دریافت لینک صفحه با کد QR
حوزه سیاسی /
ترور نافرجام امنيتی‌ترين نخست‌وزير / ایران و زلزله انتخاباتی در عراق
17 آبان 1400 ساعت 12:29
روز یکشنبه مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق مورد حمله تروریستی و سوء قصد قرار گرفت ولی جان سالم به در برد، در این خصوص روزنامه های صبح ایران مطالبی در این خصوص نوشتند.
روز یکشنبه مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق مورد حمله تروریستی و سوء قصد قرار گرفت ولی جان سالم به در برد، در این خصوص روزنامه های صبح ایران مطالبی در این خصوص نوشتند.
به گزارش کبنانیوز، شرق در این خصوص گفت و گویی با دو کارشناس انجام داده است که می خوانیم.
شرق: حمله به کاظمی برای متهم‌کردن ایران بود. جنجال‌ها و درگیری‌های بعد از انتخابات عراق به جایی رسید که دیروز خبر سوءقصد به محل اقامت نخست‌وزیر این کشور مطرح شد و البته حتی درباره چند‌و‌چون همین سوءقصد نیز اختلاف روایت وجود دارد. مسئله تعیین تکلیف برای گروه حشدالشعبی و اختلاف موضع گروه‌های نزدیک به ایران و دیگران در‌این‌باره نیز ازجمله بحث‌های کلیدی در این زمینه بوده است. برای بررسی وقایع اخیر عراق و به‌طور خاص، تبعات احتمالی این وقایع بر روابط ایران و عراق و نیز منافع ایران در منطقه سراغ دو کارشناس برجسته مسائل عراق رفتیم. در گفت‌وگوهایی که می‌خوانید، حسن رویوران حمله اخیر به نخست‌وزیر را با هدف متهم‌کردن ایران می‌بیند و اردشیر پشنگ هشدار می‌دهد که ایران در دام قرارگرفتن در میان اختلافات جناح‌های داخلی عراق نیفتد.
حسن رویوران، کارشناس مسائل منطقه: حمله به کاظمی برای متهم‌کردن ایران بود
مسیر درگیری‌ها در عراق را که به این حمله منتهی شد، چگونه می‌بینید؟
بگذارید از این حمله و آخرین خبرش شروع کنیم. این حمله‌ای که انجام گرفته به نظرم سه گزینه بیشتر ندارد. یک گزینه این است که مخالفان آقای کاظمی اقدام کرده‌اند. اما الان مخالفان آقای کاظمی کاملا قانون‌مدار رفتار می‌کنند، نسبت به انتخابات اعتراض دارند و اعتراضشان را به کمیساری انتخابات گفته‌اند و در اطراف منطقه سبز تحصن کرده‌اند. علی‌رغم اینکه دولت آمد چادرهای اینها را آتش زد و به اینها حمله مسلحانه کرد و افرادی کشته و زخمی شدند، تا همین الان در چارچوب قانون حقوق خودشان را دنبال می‌کنند و هیچ اقدام غیرقانونی انجام نداده‌اند. به همین دلیل این اقدام غیرقانونی هم نمی‌تواند از طرف اینها باشد. گزینه دوم اینکه آیا ممکن است آقای کاظمی خودزنی کرده باشد؟ این احتمال وجود دارد؛ مخصوصا که آقای کاظمی الان رفتارهای فراقانونی زیادی انجام داده است. مردم را سرکوب کرده است. این حق مردم است که می‌توانند اعتراض کنند و قانون اساسی آن را ضمانت کرده است. در شرایطی که او در مقابل مردم قرار گرفته، ممکن است با همین حادثه موضوع پوشیده شود و تحت‌الشعاع قرار بگیرد و ممکن است اقدامات بیشتری برای سرکوب مردم انجام شود و به خواست مردم عدم تمکین شود. الان معترضان انتخابات چیزی جز شمارش دستی درخواست نکرده‌اند. چرا نباید شمارش دستی انجام شود؟ چرا نباید پاسخی به مردم و اعتراض آنها داده شود؟ بنابراین این احتمال وجود دارد که حادثه اتفاق افتاده باشد که تمام این رفتارهای غیرقانونی دولت را به گونه‌ای توجیه کند. مثلا دادن سه میلیارد دلار به اقلیم کردستان، خارج از چارچوب بودجه و تحت این عنوان که سیل و بارندگی در اربیل بوده است. من متوجه نمی‌شوم این چه معنایی دارد. اساسا این دولت توان دادن این پول خارج از چارچوب قانون بودجه را ندارد. بودجه در مجلس باید تصویب شود. سناریوی سومی که ممکن است اتفاق افتاده باشد، این است که آقای کاظمی مأموریت‌هایی داشته و آنها را انجام داده و حالا آنهایی که این مأموریت‌ها را به او داده‌اند می‌خواهند حذفش کنند. همان‌طوری که درباره حریری چنین شد، همان‌طور که خیلی از افرادی که مأموریتی داشتند، بعد از انجام حذف شدند و حذفشان هم به ایجاد یک فتنه منجر شده است. این هم به‌عنوان یک احتمال وجود دارد. لذا آنچه دارد اتفاق می‌افتد قطعا یک نوع تلاش برای ایجاد فتنه در عراق است و این رفتار یعنی رفتار حذفی، رفتار چندان قابل دفاعی نیست. بعید می‌دانم نیروهایی که پایبند به مبانی اخلاقی هستند، این‌گونه رفتارها را تأیید کنند یا انجام دهند.
گروه‌های نزدیک به ایران کجای این تقابل قرار گرفته‌اند؟
ببینید کلا نیروهای شیعه در این انتخابات دچار یک قطب‌بندی شده‌اند؛ یک‌سری همراه با حشدالشعبی هستند و یک‌سری دنبال این هستند که یا حشدالشعبی منحل شود یا در نیروهای مسلح دیگر ادغام شود. نیروهای صدری جزء دسته دوم هستند و بقیه نیروها تقریبا در دسته اول هستند. همین الان هم بعد از انتخابات، علی‌رغم اعتراض به نتایج انتخابات و متهم‌کردن دولت به مهندسی انتخابات، جریان آقای صدر ۷۳ کرسی در اختیار دارد، در حالی که چارچوب هماهنگی ۹۶ کرسی دارد. یعنی طرفداران حشدالشعبی الان علی‌رغم همه اعتراضاتی که می‌شود، دست بالا را دارند و طبق تفسیر قانون اساسی از انتخابات، ائتلاف بزرگ‌تر در اولین جلسه پارلمان می‌تواند مأمور شود به تشکیل دولت و تعیین نخست‌وزیر. بنابراین الان شانس طرفداران حشدالشعبی بیش از مقتدی صدر است. هرچند بسیاری از دلسوزان شیعه معتقدند نباید نه این گروه و نه آن گروه به‌تنهایی این کار را انجام دهند، بلکه این دو گروه شیعه باید با یک تفاهم دولت جدید را تشکیل بدهند و این به نفع شیعه است. اینکه گروه‌های شیعه هر دو در کنار و با همکاری هم در حاکمیت حضور داشته باشند.
فکر می‌کنید این تقابل بین گروه‌های شیعی چطور ممکن است روی روابط ایران و عراق تأثیر بگذارد؟
ببینید این چالش از ابتدای سقوط بوده و هست. روی روابط ایران با عراق تأثیر آن‌چنانی نداشته است. رابطه ایران و عراق فراتر از احزاب است. اشتراک تاریخی و مذهبی، اشتراک سیاسی و فکری وجود دارد بین شیعه در ایران و عراق. اگر اقلیتی در شیعه حالا مثل همین حرکتی که در ساحت التحریر حضور پیدا کردند، تلاش کرده‌اند یک جریان سکولار ایجاد کنند، موفق نبوده‌اند. در این انتخابات حرکت امتداد که نماینده اینهاست از ۳۲۹ کرسی،
۹ کرسی بیشتر نیاورده است. این نشان می‌دهد جریان سفارتخانه‌ها و تقسیم جامعه عراق به دو جبهه سکولار و مذهبی موفق نبوده است. جامعه عراق، جامعه مذهبی است و این تلاش تا الان ناموفق بوده است.
فکر می‌کنید ماجرا از لحاظ منافع ایران به چه سمتی می‌رود؟
آنهایی که این کار را انجام دادند برای متهم‌کردن طرفداران حشدالشعبی این کار را کرده‌اند و متهم‌کردن ایران. اینکه گفته‌اند پهپاد بوده، می‌خواهند بگویند پهپاد ایرانی بوده و از طرف حشدالشعبی. کسی که این کار را انجام داده دو هدف را همزمان انتخاب کرده است؛ یکی ایران و یکی حشدالشعبی که مورد حمله و مورد اتهام قرار بگیرد. اما من تصور می‌کنم جامعه عراق هوشیارتر از این هستند که در چنین دامی قرار بگیرند یا چنین کاری را تأیید کنند.
فکر می‌کنید پروژه‌ای که عراق برای نشست‌های منطقه‌ای پیگیری می‌کرد، در نتیجه این اتفاقات دچار مشکل می‌شود؟ببینید عراق در جست‌وجوی بازیابی نقش منطقه‌ای خودش است؛ چه آقای مالکی باشد، چه کاظمی و چه هر فرد دیگری. آن تلاش، تلاشی است برای اینکه عراق در منطقه نقشی ایفا کند. تصورم بر این است که این هدف، هدف ملی عراق است و هرکس نخست‌وزیر شود این را دنبال خواهد کرد. هیچ تغییری در این زمینه ایجاد نخواهد شد.
اعتماد در این خصوص نوشت: انگشت اتهام به سوي معترضان انتخاباتي چرخيد
مصطفي الكاظمي نخست‌وزير عراق روز گذشته پس از جان به در بردن از سوءقصدي خطرناك از شهروندان عراقي خواست تا «آرامش و خويشتنداري» خود را حفظ كنند. همزمان با ادامه تنش‌ها و درگيري‌هاي داخلي در عراق بر سر نتايج انتخابات سراسري ماه اكتبر، مقام‌هاي عراقي مي‌گويند اقامتگاه نخست‌وزير اين كشور روز يكشنبه مورد حمله تروريستي قرار گرفته و سه پرنده هدايت‌پذير بدون سرنشين در تلاش براي به قتل رساندن مصطفي الكاظمي تعدادي از محافظان او را مجروح كردند. دو مقام ارشد عراقي در اين خصوص به آسوشيتدپرس گفته‌اند كه 7 محافظ مصطفي الكاظمي در پي حمله پهپادها به اقامتگاه او در منطقه شديدا حفاظت‌شده‌اي موسوم به «منطقه سبز» مجروح شده و به بيمارستان انتقال يافته‌اند. اندكي بعد مصطفي الكاظمي در حساب كاربري رسمي توييتر خود خبر سوءقصد را تاييد كرد و نوشت: «من جان‌فداي عراق و مردم عراق بودم و هستم، موشك‌هاي خيانت، مومنان را دلسرد نمي‌كند و استواري و عزم نيروهاي امنيتي قهرمان ما براي حفظ امنيت مردم نمي‌لرزد. الحمدلله در ميان مردمم حالم خوب است و به خاطر عراق همه را به آرامش و خويشتنداري دعوت مي‌كنم.»
در ادامه نخست‌وزير عراق در مقابل دوربين‌هاي تلويزيون دولتي قرار گرفت و در حالي كه با پيراهني سفيد پشت يك ميز نشسته بود و آرام و به دور از عصبانيت به نظر مي‌رسيد خطاب به عاملان اين حمله تروريستي گفت كه «حملات بزدلانه موشكي و پهپادي نه كشورمان را مي‌سازند و نه آينده را.»
در بيانيه‌اي رسمي كه از سوي دولت عراق منتشر شده آمده است كه «يك پهپاد انفجاري» اقامتگاه نخست‌وزير را هدف قرار داده و الكاظمي اكنون در سلامت كامل است. در اين بيانيه كه در تلويزيون دولتي عراق بازتاب يافت، هيچ اشاره‌اي به مظنونين احتمالي اين حمله وجود نداشت و تا لحظه انتشار گزارش نيز هيچ گروهي مسووليت اين حمله را بر عهده نگرفت. دولت عراق طي اين بيانيه وعده داده نيروهاي امنيتي به سرعت «اقدامات مقتضي در خصوص رسيدگي به مساله اين حمله تروريستي عليه نخست‌وزير را انجام خواهند داد.»
بنا بر گزارش خبرگزاري عراق (واع)، سرتيپ «سعد معن»، مدير روابط عمومي و اطلاع‌رساني وزارت كشور عراق تاكيد كرد كه هدف قرار دادن نخست‌وزير اقدامي تروريستي و مردود است. وي افزود كه تلاش براي ترور نخست‌وزير با استفاده از سه پهپاد صورت گرفت و صداهاي تيراندازي كه شنيده شد براي سرنگوني اين پهپادها بود و دو پهپاد نيز سرنگون شد. معن تصريح كرد كه پهپاد سومي به منزل الكاظمي حمله كرد اما آسيبي به وي نرسيده است. به گفته او چند نفر از حاضرين در منزل نخست‌وزير در اين حمله زخمي شده و تحت درمان هستند. معن به اجراي تحقيقات گسترده در اين زمينه اشاره كرد و گفت كه تيم كاري در حال اجراي تحقيقات و تلاش براي دستيابي به عاملان اين جنايت است.دبير شوراي عالي امنيت ملي ايران صبح روز يكشنبه به اين حمله واكنش نشان داد و «اتاق‌هاي فكر خارجي» را به عنوان مقصر اين اتفاق معرفي كرد. علي شمخاني در توييتر نوشت: «سوءقصد به جان نخست‌وزير عراق فتنه جديدي است كه رد آن را بايد در اتاق‌هاي فكر خارجي جست‌وجو كرد كه از سال‌ها قبل با ايجاد و پشتيباني گروه‌هاي تروريستي و اشغال اين كشور، جز ناامني، ايجاد اختلاف و بي‌ثباتي، ارمغاني براي مردم مظلوم عراق نداشته‌اند.» ساعاتي بعد، سخنگوي وزارت خارجه ايران نيز ضمن محكوم كردن «هدف قرار دادن نخست‌وزير عراق» سياست اصولي ايران را «حمايت از ثبات، امنيت و آرامش در عراق» توصيف كرد. سعيد خطيب‌زاده همچنين با اتخاذ موضعي شبيه به علي شمخاني، اين‌گونه حوادث را «در راستاي منافع طرف‌هايي دانست كه طي ۱۸ سال گذشته به ثبات، امنيت، استقلال و تماميت ارضي عراق تعرض كرده و با ايجاد گروه‌هاي تروريستي و فتنه‌انگيزي، در پي دستيابي به اهداف شوم منطقه‌اي خود بوده‌اند.» عدم استفاده مقام‌هاي ايراني از عنوان «تروريستي» در اين موضع‌گيري‌ها از جمله مواردي بود كه توجه برخي كاربران در فضاي مجازي را به خود جلب كرد. وزارت امور خارجه ايران اعلام كرده است كه حسين اميرعبداللهيان، وزير امور خارجه نيز روز يكشنبه در تماس تلفني با نخست‌وزير عراق در تماس تلفني با فواد حسين همتاي عراقي خود با ابلاغ سلام حجت‌الاسلام رييسي، از سلامتي نخست‌وزير عراق كسب اطمينان و ابراز خرسندي كرد.
ايالات متحده از ديگر كشورهايي بود كه خيلي زود سوءقصد عليه مصطفي الكاظمي را محكوم كرد. ند پرايس سخنگوي وزارت خارجه امريكا بامداد يكشنبه و در اولين ساعات وقوع حمله، در يك موضع‌گيري قابل توجه تصريح كرد كه «اين اقدام تروريستي» قلب ملت عراق را هدف قرار گرفته است. او گفت كه ايالات متحده در تماس نزديك با مقام‌هاي عراقي كه مسووليت تامين امنيت اين كشور را بر عهده دارند پيشنهاد كرده تا در تحقيقات پيرامون حادثه اخير به آنها كمك كند.
در حالي كه هنوز هيچ اظهارنظر رسمي و مشخصي در خصوص عاملان حمله به نخست‌وزير عراق مطرح نشده، گمانه‌زني‌هاي بسياري در اين باره وجود دارد. بسياري از رسانه‌ها معتقدند سوءقصد روز يكشنبه به جان مصطفي الكاظمي بي‌ارتباط با اتفاقات روز جمعه و اعتراضات برخي گروه‌ها به نتايج انتخابات ماه اكتبر نبوده است. ان‌بي‌سي نيوز در گزارشي پيرامون اين موضوع مي‌نويسد: «اين حادثه دقيقا پس از تقابل‌ها در نزديكي منطقه سبز ميان نيروهاي امنيتي و شبه نظاميان شيعه‌اي كه نتايج انتخابات را قبول نداشتند و در انتخابات اخير بيش از دوسوم كرسي‌هاي خود را از دست داده بودند، رخ داد. اين اعتراضات كه طي يك ماه گذشته ادامه داشته روز جمعه با حركت معترضين به سوي منطقه سبز به صحنه‌اي خونين بدل شد و طي تبادل آتش ميان طرفين، علاوه بر زخمي شدن تعدادي از معترضان و نيروهاي امنيتي، دست‌كم يك معترض كشته شد. الكاظمي دستور داد كه تحقيقات پيرامون اين اتفاقات و اينكه چه كسي دستور ممنوعيت شليك و استفاده از سلاح گرم را نقض كرده، صادر كرد. تعدادي از رهبران اين گروه‌هاي معترض نيز به شدت الكاظمي را به دليل اتفاقات روز جمعه سرزنش كردند.»اين گروه‌ها اما در واكنش به سوءقصد عليه نخست‌وزير عراق، راهبردي جالب توجه در پيش گرفتند و كوشيدند علاوه بر اظهار ترديد در واقعي بودن اين حمله و متهم كردن نيروهاي امنيتي به اقدامات ساختگي، اعلام كنند كه در صورت واقعي بودن حمله آن را محكوم مي‌كنند. قيس خزعلي، دبيركل عصائب اهل حق كه يكي از گروه‌هاي معترض به انتخابات اكتبر است، روز يكشنبه در بيانيه‌اي توييتري نوشت: «با مشاهده تصاوير انفجاري كه در منزل نخست‌وزير رخ داده و با توجه به اينكه اين حادثه قربانياني نداشته، بر ضرورت تحقيق درباره آن از جانب يك كميته فني متخصص و قابل اعتماد تاكيد مي‌كنيم تا از علل و ابعاد آن اطمينان حاصل شود.» خزعلي در ادامه تصريح كرد كه اگر اين انفجار يك اقدام تصادفي يا مانند آن نبوده و يك هدف‌گيري واقعي بوده، به صراحت آن را محكوم مي‌كند و با جديت شناسايي عاملان آن و برخورد با آنها طبق قانون را خواستار مي‌شود چون «بي‌ترديد [اين اقدام] تلاش براي برهم زدن اوضاع در [فضاي سياسي كشور] است به ويژه كه تنها يك روز بعد از جنايت آشكار قتل تظاهرات‌كنندگان و تعرض به آنها و آتش زدن چادرهاي‌شان صورت گرفته است».
ابوعلي العسكري، مسوول امنيتي كتائب حزب‌الله عراق از ديگر گروه‌هاي معترض، نيز بامداد روز يكشنبه، در صحت خبر سوءقصد به جان نخست‌وزير عراق ابراز ترديد كرد و در مطلب كوتاهي در كانال تلگرامي خود، سوءقصد به جان «مصطفي الكاظمي» نخست‌وزير و حمله پهپادي به منزل محل اقامت او در بغداد را نمايشي خواند. او نوشت: «ايفاي نقش قرباني از شيوه‌هاي نخ نمايي است كه ديگر به تاريخ پيوسته. بنا بر اطلاعات موثق ما، در عراق هيچ كسي حتي تمايلي ندارد براي هدف قرار دادن منزل نخست‌وزير سابق، يك پهپاد خرج كند. اگر كسي بخواهد به اين موجود فيس‌بوكي آسيب برساند، راه‌هاي كم‌هزينه‌تر و مطمئن‌تر بسياري براي رسيدن به آن وجود دارد». همچنين هيات هماهنگي گروه‌هاي مقاومت عراق در بيانيه‌اي تاكيد كرد: اين اتفاق مانع از پيگيري سرنوشت كشته‌شدگان روز جمعه نمي‌شود.
مسوولان ارشد عراق، اغلب ضمن محكوم كردن حمله به نخست‌وزير خواستار برقراري نظم و آرامش در كشور شدند. «برهم صالح» رييس‌جمهور عراق هدف قرار دادن «مصطفي الكاظمي» نخست‌وزير اين كشور را تجاوزي خطرناك و جنايتي فجيع خواند. صالح در حساب توييتري خود نوشت: «كشاندن عراق به سمت هرج و مرج و كودتا عليه نظام قانون اساسي را نمي‌پذيريم». او خواستار وحدت مواضع براي مقابله با اشراري كه در كمين امنيت كشور و سلامت ملت آن هستند، شد. بر اساس گزارش فارس، سيد «عمار الحكيم» رييس ائتلاف «قوي الدولة الوطنية» نيز گفت كه هدف قرار دادن منزل نخست‌وزير اقدامي محكوم و مردود است. حكيم افزود كه هدف قرار دادن نخست‌وزير مي‌تواند به بحراني شدن وضعيت و در معرض خطر قرار گرفتن كشور منجر شود و چهره عراق را در برابر افكار عمومي جهان مخدوش مي‌كند. حيدر العبادي رييس ائتلاف النصر عراقهم روز يكشنبه تعرض به الكاظمي را «مشكوك» خواند و خواستار بيداري و خويشتنداري شد. العبادي افزود: «تا ديروز تظاهرات‌كنندگان مسالمت‌جو كشته مي‌شدند و امروز نخست‌وزير را هدف قرار مي‌دهند. آقايان ما در ميدان جنگ نيستم.» او گفت: «مرحله واقعا دشواري است و بيداري، خويشتنداري، گفت‌وگو، تفاهم و همبستگي ضروري است». «نوري‌المالكي» رييس ائتلاف «دولة القانون» نيز هدف قرار دادن منزل الكاظمي را محكوم كرد و خواستار برخورد عاقلانه با اين امور شد. المالكي با اشاره به اينكه هدف قرار دادن الكاظمي براي متشنج كردن اوضاع امنيتي است، بر ضرورت برخورد عاقلانه به دور از خشونت تاكيد كرد و خواستار احساس مسووليت و آرامش در برخورد با اين حادثه شد. هادي العامري، رييس ائتلاف الفتح نيز هدف قرار گرفتن منزل نخست‌وزير عراق را به شدت محكوم كرد. بنا بر گزارش وبگاه «المعلومه»، العامري خواستار اجراي تحقيقات و كشف حقايق مربوط به حمله پهپادي به منزل الكاظمي و شناسايي عاملان آن شد.
کد مطلب: 441006