستم چیزی ندیدم، چون خودم هر سال بودجۀ آقای لاریجانی در مجلس را کنترل کردم.
نباید توقع داشته باشیم که بودجه همه مشکلات کشور را حل کند/ بودجه باید به چرخۀ تولید کمک کند تا اشتغال ایجاد شود/ سیاستهای ما برای اقتصاد و فعالیتهای اقتصادی باید انبساطی باشد
هر چند این مباحث دربارۀ بودجه در فضای رسانهای و فضای مجازی داغ شده است، اما شاید سوالِ اصلیِ مردم چیز دیگر باشد و اینکه بودجه قرار است کدام مشکلِ مردم را حل کند؟ شما الان به عنوان رئیس کمیسیون تلفیق میدانید مهمترین مشکلاتِ مردم چیست؟ آیا این بودجه برای آنها نکتۀ امیدوارکنندهای دارد یا نه؟
تاجگردون: ببینید مشکلِ اصلی مردم ما فارغ از شاخصهای کلانِ اقتصادی که بالاخره رشد منفی است، تورم بالاست، یعنی دارد رکورد را میزند اینها مشکلاتِ اصلی و کلانِ کشور است و اثراتِ تبعی دارد که مهمترین اثرِ تبعی این اتفاق بیکاری است یعنی این اتفاق در کلِ کشور بسیار نامیمون است و این وضعیتِ مردم ماست، یعنی بالاخره تورم بالا، نرخ رشد اقتصادی پایین و با رکود مواجه هستیم و بیکاری هم مردم را اذیت میکند و این مهمترین معضلِ اقتصادیِ کشور است، اما اینکه این بودجه آیا میتواند همۀ این مشکلات را حل کند؟ نه این توقع را نباید از بودجه داشته باشیم که این مساله را حل کند اصلاً بودجه کارش این نیست که همۀ مسائل را حل کند چراکه بودجه دخل و خرجِ دولت است، ولی باید موتورِ برخی از این قسمتها باشد که اینها را انجام بدهد، موتورِ رشد باشد، مانع از بالا رفتنِ نرخِ تورم باشد، بعد بتواند به چرخۀ تولید کمک کند که اشتغال را فراهم کند.
مهمترین کاری که باید ما در بحث تورم کنیم این است که حواسمان باشد برداشتهای اضافه، در سیاستهای پولی دخالت نکند که در گذشته کرده و موجب شده نرخ تورم بالا برود؛ این یکی از آن کارهایی است که ما بودجه را کنترل میکنیم که بودجه بزرگ نشود تا موجب شود به بانک مرکزی دستدرازی کنیم و بانک مرکزی پولی بیپشتوانه چاپ کند و تورم آن را مردمِ فقیر تحمل کنند؛ ما معمولاً این انضباط را فراهم میکنیم و من میتوانم این قول را بدهم حداقل در دو سه سالِ گذشته این کار را کردیم، سال ۹۸ این کار را میتوانیم کنترل کنیم که به بانکمرکزی و سیاستهای پولی دستدرازی نکنیم که تداخل ایجاد کنیم.
در مورد رشد اقتصادی و اتفاقاتی که باید رخ دهد متغیرهای برونزا زیاد است و تاثیرگذار است، ما در بودجه متغیرِ اصلی نیستیم، متغیرِ برونزای دیگری که هم از نظر تحریم است، سرمایهگذاری بیرونی است همۀ اینها باید اتفاق بیفتد، پولِ ما برای این جریان و یا شتابدهنده در اقتصاد محدود است، هم مردم باید کنترل و تحمل کنند و هم ما روان کنیم، من یک سیاستی را در بودجه سال ۹۸ گفتم، تقریباً هم تلاش بود تا در این مسیر بیفتیم، بگوییم بودجۀ دولت انضباطی و انقباضی است، سیاستهای ما برای اقتصاد و فعالیتهای اقتصادی باید انبساطی باشد، اگر بتوانیم این کار را برای دولت و اقتصاد کشور انجام دهیم یک مقداری از این مشکلات را میتوانیم حل کنیم اگر نتوانیم فقط به فکر دولت باشیم حتماً مشکل حل نمیشود، رویکردِ نمایندگان مجلس بیشتر آن قسمتی است که به مردم کمک میکند.
باید با مردم خیلی راحتتر صحبت کرد/ غرب با ما سرِ ستیز دارد و بازی میکند/ تلاش میکنیم خیلی در بودجه غُلو نکنیم
پیشبینیها هم نشان میدهد سال آینده یک سالِ تحریمی است و همه متفقالقول بر این قضیهاند که بودجه متناسب با شرایطِ تحریمیِ سال آینده طراحی شود، چقدر بودجۀ ۹۸ متناسب با شرایطِ پیشبینی شده برای سال آینده هماهنگ شده است؟
تاجگردون: ببینید یک چیزی را که ما خیلی میترسیم یا به هر دلیلی اجتناب داریم و با مردم راحت صحبت نمیکنیم، واقعیتهای جامعه است، من نمیخواهم مردم را دلسرد کنم و اصلاً این بحث را ندارم، ولی اینکه فکر کنیم خیلی هم وضع خوب است که برخی از دولتیهای محترم میآیند و میگویند درست نیست، بالاخره یک کشوری هستیم مسیری را انتخاب کردیم، بهخصوص غرب با ما سرِ ستیز دارد و شرق هم تا الان به ما دستِ گرمی نداده و تا الان هم دارد با ما بازی میکند؛ غرب هم همینطوری بینابین است دیگر حالا از آمریکا بگیرید تا اروپا.
مذاکرات متعدد ما با اینها نشان میدهد که خیلی نباید چه در حوزۀ اقتصاد و چه در حوزههای دیگر امیدوار باشیم، پس اقتصادی که بزرگ شده بعد یک جریانِ مالیِ بینالمللیِ خوبی داشته باشید برای آن محدودیت ایجاد شده است، به نظرم با مردم باید خیلی راحتتر صحبت کرد این به این معنی نیست که مردم حواستان باشد همه چیز دارد بهم میخورد! نه این اقتصاد باید با یک لِول (سطح) دیگری باید کارش را انجام دهد و با یک لِولِ دیگری جلو برود تا بتواند از این بحران نجات پیدا کند و فاصله بگیرد.
البته اقتصاد در سطح بالاتری قرار گرفته، توقع مردم، معیشت مردم و انتظاراتِ مردم بالاتر از سنواتِ گذشته است، ولی باید این واقعیت را بگوییم که در سال ۹۸ این اتفاقات میافتد ما هم تلاش میکنیم خیلی در بودجه غُلو نکنیم، یعنی بودجه را از حیثِ درآمد بیشماری کنیم و از حیثِ مصارف کمشماری کنیم و این یک اشتباهی است که معمولاً اتفاق افتاده است، باید تلاش کنیم حداقل این اشتباه در سال ۹۸ در حداقلِ ممکن باشد.
حالا بودجۀ ۹۸ با این بودجهای که گفتید بسته شده است؟
تاجگردون: بودجه خیر، حالا به نظرم بودجۀ پیشنهادی و حتی بودجهای که ما تصویب میکنیم حتماً این اتفاق در آن افتاده است، در منابع بیشماری است نه اینکه بیشماری است یعنی اگر اتفاقاتِ موردنظر ما صورت نگیرد، این عدد بالاست؛ اگر وضع بدتر شود این عدد خیلی بالاتر است، خب در کمشماری مصارف هم واقعاً خیلی جاها نیازها خیلی بیشتر از اینهاست، ما پول نداریم یا خوب نشان نمیدهد ما اینقدر پول نیاز داریم، این فاصله یک جایی مشکل ایجاد میکند، در برنامه و بودجه ما اصطلاحاً میگوییم «بودجه آب دارد» حالا یک لیوان آب دارد یا یک پارچ آب دارد، ما باید هر چه بیشتر تلاش کنیم آبِ این بودجه را کم کنیم که بودجه واقعیتر شود.
فرارِ مالیاتی زیاد داریم/ باید سطح مالیات را گسترش دهیم/ وجود ۹۲ هزار میلیارد تومان مطالباتِ مالیاتی/ سهمِ قابل توجهی از فرار مالیاتی برای شرکت دولتی است
یک صحبتی هم مطرح است میگویند این کاهش درآمدها را میخواهند از طریق مالیات حل کنند، واقعاً میشود چنین کاری را انجام داد؟
تاجگردون: ما فرارِ مالیاتی زیاد داریم نه اینکه پایۀ مالیاتی را زیاد کنیم باید سطح دریافت مالیات را گسترش دهیم، گزارشی که سازمان مالیاتی داده بود ۹۲ هزار میلیارد تومان مطالباتِ مالیاتی دارد، دیوان محاسبات عددِ بیشتری داده بود حالا این چقدر واقعی باشد کار ندارم حالا ۹۲ نه ۴۰ هزار میلیارد، اگر ۴۰ هزار میلیارد باشد باید برویم بگیریم، بعد فرارِ مالیاتی خیلی زیاد است ما الان عددی که داریم ۶۰ درصد GDP (تولید ناخالص ملی) است، یعنی ۶۰ درصدِ مالیاتی که از این GDP باید داده میشود الان دارند میدهند؛ یعنی فرارِ مالیاتی است، اینها را سازمان مالیاتی باید پر بکند و دنبالِ کسانی باشیم که باید مالیاتِ بدهد، نه اینکه بگوییم نرخِ مالیات را بالا ببریم نه اتفاقاً ما میگوییم نرخ را پایینتر بیاوریم، چون با نرخِ پایینتر مالیاتِ بیشتری هم وصول خواهد شد، ولی در مورد مالیات، بله مالیات اصلاً سهمش را نداده و این فشاری است که به اقتصادِ کشور وارد میشود!
یعنی قرار است مالیاتهایی را که دولت طلب دارد روی آنها سفت بایستد که بتواند آنها را بگیرد؟
تاجگردون: بله باید بگیرد، یک عددی است که ما تکالیفی را قائل شدیم که احتمالاً در بودجه این تکالیف را خیلی محکمتر کنیم، شاید حتی تهدیدی باشد که مثلاً سازمان مالیاتی اگر توانست اینها را بگیرد، میتواند اضافات را بگیرد.
چرا تا الان پیگیری نشده و جمعآوری نشده است؟
تاجگردون: تلاش میکنند، ولی یک مقدار فشار را باید بیشتر کنیم؛ نمیگویم سازمان مالیاتی تلاش نکردند، ولی باید برای خیلی از آنهایی که فرارِ مالیاتی میکنند فشار را بیشتر کرد، بقیه هم باید به این موضوع کمک کنند تا سازمان مالیاتی بتوانند این کار را کند، سازمانها باید به این موضوع کمک کنند تا سازمان مالیاتی بتواند این کار را کند، سازمانهای موازی، سازمانهای امنیتی، سازمانهای قضایی همه باید کمک کنند که انشاءالله این مالیاتها وصول شود.
دقیق مشخص است که کدام نهادها فرارِ مالیاتی انجام میدهند؟
تاجگردون: نه همه جا هست، اشخاص است، حتی سهمِ قابل توجهی آن برای شرکت دولتی است یا سازمانهای دولتی هم در بین آنها هستند، نهادها، مردم و شرکتها هستند، همه قشر هستند حالا ریزش همراه من نیست که بخواهم مطرح کنم، ولی همۀ دستگاهها هستند.
دولت و مجلس هنوز درباره افزایش قمیت بنزین تصمیمی نگرفته اند/ بودجهای که دولت به مجلس داده بدون افزایش قیمت بنزین است/ ۹۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه پنهانِ وجود دارد
الان دانستنِ برخی موارد در بودجه شاید برای مردم مهم است، مثلاً تکلیفِ بنزین در سال آینده قرار است چه باشد؟ از طرفی به گوش میرسد مجلس به صورت پنهانی با افزایشِ پلکانیِ بنزین موافقت کرده است و از طرف دیگر شما و هیات دولت اعلام میکنید که افزایش قیمت بنزین واقعیت ندارد، آیا واقعاً مردم در طول سال ۹۸ شاهد افزایش حاملهای انرژی نخواهند بود؟
تاجگردون: هنوز تصمیمِ مشخصی نه دولت و نه مجلس نگرفته است، دولت که نگرفته چون بودجهای را که به مجلس داده بدون افزایش قیمت بنزین است، قبل از اینکه بودجه را به مجلس بدهد، بحثهای زیادی چه بحثهای شورای هماهنگیِ امورِ اقتصادیِ سران و چه بحثهای کارشناسی مطرح و سناریوهای زیادی هم مطرح شد، ما باید یک واقعیتی را بپذیریم و آن اینکه انرژیِ زیادی در کشور در حال از بین رفتن است یعنی هم ۱۰ تا ۱۵ درصد بنزین ما با سرعتِ بیشتری قاچاق میشود و یارانۀ پنهانِ کشور خیلی بالاست. اکنون موضوعی مطرح شده که ۹۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه پنهانِ وجود دارد مثلاً ۱۵۰ تا ۱۶۰ هزار تومان یارانۀ پنهانِ انرژی است و اینقدر ما یارانۀ پنهانِ انرژی داریم، چند مدت پیش که آقای دکتر احمدینژاد فرمودند که من ۲۵۰ هزار تومان یارانه میدهم، گفتم با این روش ۱ میلیون تومان هم میشود داد، چون سرانۀ ۹۰۰ هزار تومان تقسیم بر جمعیت کنیم یک عددِ میلیونی برای یارانه میشود؛ ما اصلاً این بحث را نداریم نه اینکه این پول را از مردم بگیریم همۀ دنیا این یارانه را میدهند.
زمانی به بحث افزایش قیمت انرژی میرسیم که به قشرِ پایین و ضعیفِ ما فشار وارد نشود/ دولت در سال ۹۶ ، ۹۷ و سال ۹۸ اختیار افزایش قیمت حاملهای انرژی را داشته است
در مجلس تا الان بحث شده که بالاخره این موضوع میخواهد مطرح شود، فعلا در مورد آن بحث میکنیم، فقط یک مطلبی را باید بگویم ما زمانی به بحث افزایش قیمت انرژی میرسیم که به قشرِ پایین و ضعیفِ ما فشار وارد نشود یعنی فشاری متوجۀ آنها نشود، لذا مدلی را انتخاب میکنیم که کمترین تورم و فشار را به این قشر داشته باشد، پرمصرفها با این افزایش قیمت مواجه شوند و دولت و مجلس هر دو اعتقادی بخواهند این کار انجام شود، نه اینکه دولت بگوید من انجام نمیدهم و مجلس بگوید انجام بدهید، بعد دولت بگوید من که نمیخواستم دولت گفته انجام شود، اگر این چند پارامتر را کنار هم بگذاریم به این نتیجه میرسیم که اتفاق خواهد افتاد، ولی معمولاً در این ۵ سالِ گذشته که من در مجلس حضور دارم به همین دلیل که اینها با هم هماهنگ نمیشدند افزایشِ قیمتی هم صورت نگرفت و من پیشبینی میکنم البته نمیدانم حالا شاید دو سه روز دیگر اتفاقاتی بیفتد، ولی پیشبینی میکنم که اتفاقی نیفتاد.
یعنی افزایش قیمت بنزین را نخواهیم داشت؟
تاجگردون: پیشبینی میکنم که نشود اگرچه دولت اختیار هم داشته چه در سال ۹۶ و چه در سال ۹۷ و همچنین برای سال ۹۸ قیمت حاملهای انرژی را افزایش دهد.
مجلس تمایل دارد هر چقدر منابع در بودجه تامین میشود به بحث افزایشِ حقوق و مستمریها اختصاص یابد
یک موضوع دیگری هم که واقعاً برای مردم جدی و مهم است بحث افزایش دستمزدها و حقوق و مزایاست، با توجه به افزایش قیمتهایی که ما امسال داشتیم شاید حقوقها برای سال آینده کفاف ندهد، برای این هم در بودجه فکری شده است؟
تاجگردون: من عدد را خدمتتان بگویم امسال حقوق و دستمزد چه برای کارکنان دولت و چه مستمریبگیران و چه همۀ آنهایی که به نوعی از دولت حقوق میگیرند در سال ۹۷ حدود ۲۷۰ تا ۲۸۰ هزار میلیارد تومان است، اگر در سال ۹۸ این عدد را بخواهیم ۲۰ درصد رشد بدهیم که الان دولت در لایحهاش آن را پیشبینی کرده است، حدود ۳۱۰ هزار میلیارد تومان میرسد، یعنی از بودجۀ ۴۰۷ هزار میلیارد تومانی دولت، ۳۰۷ هزار میلیارد تومان آن حقوق کارمند دولت یا مستمریبگیر و یا کسانی است که از دولت مواجب میگیرند و در این میان تنها ۱۰۰ هزار میلیارد تومان برای کلیۀ کارهای دولت مانند کارهای عمرانی، ثبت، صدا و سیما و ... باقی میماند.
ما اگر بخواهیم حتی این ۲۰ درصد را ۳۰ درصد کنیم یعنی ۳۰ هزار میلیارد تومان دیگر پول میخواهیم، با این فضایی که من عرض کردم واقعاً این کار سخت است البته مجلس کلاً تمایل دارد هر چقدر منابع در بودجه بتوانید را تامین کند و در بحث افزایشِ حقوق و مستمریها بگذارد بخصوص برای قشر پایینتر و همسانسازی حقوق بازنشستگان، ولی فعلاً داریم بودجه را جلو میبریم ببینیم به کجا ختم میشود؟ ولی اعداد اینهاست که میدانم با تورم ۳۸، ۳۹ و ۴۰ درصدی این عدد ناچیز است.
نمیدانم چرا یارانه ثروتمندان حذف نمیشود/ ۹۸ درصد مردم یارانه میگیرند/ استانی شدن یارانه ها باعث آشفتگی در جامعه میشود
یکی از سوالاتِ خیلی مهمی هم که در جامعه وجود دارد بحث حذف یارانۀ پردرآمدهاست چرا یارانۀ آنها واقعاً حذف نمیشود؟
تاجگردون: نمیدانم واقعاً، چون ما همیشه به دولت فشار میاوریم، ولی کم نمیکند، تکلیف میکنیم کم نمیکند الان ۹۷ تا ۹۸ درصد مردم دارند یارانه میگیرند، دولت هر سال به ما میگوید کم میکنیم، ولی کم نمیکند!
در طرحِ جدیدِ دولت هم امیدی نیست؟
تاجگردون: که چه؟
همین بحثِ حذف یارانۀها.
تاجگردون: نه بابا! ۷ سال است دارند میگویند هیچ اتفاقی نمیافتد!
اینکه میگویند میخواهیم آن را استانی کنیم چه؟
تاجگردون: آنکه اصلاً یک خطای دیگری است که به نظرم آشفتگیِ جامعه را خیلی بیشتر میکند و هیچ اتفاقی هم نمیافتد.
چرا؟
تاجگردون: به عنوان مثال در استان کهگیلویه و بویراحمد، استاندارِ من کجا میتواند در محیط کوچکی بگوید یارانه فلان شخص را حذف کنید؟ حالا اگر از اینجا کهگیلویه و بویراحمد را حذف کنید دیگر نمیتواند بیاید تهران، ولی آنجا که دمِ دستش است را چگونه میتواند حذف کند؟ در تهران شما نمیتوانید یارانه را حذف کنید آن وقت میخواهید بروید مثلاً در استان سیستان و بلوچستان یارانه افراد را حذف کنید؟! حتی نابرابری هم با این طرح بیشتر میشود. شما شاید در تهران بتوانید ۳۰ درصد یا ۲۰ درصد یارانه افراد را حذف کنید اما در مناطق محروم چگونه میتوانید حذف کنید؟ شما اینجا حذف میکنید دوباره همینجا خرج میکنید، من بعید میدانم این طرح به نتیجه برسد و مجلس با آن موافقت کند، این خطایی است که آشفتگیِ جامعه را بیشتر میکند.
این موضوع باید بیاید در مجلس تصویب شود؟
تاجگردون: اکنون در لایحه بودجه این موضوع قرار داده شده است اما ما هنوز به آن قسمت در کمیسیون تلفیق بودجه نرسیدیم، ولی پیشبینیِ من این است که این موضوع حذف میشود یا به روش دیگری اصلاح میشود یعنی میخواهم این را بگویم که دولت ۷ سال این کار را انجام نداد و حالا توپ را در زمین استانها و استاندارها و اینطور چیزها انداخته است.
اگر هیات رئیسه با تحقیق و تفحص از مجلس مخالف بود، آن را به کمیسیون برنامه ارجاع نمیداد/ برخی نمایندگان دلیلشان برای تحقیق و تفحص از مجلس حال گرفتن از لاریجانی بود
باشگاه خبرنگاران جوان: آقای دکتر داستانِ تحقیق و تفحص از مجلس به کجا رسید؟ گفته میشود شما این مساله را متوقف کردید و برخی از نمایندگان هم مخالفتِ رئیس مجلس را دلیل صورت نگرفتن این موضوع میدانند، به نظر شما دلیلِ اصلیِ تحقیق و تفحص از مجلس چیست و چرا با این مساله مخالفت شده است؟
تاجگردون: فرآیند تحقیق و تفحص اینگونه است که برخی یک یا چند تن از نمایندگان موضوعی را برای تحقق و تفحص مطرح میکنند به کمیسیونِ مربوطه ارجاع میشود، اولاً اگر رئیس یا هیات رئیسه مخالف بودند که آن را به کمیسیون ارائه نمیکردند تا بررسی شود، ما جلسه تشکیل دادیم و دیدیم نمایندگانِ محترم نوشتند که تحقیق و تفحص از مجلس از دورۀ ششم تا دورۀ دهم باشد، درخواستدهندگان تشریف آوردند کمیسیون و ما گفتیم این چیست؟ ما تحقیق و تفحص را از چه میخواهیم انجام دهیم؟ از ساختمانش؟ از بودجهاش؟ آدمهایش؟ بعد دور ششم تا دور دهم که ۱۰ سال هم اگر بنشینید نمیتواند انجام دهید.
یکی از نمایندگان گفت که آقا ما میخواهیم تحقیق و تفحص از کارِ لاریجانی بکنیم و حالِ ایشان را بگیریم، چون میدانستیم نمیتوانیم اینطوری بنویسیم به همین دلیل نوشتیم از دور ششم تا الان، گفتم حالا ما برویم آقای کروبی را از کجا بیاوریم که میخواهیم از او تحقیق و تفحص کنیم؟! بعد به آنها گفتیم شما بروید این را دقیق بنویسید که تحقیق و تفحص از چه چیزی میخواهید انجام بدهید؟ یعنی از بودجه است؟ ماشینهایش است؟ چه چیزی است؟ عملکردش است؟ بنویسید و بیاورید که ما بتوانیم گزارش آن را به هیئت رئیسه ارائه بدهیم.
چند بار پیگیری کردیم و گفتند آقا شما آن را رد کنید چرا سوال میکنید؟ شما بگویید رد شد، چون رد هم شود باید برود در مجلس، گفتم برای من زشت است چیزی را رد کنم! من یک دو بار به آنها نامه نوشتم و به هیات رئیسه هم نامه نوشتم که این موضوع را مشخص کنید که ما تصمیم بگیریم، آخر چه ترسی است که مثلاً مجلس را تحقیق و تفحص کنیم؟ من که خودم هر سال دارم از بودجه تحقیق و تفحص میکنم و از این موضوع استقبال هم میکنیم، ولی واقعیتش چیزی را میخواهیم به صحن گزارش بدهیم باید یک چیزِ مُتقن باشد، دوستان عزیز ما هم تشریف آوردند، گفتند ما میخواهیم از لاریجانی سوال کنیم و یک خُرده حالِ او را بگیریم، شما دیگر تصویب کنید و بدهید برود ما حرفهایمان را در صحن بگوییم، یک مقدار من چیز ندارد.
حدود ۱۴ میلیون تومان حقوق میگیرم/کارت حقوقیام را تقدیم همسرم کردهام/ یک ریال از حقوقم در جیبِ شخصیام نمیرود/ نمایندگان اصطلاحا یک کارتِ حلال و کارتِ حرام دارند
میشود من در زندگیِ شخصی شما وارد شوم و بپرسم در حالِ حاضر چقدر حقوق میگیرید؟
تاجگردون: من عضو هیات علمی دانشگاه هستم، اگر اشتباه نکنم ۷ میلیون و خردهای حکمم است و از همانجا هم حقوق میگیریم و حقوق مجلس هم همین حدود است، من از همان هیات علمی یک کارتِ حقوقی از بانک ملی دارم که تقدیم خانمم است و ایشان برداشت میکند. نمایندگان یکسری هزینههایی دارند، هزینههای دفتر که این هم کارتِ جداست ما اصطلاحاً میگوییم کارتِ حلال و کارتِ حرام، میگوییم این کارتِ مالِ خودمان نیست مالِ هزینههایی است که ما باید انجام بدهیم، هزینۀ دفترِ کار من، من حدود ۱۰، ۱۲ تا کارمند دارم که از شهرستان تا اینجا که اینها را معمولاً تقسیم میکنیم هزینههای آمد و رفت، بلیط هواپیما، هزینههای اداری و این چیزهایی است که پرداخت میشود، یعنی دریافتی من اینطور نیست یعنی مالِ من حقوقم همین است البته میدانم حقوقِ بازنشستگیِ خانمم روی آن کارت خرج میشود یعنی مالِ ایشان هم خرج زندگی میشود و مابقی هم واقعیتش را بخواهید این کارتِ من حتی یک ریالش در جیبِ شخصیِ خودم نخواهد رفت.
آقای دکتر زندگیتان پرخرج است!
تاجگردون: بله زندگی پرخرج است، البته یک مقدار تَمکنِ مالی به دلیل پدری و ارث پدری، زندگی و وضعم بهتر است، ولی نمایندگانی که بخواهند واقعاً سالم زندگی کنند و خوب زندگی کنند که در شانِ نمایندگان باشد و آلوده نشوند واقعاً این عدد برای آنها عددِ مناسبی نیست و در این شرایط کنونی و مراجعاتِ زیادی که به آنها میشود، نمایندگان شهرستان همیشه مهمان دارند، همیشه باید بروند و دستشان همیشه باید در جیبشان باشد، مثلاً فقیر به آنها مراجعه میکند، مستمند، کمیته امدادی خیلی به آنها مراجعه میشود بخواهند سالم زندگی کنند خیلی سختشان است، ولی واقعاً عدد من همین است و بیشتر از این هم زندگیِ شخصی خودم است که اگر چیزی باشد.
شرکت بیمه ندارم/ یک سرِ سوزن فعالیت اقتصادی ندارم/ بعد از حضورم در مجلس دبیرکل سندیکای بیمه را کنار گذاشتم
یک شرکت بیمه هم ظاهراً آقای دکتر دارید؟
تاجگردون: من؟!
بله.
تاجگردون: نه! من یک ذره یک سرِ سوزن فعالیت اقتصادی ندارم، نداشتم در دورۀ آقای دکتر احمدینژاد که چند سال دیگر مسئولیت نداشتم و البته نمیگویم فعالیتِ اقتصادی میکردم در یک شرکت یا موسسه مشاوره میدادم، من یادم است یک جایی مشاوره میدادم هفتهای یک روز میرفتم به اندازۀ حقوق همین الانم از آنجا دریافت میکردم، ولی از روزی که وارد مجلس شدم تمام فعالیتهای دیگرم را کنسل کردم، احتمالاً سندیکای بیمه را میفرمایید که در آن دوره من دبیرکل سندیکای بیمه بودم که بعد هم وقتی آمدم مجلس آن را کنار گذاشتم، همیشه هم گفتم من هیچ فعالیتِ اقتصادی نداشتم و قائل به این هم نیستم، چون برای ما درست نیست که این کارها را کنیم.
یک سوال هم باید ابتدای برنامه میپرسیدم در یک جمله آخر برنامه دو تا عمل داشتید الان وضع و حالتِ جسمانیتان مساعد است یا خیر؟
تاجگردون: خدا را شکر به دعای خیر مردم و عنایتِ خداوند متعال، بله الحمدلله خوبم و فکر میکنم خوب باشم، چون کارِ فشرده تلفیق را هم با همین وضع شروع کردم، البته همۀ دوستان توصیه داشتند که نکن، ولی واقعاً در شرایطِ بد کشور احساس مسئولیت کردم وگرنه منطقی بود که من حداقل ۷، ۸، ۱۰ ماه استراحت کنم، ولی خدا کمک کند تا حالا کمک کرده از این به بعد هم کمک میکند.
(منبع: باشگاه خبرنگاران)