مسائل پیرامون سد تنگ سرخ، زمانی حل می‌شود که دیدگاه همه افراد متخصص در این موضوع شنیده شود، چرا که این سد طی 13 سال یکی از مسائل مناقشه برانگیز و مبهم در استان کهگیلویه و بویراحمد بوده است. از این رو، بنا بر وظیفه رسانه ای، این سایت خبری، نظرات صاحب نظران و موافقان و مخالفان را انتقال و انعکاس می دهد.
کارزاری در فضای مجازی با عنوان «مخالفت با احداث سد تنگ سرخ بشار و پروژه انتقال آب به فارس» از روز ششم آبان ماه شروع شده تا پانزده آبان 10 هزار و 618 نفر آن را امضا کرده اند. سدی که بنا به گفته ی مخالفان فاقد مجوز ارزیابی زیست محیطی بوده و در دوران بازنشستگی ریاست سابق محیط زیست تا انتصاب ریاست جدید در اقدامی خلافِ قانون مجوز ساخت آن صادر شد. همچنین در این بیانیه، به اثرات مخرب پروژه های انتقال آب اشاره شده پروژه های که پیشتر باعث ایجاد تنش آبی در استان خوزستان، اصفهان و چهار محال و بختیاری و دیگر استان ها شده است. از طرفی در روزهای اخیر، کمیسیون اصل نود تحقیق و تفحص از حکمرانی آب و وزارت نیرو را کلید زده است و تحقیق و تفحص از سد تنگ سرخ نیز انجام خواهد گرفت.
طی روزها و ماه های گذشته نیز، سخنان افراد مختلفی در خصوص سد تنگ سرخ شنیده شد و ما نظرات همه افراد مخالف و موافق را انعکاس خواهیم داد. یکی از فعالان محیط زیستی و فعال در موضوع سد تنگ سرخ «سید یوسف مرادی» است که بارها در خصوص این سد ابراز نظر کرده است.

گفت و گوی فضای مجازی امیرحسین نصرتی از مرکز مطالعات توسعه محیط زیست و کشاورزی کشور و سیدیوسف مرادی کارشناس مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی و فعال محیط زیست استان کهگیلویه و بویراحمد برگزار شد.
به گزارش کبنانیوز، در این گفت وگو پیرامون سد تنگ سرخ و مسائل محیط زیستی این سد، سیدیوسف مرادی درخصوص اسناد به تاریخچه اسناد و نامه نگاری های موجود مابین «آب منطقه ای و محیط زیست» در خصوص این سد اشاره کرده و گفت: انتقال آب بشار اکوسیستم دنا و جامعه محلی را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد. در سالهایی که این اکوسیستم تحت تاثیر خشک سالی است، تنها منبعی که مورد استفاده قرار می دهد رودخانه بشار است. سفره های زیرزمینی را این رود سیراب می کند.
وی افزود: قرار است که در شرقی ترین قسمت دنا، و در مرز استان فارس این سد احداث شود و مدیرآب منطقه ای استان فارس نیز در این خصوص انتقال «100 میلیون متر مکعب را تأیید کرده است»، در حالی که مسئولان استان کهگیلویه و بویراحمد به شدت آن را تکذیب کردند.
مرادی افزود: در 13 سال گذشته تنها موضوعی که به آن پرداخته می شود می گویند همه این صحبت ها (صحبت های حامیان محیط زیست) دروغ است.
وی گفت: به کمیسیون اصل 90 شکایت کرده ایم که اگر در این سالها حیف و میل بیت المال در خصوص مسائل محیط زیستی صورت گرفته. اگر کسی مردم را در مورد حقوق خود، تحت فشار قرار داده، تحت پیگرد قانونی قرار بگیرد.
همچنین در 11 آبان طرح تحقیق و تفحص از سدهای بزرگ کشور کلید زده شده که سد تنگ سرخ نیز جزو این سدها است. این اولین بار است که در تاریخ جمهور اسلامی تحقیق و تفحص در مورد حکمرانی آب صورت می گیرد و قبلا سابقه نداشته است.
مرادی بیان کرد: ظرف بازه زمانی مشخص هیئت تحقیق و تفحص مجموعه وظیفه دارد که گزارش خود درباره سد را به هیئت رئیسه تقدیم، و هیئت رئیسه نیز به قوه قضاییه ارسال می کند و قوه قضاییه موظف است بدون نوبت به آن رسیدگی کند.
مرادی گفت: کمپینی که طی یک هفته اخیر راه افتاده است، بیش از 8 هزار نفر آن را امضا کرده است، قبل از این می گفتند شما یک نفر هستید، ولی الان ما 8 هزار نفریم و نمی توانند ما را نادیده بگیرند.
مرادی تأکید کرد: مسئله ما در رود بشار صرفا مسئله محیط زیست یا جامعه محلی نیست، ولی مسئله ما مسئله عدالت است، مسئله تبعیض است، اصل 40 تا اصل 50 قانون اساسی است که صراحتا در قانون آمده هیچ کس حق ندارد نفع خود را در ضرر دیگران قرار دهد.
وی گفت: الان 13 سال است که سازمان محیط زیست به دلیل اینکه پارک ملی دنا یکی از محل های حساس زیست محیطی و ثبت جهانی است و وابستگی شدیدی به این رود دارد به شدت با این طرح مخالفت کرده است.
مرادی گفت: اما متأسفانه سازمان محیط زیست در اقدامی مشکوک حین بازه زمانی انتقال قدرت از دولت آقای روحانی به رئیسی، بعد از بازنشستگی آقای کلانتری و قبل از انتصاب ریاست جدید اقدام به صدور برخی مجوزهای مشکوک کرده است. باید پاسخ بدهند که چطور سازمان محیط زیست که 13 سال مقابل این اقدامات ایستاد، هم در دوره خانم ابتکار و هم در دوره آقای عیسی کلانتری. چطور یکباره و یک شبه مجوز محیط زیستی صادر می شود؟ متأسفانه برداشت های خیلی تلخی داریم. اعتماد مردم را خدشه دار نکنید، سازمان محیط زیست به عنوان یک سازمان حکومتی مورد اعتماد مردم بوده است. فعالان محیط زیستی دیگر نمی توانند به شما اعتماد کنند. آیا بشار پر آب شده؟ آیا اکوسیستم دنا از بین رفته و دیگر نیازی به بشار نیست؟ چرا یک شبه بعد از 13 سال مجوز صادر می شود؟
مرادی در این لایو گفت: مدیران محیط زیست که صدای من را می شنوند، این نوع مجوزها را مورد بازبینی قرار دهید، چون ما دیگر سراغ دولت نرفته ایم، ما به نهادهای مستقل قضایی شکایت کرده ایم و حتما تا انتهای کار نیز پیگیری خواهیم کرد.
پس از این مرادی به نامه های مختلف صادر شده پیرامون سد تنگ سرخ اشاره کرده و از ابتدای کلید خوردن سد از برخی از نامه ها (همراه با شماره نامه و تاریخ) رونمایی کرده و گفت:
در سال 87 نامه ای آب منطقه ای به محیط زیست داده و گفته شده «در محدوده قلات رود بشار خشک خواهد شد و به شیلات‌کارها اعلان شود که در این منطقه کسب و کار نداشته باشند».
سال 87 اداره محیط زیست در نامه ای اعلام کرد این پروژه باید مشمول ارزیابی زیست محیطی شود.
سال 89 به مدت سه سال پروژه سد کاملا متوقف می شود و تا سال 92 هیچ کاری صورت نمی گیرد. سال 93 مجری درخواست آغاز عملیات پروژه را می کند.
در دی ماه سال 94، در نامه ای سازمان محیط زیست مکاتبه کرده که ساخت و ساز در این محدوده به دلیل نداشتن مجوز محیط زیستی متوقف شود.
در سال 95، در دو نامه از سازمان محیط زیست به دفتر ارزیابی اثراث زیست محیطی ابلاغ شده که از آنجایی که آب منطقه ای در حال تجهیز کارگاه خود در این منطقه است، به آب منطقه ای توقف کار ابلاغ شود.
مرادی گفت: اگر سازمان مجری توجه نکند سازمان محیط زیست وظیفه دارد از این سازمان به مراجع قضایی شکایت کند، اگر شکایت نکند ترک فعل کرده است.
مرداد 95، سازمان محیط زیست از آب منطقه ای شکایت می کند. مدیرعامل شرکت آب منطقه ای نامه ای به سازمان محیط زیست می فرستد و هدف از فعالیت های اب منطقه ای را «بازنگری، کم کردن ارتفاع سد و کم کردن میزان آب شرب شهر شیراز، تأمین آب شرب شهرستان بویراحمد و تأمین حقابه پایین دست عنوان می کند و همچنین ذکر می کند که هیچ انتقال آب بین حوضه ای صورت نخواهد گرفت».
سازمان محیط زیست طی نامه ای در همان روز، به معاونت انسانی سازمان محیط زیست و همچنین در نامه ای به سازمان ارزیابی های محیط زیست، نامه می دهد که «آب منطقه ای قصد انتقال آب بین حوزه ای را ندارد و همچنین ارتفاع سد را کاهش می دهد».
سال 96، سازمان محیط زیست کشور درخواست میزان پیشرفت فیزیکی را می کند که سازمان آب منطقه ای در مهرماه 96، اعلام می کند که به دلیل معارضات اجتماعی و ... طی 4 ماه آینده گزارش تکمیل و ارسال خواهد شد.
پیامدها و معارضات اجتماعی سد تنگ سرخ تاکنون
مرادی در خصوص معارضات احتماعی سد گفت: 12 روستا در روستای تنگ سرخ هستند، چندین روستا بطور کامل زیر آب می رود و 700 هکتار باغ و 2500 نفر از منازل خود آواره می شوند و باید در حواشی شهر خانه نشین شوند.
وی به پیامدهای احداث این سد در این ده ساله اشاره کرده و گفت: در این 10 سال هیچ سرمایه گذاری ای در این منطقه صورت نگرفته، و مردم نگران هستند. حتی یکی از دغدغه های مردم این است که نمی دانند مرده هایشان را کجا خاک کنند که زیر آب نرود! به دلیل اهمال کاری ها.
وی گفت: در مجوز سازمان محیط زیست مربوط به تاریخ شهریور 1400، آورده شده که دهیاری تنگ سرخ با کوچ دادن مردم موافقت کرده است، در حالی که ما پرسیده ایم و چنین موافقتی نبوده است. افرادی هستند که از سال 57 تاکنون در این منطقه باغ دارند، به اینها گفته اند باغ متری 15 هزارتومان بفروشند! باغی که ثمر می دهد و آب هم دارد! این چیزها را آدم می بیند تصور می کند که تبعیض می شود.
حضور وزیر نیرو روی سد / سد 7 درصد پیشرفت فیزیکی داشته!
وزیر نیرو در سال 1400 روی این سد حضور پیدا کرد، و گفته است هر سال یک درصد این سد پیشرفت داشته است، در حالی که آب منطقه ای استان صداقت ندارد و اینطور می گوید که سد 35 درصد پیشرفت داشته است، برای اینکه مردم تصور کنند که چون 35 درصد پیشرفت داشته بنابراین باید کار ادامه یابد و ممکن است بیت المال تلف شود.
اما در حال حاضر به سرعت دارد کار می کند و روزانه یک میلیارد تومان در این سد دارد هزینه می شود. ولی اینها بعدا به خاطر حیف و میل بیت المال تحت پیگرد قرار خواهد گرفت، من دارم واقعیت را می گویم، آب منطقه ای باید به این موضوع توجه کند.
وی به ادامه نامه ها اشاره کرده و گفت: نامه دی ماه سال 94، سازمان محیط زیست صورتجلسه ای ارسال می کند، به آب منطقه ای اعلام می کند که به دلیل فاقد مجوز بودن سد، تا کسب مجوزات لازم از هرگونه عملیات اجرایی خودداری کنید.
نامه شهریور سال 94 نیز تاکید می کند که عملیات اجرایی سد خلاف قانون است و عملیات را متوقف کنید.
تاریخ فروردین ماه سال 95 نیز نامه ای در پیروی نامه های دیگر می دهد که در صورت عدم توقف پروژه مسئولیت هر گونه جبران خسارت های احتمالی بر عهده سازمان مجری است و همینطور طی ماه های دیگر نیز نامه های دیگری نیز صادر می کند.
در تاریخ تیرماه سال 95، سازمان محیط زیست به دستگاه قضایی شکایت می کند که دستور فرمایید پروژه به دلیل نداشتن مجوز، متوقف شود.
سال 97 اتفاقی می افتد، شرکت آب منطقه ای استان دوباره تسلیم می شود، تاریخ مهرماه سال 97، علی داوودی مهر مدیرعامل شرکت سهامی آب منطقه ای استان نامه ای می دهد و مجددا می گوید که ارتفاع از 2050 به 2025 کاهش می دهیم.
مرادی افزود: با کاهش ارتفاع، اندازه مخزن سد به شدت کاهش می یابد و انتقال آب به فارس علنا صورت نمی گیرد.
یک ماه بعد (آبان ماه سال 97)، داوودی مهر بر اساس همین اطلاعات نامه ای زده و گفته است پیمانکار جدیدی انتخاب خواهد شد و ارتفاع دوباره بر اساس 2050 و میزان 120 میلیون لیتر خواهد شد.
بهمن ماه سال 97، محیط زیست کشور درخواست پیگیری مجوز محیط زیستی را داده است و پس از این (چون آب منطقه ای توجهی به هشدار سازمان محیط زیست نداشته) سازمان محیط زیست از نماینده بویراحمد و دنا «غلام محمد زارعی» درخواست کرده این مسئله را حل کنند. پس از این نیز دائما سازمان محیط زیست بارها نسبت به عدم رسیدگی وزارت نیرو به این موضوع نامه صادر کرده است.
مرادی اظهار کرد:اما به یکباره پس از تعیین رئیس جدید سازمان محیط زیست مجوز محیط زیستی برای این سد صادر شد.
مرادی گفت: ما مردم به چه کسی باید اعتماد کنیم؟ وقتی اسناد موجود است ولی بارها آب منطقه ای استان کهگیلویه و بویراحمد حرف خود را پس گرفته است.
مرادی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چه چیزی باعث می شود آب منطقه ای احداث سد را دنبال کند، گفت:  حقوق و درآمد شرکت آب منطقه ای از آبی است که می فروشد، لذا هر چه آب بیشتری بفروشد حقوق بیشتری خواهد داشت. لذا تعارض منافع وجود دارد و جایی که تعارض منافع باشد مافیا شکل می گیرد.
مرادی افزود: چرا مسئولان آب منطقه ای با مردم روراست و شفاف نیستند؟ مسئله ما اصل 40 قانون اساسی است که در آن گفته شده است «هیچ‌کس نمی‌تواند اعمال حق خویش را وسیله اضرار به غیر یا تجاوز به منافع عمومی قرار دهد». آب منطقه ای (کهگیلویه و بویراحمد) می خواهد سود خود را از ضرر محیط زیست و اکوسیستم دنا و مردم ببرد. شما (آب منطقه ای فارس) حقوق محیط زیست را رعایت نمی کنید، ضرر آن را چرا ما (مردم بویراحمد و دنا) باید بدهیم؟
مردم کهگیلویه و بویراحمد اشتباه مردم چهارمحال و بختیاری را (به دلیل انتقال آب چشمه کوهرنگ به اصفهان) نکنند. کوهرنگ بعید است که دوباره سر بگیرد، چرا که همه آب های زیرزمینی خشک شده اند. وقتی چشمه ای در خشکسالی از بین برود، بعید است که دوباره پا بگیرد و اصطلاحا می گویند چشمه مرده است! اگر این سد احداث شود، بشار خشک می شود، پارک ملی دنا از بین می رود و اینجا هم کم کم تبدیل به کویر می شود.
وی گفت: ما مطالبه خود را در چارچوب قانون پیش برده ایم و قانونی نیز پیش می رویم و مطالبه و شکایت خود را به دستگاه قضایی مستقل برده ایم.
مرادی اظهار کرد: صراحتا در قانون آمده است که محیط زیست جزو موارد امر به معروف و نهی از منکر است و ما داریم این کار را می کنیم.
مرادی در انتهای سخنان خود گفت: به رئیس جدید سازمان محیط زیست بسیار امیدوار هستیم، و همچنین رئیس جمهور آقای رئیسی نیز از نظر بنده اولین رئیس جمهوری است که نگاه محیط زیستی دارد و ذاتا از نگاه اسلامی خود اعتقاد به محیط زیست دارد.
شایان ذکر است؛ نصرالله پژمان فر طی نامه ای از طرف کمیسیون اصل نود تحقیق و تفحص از حکمرانی آب و وزارت نیرو را کلید زد. کلیه مقصرین تحت پیگرد قانونی قرار خواهند گرفت.




 

کبنانیوز