عدم تصويب لايحه زنان عقب افتادگي را ثابت كرد

کبنا ؛چرا طرح افزایش تعداد زنان در مجلس شورای اسلامی رأی نیاورد؟
این طرحی بود که نمایندگان زن مجلس شورای اسلامی با همصدایی و همدلی در مجلس مطرح کردند و تلاش زیادی صورت گرفت تا تصویب شود. وضعیت به صورتی بود که مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نیز روی این طرح مطالعه و تحقیق کرده بود و با درنظرگرفتن جوانب مختلف این موضوع به‌دنبال اقناع مجلس برای رأی به این طرح بود. در گذشته ما به‌دنبال طرح افزایش سهمیه زنان در انتخابات بودیم که در وزارت کشور مطرح شده بود. وزارت کشور به‌دنبال استانی‌کردن انتخابات بود و به همین دلیل به دنبال این بود که احزاب را مکلف کند از زنان نیز در لیست‌های انتخاباتی خوداستفاده کنند. طرح افزایش تعداد زنان مجلس را نیز به همین دلیل کمی زودتر در مجلس طرح کردیم که شاید یکی از دلایلی که به نتیجه نرسید نیزهمین مسأله بود که زودتراز موعد مقرر در مجلس مطرح شد. البته ما در ابتدا این طرح را در کمیسیون شوراهای مجلس شورای اسلامی مطرح کردیم که در این کمیسیون این طرح مورد موافقت قرارنگرفت و رد شد. با این وجود فراکسیون زنان مجلس برای رفع ابهام از این مصوبه دوباره این طرح را مطرح کرد که متأسفانه در مجلس شورای اسلامی تصویب نشد و نمایندگان مرد مجلس به آن رأی ندادند. تنها63 نماینده مرد مجلس به این طرح رأی مثبت دادند. به نظر می‌رسد مردان جامعه ما نیاز تغییر نگرش درباره زنان دارند و این مسأله باید مورد توجه جدی قرار بگیرد.
‌‌ ‌چرا اگر نگرش مردان نسبت به زنان تغییرکند چنین مصوباتی درمجلس رأی خواهدآورد؟
زنان نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند و مطالبات خاص خود را دارند. زنان در همه عرصه‌ها حضور پررنگی داشته‌اند وهمواره توانایی‌های خود را نشان داده‌اند. زنان در پیروزی انقلاب اسلامی، هشت‌سال دفاع مقدس و همچنین در زمان سازندگی در عرصه‌های مختلف توانایی و ظرفیت‌های خود را نشان داده‌اند و بخش مهمی از پیشرفت کشور را برعهده داشته‌اند. به همین دلیل باید این فرصت را به زنان بدهیم و در مرحله نخست باید برخی قوانین را درباره زنان تغییر بدهیم. اصل20 و 21 قانون‌ اساسی عنوان می‌کند که زنان و مردان با هم برابر هستند و باید در همه فرصت‌های اجتماعی و سیاسی موقعیت برابری داشته باشند. انتظار نمایندگان زن مجلس و فراکسیون زنان مجلس این بود که نمایندگان مرد با این مصوبه موافقت می‌کردند. این در حالی بود که قبل از رأی گیری در این زمینه صحبت‌های زیادی با نمایندگان شده بود و بسیاری از آنها قول داده بودند از این لایحه حمایت خواهند کرد. نکته جالب رفتار متناقض برخی نمایندگان بود که به‌رغم موافقت ضمنی با این لایحه و نشان‌دادن عددچهار در زمان رأی‌گیری اما در نهایت به این لایحه رأی منفی دادند تا نشان بدهند بین شعار وعمل به چه میزان در مجلس شورای اسلامی فاصله افتاده است. این مسأله نشان می‌دهد نسبت به تقویت عناصر توسعه‌یافتگی جدی‌تر باشیم. برای رسیدن به رشد و توسعه پایدار راهی به‌جز استفاده از ظرفیت و توانایی زنان به‌عنوان نیمی از جمعیت کشور نداریم.
‌‌ ‌به‌صورت معمول فراکسیون امید در مجلس شورای اسلامی دارای 105 رأی است. این در حالی است که یکی از دغدغه‌های اصلی اصلاح‌طلبان برابری زن و مرد بوده است. چه اتفاقی رخ داده که از بین 105 عضو فراکسیون امید تنها 63 نماینده به این مصوبه رأی داده‌اند آن هم در شرایطی که مشخص نیست همه نمایندگانی که از این طرح حمایت کرده‌اند اصلاح‌طلب بوده‌اند؟
ما هنوز لیست 63 نفره را مشاهده‌نکرده‌ایم که مشخص شود چه کسانی و از چه طیف سیاسی به این لایحه رأی مثبت داده‌اند. نمایندگانی که در مجلس شورای اسلامی حضور دارند همگی با رأی زنان به‌عنوان نماینده انتخاب شده‌اند و در آینده نیز به رأی زنان نیاز دارند. اتفاقی که در مجلس شورای اسلامی درباره لایحه افزایش تعداد زنان رخ‌داد یک پیام کوتاه اما بسیار بااهمیت در خود داشت؛ اگر قرار است جامعه از ظرفیت‌های زنان در عرصه‌های مختلف به‌خوبی استفاده کند باید از چنین لوایحی حمایت کند. این در حالی است که در عمل این اتفاق رخ نداد و نمایندگانی که با رأی زنان به‌عنوان نماینده مجلس انتخاب‌شده‌اند با افزایش تعداد نمایندگان در مجلس موافقت نکردند.
‌‌ ‌فراکسیون زنان قبل از طرح این لایحه در مجلس با فراکسیون امید مذاکره و رایزنی نکرده بود؟
بله در این زمینه صحبت شده بود. بنده به‌عنوان رئیس فراکسیون زنان مجلس یک روز قبل از طرح این لایحه در مجلس در یک مصاحبه به‌صراحت درباره این موضوع صحبت کردم تا همه نمایندگان مجلس از موضوع مطلع شوند. از سوی دیگر همه اعضای فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی نیز این لایحه را امضا کرده بودند و پژوهش‌های لازم نیز درباره این صورت گرفته بود.
‌‌ ‌آیا در این زمینه با آقای عارف نیز صحبت کرده بودید؟
بله با آقای عارف به‌عنوان رئیس فراکسیون امید مجلس در این زمینه صحبت شده بود. آقای عارف یک از کسانی بود که با این لایحه موافق بودند و هم از طرح و هم از پیشنهاد حمایت کردند.
‌‌ ‌چطور ممکن است رئیس فراکسیون امید از این طرح حمایت کرده اما اعضای فراکسیون حمایت نکرده باشند؟
این احتمال وجود دارد که برخی از نمایندگان فراکسیون یا در صحن حضور نداشته‌اند و یا در حوزه انتخاباتی خود حضور داشته باشند. حتی این احتمال وجود دارد که این نمایندگان در مجلس حضور داشته‌اند اما به‌صورت کلی رأی نداده‌اند. به همین دلیل نیز این مسأله نیاز به آسیب‌شناسی دارد.
‌‌ ‌اگر شما قصد داشته باشید این قضیه را آسیب‌شناسی کنید به چه نکاتی اشاره می‌کنید؟
دلیل اصلی این مسأله این است که برخی مردان در مجلس زنان را همکار خود نمی‌دانند بلکه به چشم رقیب به آنها نگاه می‌کنند. شک نکنید اگر بسیاری از زنان در حوزه‌های انتخابی خود کاندیدا شوند مردم از آنها حمایت خواهند کرد و وارد مجلس خواهند شد. به هر حال نیمی از جمعیت کشور را زنان تشکیل می‌دهند واین جمعیت نیز در انتخابات ترجیح می‌دهند از یک زن حمایت کنند که دغدغه‌های آنها را نمایندگی کند. از سوی دیگراستدلال برخی از نمایندگان مرد این بود که در صورتی که این لایحه تصویب شود نوعی محدودیت برای زنان ایجاد می‌شود. به همین دلیل بهتر است زنان به‌همراه مردان درانتخابات حضور یابند که اگر مردم تمایل داشتند از آنها در انتخابات حمایت کنند. برخی از نمایندگان مانند آقای نادری که در مخالفت با این لایحه صحبت کردند این مطالب را مطرح کردند.
‌‌ ‌موضع فراکسیون اصولگرایی و فراکسیون مستقلین مجلس درباره این لایحه چه بود؟
در این‌باره این دو فراکسیون هیچ موضع خاصی ازخود نشان ندادند. آنچه برای ما مشهود بود این بود که بسیاری از نمایندگان مجلس در حال رأی‌دادن به این لایحه علامت چهار را که به‌معنای موافقت است به همدیگر نشان می‌دادند. با این حال در عمل اتفاق دیگری رخ داد و تنها 63 نماینده به این لایحه رأی مثبت دادند. هنوز برخی اتفاقاتی که در این زمینه رخ دارد برای ما نیز دارای ابهام و سوال است.
‌‌ ‌واکنش آقای لاریجانی به‌عنوان رئیس مجلس و هیأت رئیسه مجلس درباره این موضوع چه بود؟
در این زمینه ما نیاز ندیدیم قبل از طرح این موضوع در صحن علنی مجلس ما با آقای لاریجانی جلسه برگزار کنیم و اهداف و دلایل خود را برای ایشان تشریح کنیم. ایشان موضوع را در مجلس مطرح کردند اما خود واکنش منفی نسبت به این طرح نداشتند.
‌‌ ‌چه افراد و یا گروه‌هایی با این طرح به‌صراحت مخالفت می‌کردند؟
به هر حال نمایندگان زیادی مخالف این طرح بودند و برخی از آنها نیز درخواست صحبت‌کردن داشتند. با این حال فقط آقای نادری در مخالفت با این طرح صحبت کرد. ماهیت ماجرا زمانی مشخص می‌شود که لیست63 نماینده‌ای که از این طرح حمایت کردند مشخص شود و پس از برای ما روشن می‌شود چه کسانی از این طرح حمایت نکردند تا در نهایت مورد تصویب قرار نگیرد. ما نیاز به تغییر نگرش درباره زنان جامعه داریم و باید برای زنان در همه عرصه‌های اجتماعی و سیاسی فرصت‌های برابر با مردان در نظر گرفت. ما در کشور قوانین خوبی داریم اما به‌دلیل بعضا حاکم‌بودن نگاه سنتی و تبعیض‌آمیز، به‌صورت نامناسب تفسیر و اجرا می‌شوند. همه انسان‌ها در صـورتی می‌توانند در عرصه‌های مختلف تأثیرگذار باشند که از سلامت لازم برخوردار باشند؛ بنابراین زنان سالم خانواده سالم و در نتیجه جامعه سالم را رقم می‌زنند، پس باید تلاش کنیم زنان جامعه ما از سلامت روحی و جسمی کاملی برخوردار باشند. سلامت روحی، روانی، جسمی مادران و بانوان عامل پرورش و بالندگی و توسعه سلامت در خانواده و جامعه است. بنابراین در برنامه‌ریزی‌ها، تصمیم‌‌سازی‌ها و در عرصه اجرا باید به این موارد توجه لازم داشته باشیم. جامعه ایران از خرده‌‌فرهنگ‌های متعددی تشکیل شده اما براساس جامعه آماری می‌توان ضرورت‌های حوزه زنان و دختران را مشخص کرد. بی‌شک راهبردها و سیاست‌های کلان در حوزه زنان و دختران و اختصاص بودجه لازم در این زمینه منوط به تعیین و مشخص‌شدن اولویت‌هاست و تا این اولویت‌ها براساس نیازهای واقعی زنان مشخص نشود نمی‌توان به آینده امیدوار بود. با یک مقایسه بین ایران و کشورهای توسعه‌یافته مشخص می‌شود که این کشورها با چه جدیتی از ظرفیت‌های زنان خود در مسیر پیشرفت جامعه استفاده می‌کنند.
‌‌ ‌در شرایط کنونی 17 نماینده زن در مجلس شورای اسلامی حضور دارد. آیا این نمایندگان به‌صورت‌کلی فراکسیون زنان مجلس مطالبات واقعی زنان جامعه را به‌خوبی نمایندگی می‌کنند؟ چرا زنان جامعه ما همچنان با ضعف‌های جدی در زمینه‌های برابری اجتماعی و سیاسی مواجه هستند؟
بله، در واقع این اتفاق رخ داده است. فراکسیون زنان مجلس برای همه اغلب مطالبات زنان جامعه طرح ارائه داده است. بسیاری از این طرح‌ها هنوز در کمیسیون‌ها باقی مانده و به‌دلایل مختلف در صحن علنی مجلس مطرح نشده است. فراکسیون زنان به‌طورجدی پیگیر لایحه تامین امنیت زنان علیه خشونت است. در آینده نیز اگر لایحه امنیت به مجلس ارسال نشود فراکسیون زنان به این لایحه ورود می‌کند تا بتواند آن را در قالب طرح در صحن علنی مجلس ارائه کند. فراکسیون زنان فعالیت‌های بسیاری در زمان بررسی برنامه ششم انجام داد که از جمله آن می‌توان به مصوباتی همچون طرح جامع توانمندسازی زنان، ارتقای معیشت زنان از طریق گسترش مشاغل خانگی و بنگاه‌های زودبازده و تعاونی‌ها اشاره کرد. در بودجه امسال نیز با توجه به اینکه کلیت بودجه حالت انقباضی داشت اما با تلاش فراکسیون زنان مجلس موفق شدیم حدود300 میلیارد تومان برای بیمه زنان خانه‌دار و زنان سرپرست خانوار از بودجه به این مسائل اختصاص دهیم.از سوی دیگر برای توسعه ورزش زنان با اولویت‌های زنان نیز برنامه‌ریزی‌های جدی صورت گرفته و در این زمینه فراکسیون زنان مجلس همه تلاش خود را به‌کار‌ گرفته‌است. به همین دلیل نیز باید عنوان کنم فراکسیون زنان مجلس در جهت تحقق مطالبات زنان جامعه از هیچ تلاشی کوتاهی نکرده و همه توانایی خود را در این زمینه به‌کار گرفته‌است.لایحه افزایش تعداد نمایندگان زن برای زنان مجلس دارای اهمیت زیادی بود و به همین دلیل همه تلاش خود را انجام دادیم که این اتفاق در مجلس شورای اسلامی رخ دهد. البته مطالبات زنان تنها در مجلس شورای اسلامی تحقق پیدا نمی‌کند بلکه همه نهادهای تصمیم‌گیر باید در این زمینه فعالیت کنند، برای مثال صدا‌وسیما باید در این زمینه فرهنگ‌سازی کند و مطالبات زنان را به‌عنوان یک مطالبه جدی در سطح جامعه مطرح کند.
‌‌ ‌آیا این رویکرد در صداوسیما وجود دارد؟
اگر این رویکرد در صداوسیما وجود هم ندارد باید به وجود بیاید. صداوسیما باید روی توانایی‌های زنان جامعه تأکید کند و برنامه‌هایی را تهیه کند که سبب انگیزه و تحرک بیشتر زنان در عرصه‌های مختلف اجتماعی و سیاسی شود. جایگاه زنان در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی امری قابل‌تامل است و در قشرها و منزلت‌های متفاوت اجتماعی تاثیرات به‌سزایی دارد. این جایگاه امروزه در ایران به نوعی با چالش‌های مختلف مواجه شده است. این در حالی است که کشورهای توسعه‌یافته با تمامی نقص‌هایی که پیش‌رو داشته است فرصت برابری را در زمینه‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی برای زنان فراهم ساخته و کوشیده در دوره معاصر برای زن از منظر برابری و جایگاه حقوقی و اجتماعی امکاناتی فراهم سازد. البته موانع و مشکلات بر سر راه مشارکت زنان در فعالیت‌های جامعه، دارای ابعاد و جنبه‌های متعددی است؛ به‌طوری‌که بعضی از این موانع در تمامی جوامع و شرایط متفاوت فرهنگی، دارای ساختار مشابهی است و بعضی دیگر با توجه به شرایط فرهنگی، اجتماعی و اقلیمی متفاوت دارای بافتی گوناگون است./آرمان