کودک هم یکی از اعضای یک خانواده است و اگر اعضای خانواده بخواهند با اعتماد به نفس باشند و خودشکوفا، باید هنر همزیستی یا همان مهارت های برقراری ارتباط با یکدیگر و رفع نیازهای یکدیگر را بیاموزند. پس پدر و مادر برای داشتن فرزندان شاد باید مهارت های رفتار کردن با او را یاد بگیرند.
کودکان ارزشمندترین سرمایه های هر جامعه ای محسوب می شوند و کمبودهای عاطفی، صدمات جبران ناپذیری را به آینده آنان وارد می سازد لذا به اعتقاد بسیاری از روانشناسان مهمترین نیاز عاطفی و روانی کودک در محیط خانواده، مهر و محبت و توجه و احترام است.
کودک باید احساس کند که دیگران او را دوست دارند و همان طوری که هست او را می پذیرند؛ چرا که این احساس کودک، باعث حس ارزشمند بودن در وی می شود و به این طریق حس ایمنی و نیاز عاطفی کودک ارضا می شود.
نیلوفر گلپور در گفت وگو با ایسنا، با بیان اینکه هر کودک در زمان تولدش با یک سرشت و خلق و خوی خاص و منحصر به خودش به دنیا می آید، اظهار کرد: در گذشته برخی از اندیشمندان حوزه کودک تربیت را تنها عامل اثرگذار بر شخصیت فرد می دانستند و برخی دیگر نیز با ناکارآمدن خواندن تربیت، سرشت و خلق و خوی ذاتی را مهم تلقی می کردند.
وی شخصیت کودک را تلفیقی از سرشت و محیط دانست و افزود: برای اینکه والدین کودکان خوبی تربیت کنند، ابتدا باید بدانند که کودک آنان از چه خلق و خویی برخوردار است، زیرا برخی از کودکان از زمان تولد لج باز، مهربان، خنده رو، خجالتی، انعطاف پذیر و... هستند و سرشت و خلق و خوی متفاوتی دارند.
این روانشناس کودک، با بیان اینکه والدین باید استعدادها و توانایی های کودک خودشان را از همان اوایل کودکی بشناسند، تصریح کرد: این شناخت استعدادها و توانایی ها نباید در قضاوت و مقایسه با سایر کودکان و فرزندان باشد و باید به رشد استعدادهای کودک کمک و نقاط ضعف او را برطرف کنند لذا والدین در وهله نخست باید مشاهده گر باشند.
والدین با روش اشتباه ریشه کودک را می خشکانند
گلپور ادامه داد: هرچقدر والدین در مشاهده ویژگی های سرشتی کودک دقیق تر باشند، بهتر می توانند به تقویت استعدادهای او کمک و ضعف هایش را برطرف کنند. در واقع والدین دانا باید فرزندپروری را سرلوحه خویش قرار دهند و روش های تربیت صحیح کودک را به کار ببندند.

وی پدر و مادری کردن را به مثابه باغبانی دانست؛ نه مجسمه سازی و یادآور شد: متاسفانه گاهی والدین می خواهند یک تندیس زیبا از کودک خود بسازند، در حالی که باغبانی کردن با مجسمه سازی فرق دارد، زیرا بذری که در اختیار باغبان است از قبل معلوم بوده و باغبان نمی تواند تغییری در گل و میوه آن بذر ایجاد کند و تنها باید با آب دادن و نور رساندن و مراقبت از آن اجازه شکوفایی را به بذر دهد.
این روانشناس کودک، با بیان اینکه والدین با روش اشتباه ریشه کودک را می خشکانند و اجازه شکوفایی استعدادها و توانایی هایش را نمی دهند، گفت: اگر والدین از علم فرزندپروری آگاه باشند و از کمک مشاور و روانشناس و کتاب بهره بگیرند، می دانند که در مسیر تربیت فرزند باید چه اقداماتی را انجام دهند.
وی فرزندپروری را یک علم دانست و عنوان کرد: صرفا نمی توان با تکیه بر آموزه های گذشته کودکان امروز را تربیت کرد، زیرا نسل به نسل تغییر می کند و کودکان با یکدیگر فرق دارند لذا علم فرزندپروری نیازمند آموزش است و والدین به صورت غریزی نمی توانند فرزندان خود را تربیت کنند.
گلپور، یکی از مشکلات حوزه فرزندپروری را اطلاعات غلط و گسسته به ویژه در فضای مجازی دانست و خاطرنشان کرد: استفاده از مطالب غیر علمی فضای مجازی باعث بدتر شدن فرزندپروری در والدین شده است و اثرات سوء آن در تربیت کودکان، بدبینی والدین نسبت به علم روانشناسی در زمینه کودک را نیز به همراه داشته است.
بهترین راه آموزش در سنین پایین بازی درمانی است
این روانشناس کودک، با بیان اینکه کودک باید هر کاری را برای آن کار انجام دهد نه با شرط و شروط، اضافه کرد: والدین نیاز به منابع درست برای فرزندپروری دارند تا بتوانند کودکان را بشناسند و از استعدادها و ضعف های آنان اطلاع پیدا کنند. یک پدر و مادر خوب اول خودشان باید سالم باشند تا به عنوان الگوی عملی برای فرزندان قرار گیرند، یعنی دروغ نگویند، جسارت داشته باشند، ترسو نباشد، مسئولیت پذیر باشند، اعتماد به نفس داشته باشند. در واقع الگو بودن یکی از مهمترین اقدامات در فرزندپروری است و والدین باید سبک زندگی خودشان را متناسب با سلامت خانواده تغییر دهند.
وی با بیان اینکه نباید نقاط ضعف کودک را مدام یادآوری کرد، گفت: بهترین راه آموزش در سنین پایین با بازی درمانی است، زیرا بازی آموزش غیر مستقیم است و کودکان از طریق بازی می توانند مشکلات خودشان را برطرف کنند.
گلپور، از والدین خواست پیام های تربیتی را غیر مستقیم به کودکان ارائه کنند و متذکر شد: برای این کار نیاز به آموزش داریم و کتاب بهترین و کم هزینه ترین ایزار در اختیار والدین برای آموزش فرزندپروری است.
این رونشناس کودک، همچنین معنویت و ارزش مداری را یادآور شد و تصریح کرد: خانواده ها باید ارزش مدار زندگی کنند و لذا یکی از مشکلات تربیتی این است که فرزندان ارزش مدار نیستند و با معنویت زندگی نمی کنند. والدین ارزش ها را تعریف کنند و یاد بگیرند که ارزش مداری و معنویت را افزایش دهند.
وی تعلق و عشق، آزادی، قدرت انتخاب و تفریح و لذت را چهار نیاز اصلی کودک دانست و خاطرنشان کودکان نیاز به دیده شدن و بازی کردن و تجربه دنیای پیرامون و اکتشاف در زندگی دارند و نباید ساعات آنان را با آموزش های رسمی پُر کنیم. همچنین نیازهای روانی کودک در کنار نیاز بقا باید تامین شود و کودکان باید در کنار والدین خود راحت و آسوده باشند و خود واقعیشان را نشان دهند.