کبنانیوز - «دروغ بزرگ» درباره افغانستان فاش شد

اعلام پایان جنگ توسط طالبان و هرج و مرج در کابل؛ گاردین دلایل سقوط سریع افغانستان را بررسی کرد

"دنیل دیویس*" نویسنده و تحلیلگر پایگاه خبری "گاردین" و از مقام‌های سابق نظامی آمریکا در گزارشی به سقوط سریع دولت افغانستان و پیشروی‌های طالبان در خاک این کشور و در نهایت فتح کابل توسط این گروه پرداخته است و به طور خاص سعی کرده به این پرسش پاسخ دهد که دلیل اصلیِ فروپاشی ناگهانی دولت افغانستان و غلبه طالبان بر خاک افغانستان چه بود؟ تحولات افغانستان همچنان با سرعت بالایی در جریان است. شب گذشته طالبان ارگ ریاست جمهوری افغانستان را تسخیر کرد. ملا عبدالغنی برادر معاون سیاسی این گروه پیام تبریک پیروزی فرستاد و سخنگوی آنها اعلام کرد "جنگ تمام شده است."

«دولت آمریکا، حقایق و واقعیت‌ها در مورد افغانستان را ظرف ۱۵ سال گذشته بیان نکرده است. اکنون و در جریان سقوط سریع افغانستان به دست طالبان، شاهد آن هستیم که ورشکستگیِ سیاست‌های آمریکا، بیش از پیش نمایان شده است».
گاردین در این رابطه می‌نویسد: «نیرو‌های طالبان در طی هفته گذشته، پیشروی‌های قابل توجهی را در خاک افغانستان انجام دادند و تقریبا کل خاک این کشور را از دستِ نیرو‌های ارتش ملی افغانستان خارج کردند. وضعیت وخیم امنیتی فعلی در افغانستان به وضوح، ورشکستگیِ سیاست‌های آمریکا را ظرف حداقل ۱۵ سال اخیر به نمایش می‌گذارد و در عین حال، نشان دهنده عدم تمایلِ نسلی از رهبرانِ ارشد آمریکا به بازگو کردن حقایق است.
از اوایل سال ۲۰۰۲، جنگ در افغانستان از هیچ شانسی جهت کسب موفقیت و پیروزی برخوردار نبود. پس از آنکه در ماه مارس سال ۲۰۰۲، اهداف اعلامیِ دولت "جرج دبلیو بوش" از حمله به افغانستان یعنی ساقط کردن رژیم طالبان و سرکوب القاعده در خاک افغانستان محقق شد، واشنگتن بلافاصله ماموریت خود را به عملیاتِ "ملت‌سازی" در این کشور تغییر داد. هدفی که محقق کردن آن اساسا از طریق راهکار‌های نظامی قابل تحقق نبود. رئیس جمهور "اوباما" و همچنین "دونالد ترامپ" نیز بر ماموریت ملت سازیِ آمریکا در افغانستان متمرکز شدند و در عمل این حقیقت را تضمین کردند که اساسا آمریکا توانی جهت کسب پیروزی در جنگ افغانستان ندارد و باید در یک دورِ باطل از جنگ و درگیری در این کشور، مشغول شود.
توهمِ کسب پیروزی در جنگ افغانستان تا زمانی که نیرو‌های آمریکایی و ناتو در افغانستان حضور نظامی داشتند، همچنان ادامه داشت و تکرار می‌شد. اکنون که پوششِ نظامی حضور آمریکا و ناتو در افغانستان کنار رفته، یک حقیقتِ زشت و خونین در حال ظهور است: در این راستا، "اظهارت مکرر مقام‌های ارشد آمریکایی مبنی بر ایجاد پیشرفت، موفقیت و حرکت به سمت بهبودی در افغانستان، کاملا بیهوده و غیرواقعی بوده است.
نیرو‌های ارتش ملی افغانستان تا حد زیادی ناکارآمدی خود را در مقابله با گروه طالبان نشان دادند. روی کاغذ، غلبه طالبان بر ارتش افغانستان به هیچ وجه نباید رخ می‌داد و اساسا شدنی نبود. ارتش افغانستان بر اساس آمار‌ها و اطلاعات، ۳۰۰ هزار پرسنل در اختیار داشته است. آن‌ها در سال‌های اخیر توسط قدرتمندترین اتحاد‌های نظامی جهان آموزش دیده اند و صد‌ها میلیارد دلار کمک مالی نیز دریافت کرده اند. ارتش افغانستان یک نیرویِ هوایی مبتدی، یک یگان از نیرو‌های زرهی و همچنین برخی تشکیلات نظامی جانبی را نیز در اختیار داشت.
در جبهه مقابل، گروه طالبان صرفا ۷۵ هزار نیروی مسلحِ شبه نظامی در اختیار داشته و از هیچگونه حمایت دولتی یا نیرو‌های آموزش دیده و یا نیروی هوایی و یگان زرهی نیز برخوردار نبوده است. آن‌ها به بازار‌های سلاح و فناوری نیز کوچکترین دسترسی نداشته اند. با این همه، گروه طالبان توانسته رقبای خود را که مراتب از حیث تجهیزات و نفرات و فناوری، در وضعیت بهتری به سر می‌برند، شکست دهد. با این حال، شناسایی اینکه دلیل اصلیِ این موفقیت طالبان چه بوده، چندان هم سخت نیست.
اگر بخواهیم خوشبینانه به مساله نگاه کنیم، ظرف ۱۵ سال اخیر، مقام‌های ارشد غیرنظامی آمریکا و همچنین رهبرانِ بی اطلاع، در مجامع عمومی به صراحت بر این مساله برای مردم آمریکا تاکید داشته اند که جنگِ افغانستان برای امنیت آمریکا، ایجاد پیشرفت، و حمایت و پشتیبانی از نیرو‌های افغان برای اینکه بتوانند به درستی عمل کنند، کاملا لازم و ضروری است. همگی این استدلال‌ها از همان روز اول کاملا دروغ بودند.
در سال ۲۰۱۰، من (نویسنده گزارش: دنیل دیویس)، مقاله‌ای به نام "جنگ در آستانه ناکامی و شکست" در ژورنال "نیرو‌های مسلح" نوشتم که تاکید داشت: «بدون تغییراساسی در وضع موجودی که بر افغانستان حاکم است، اقدامات نظامی آمریکا در افغانستان کاملا شکست خواهند خورد و ما جنگ در این کشور را خواهیم باخت».
دوسال بعد، من یک گزارش با جزئیات بیشتر نوشتم که تاکید می‌کرد وضعیت در افغانستان به مراتب بدتر شده است. من در آن گزارش تاکید می‌کردم که رهبران ارشد نظامی آمریکا به صورتِ عامدانه در حال فریب دادن افکار عمومی آمریکا و جهان در مورد جنگ افغانستان هستند.
من در آن مقاله نوشتم: "علی رغمِ شواهدِ متعدد دال بر اینکه ما در جبهه نظامی افغانستان با ناکامی رو به رو هستیم، رهبران ارشد نظامی آمریکا و ناتو به نحو غیرمستقیم، رویه رسانه‌ای و تبلیغاتی را در پیش گرفته اند که انگار خلاف این موضوع صادق است". من در این مقاله نتیجه گیری کردم که "بدون تغییر در راهبردها، احتمال اینکه آمریکا در جنگ افغانستان به طور کلی شکست بخورد، بسیار بالا خواهد بود".

پاسخِ آن زمانِ پنتاگون به من این استدلال بود که اساسا دیدگاه هایم نظرات شخصی هستند و حتی به وضوح از پیروزی نظامی آمریکا در افغانستان سخن می‌گفتند. آن‌ها حتی می‌گفتند که ساختار‌های نظامی افغانستان نیز به شدت قدرتمند شده اند. آن‌ها این مساله را یک واقعیت می‌دانستند و تاکید داشتند که نیرو‌های امنیتی افغان به درجه‌ای از قدرت می‌رسند که به راحتی امنیتِ کشورشان را تامین خواهند کرد و شورشیان را سرکوب می‌کنند. با این حال، تمامی این مواضع صرفا برای فریب مردم و افکار عمومی بیان می‌شدند.
در اواخر سال ۲۰۱۹، "واشنگتن پست" نسخه‌ای از اسناد مرتبط با افغانستان را منتشر کرد که بر اساس آن‌ها عمقِ دروغگویی مسوولان آمریکایی در مورد جنگ افغانستان به نمایش گذاشته می‌شد. فارغ از اینکه دلیل‌ها چه بوده اند، بخش قابل توجهی از مقام‌های آمریکایی (در رتبه‌های مختلف)، در طی ۲۰ سال جنگ افغانستان، یا دیدگاه‌های مثبتی (در مورد جنگ افغانستان) را مطرح می‌کرده اند و یا به نحو محتاطانه‌ای در این رابطه خوش‌بین بوده اند. به محض اینکه وضعیت امنیتی رو به وخامت می‌گذاشت نیز مسوولان آمریکایی، حقایق و آمار‌ها را در رده‌های امنیتی و محرمانه طبقه بندی می‌کردند تا واقعیت‌ها را از چشم افکار عمومی دور نگه دارند.
برخی مسوولان و مقام‌های مرتبط با پرونده جنگ افغانستان در آمریکا که در جلسات کنگره این کشور نیز شرکت داشته اند به کرات گفته اند که در مورد جنگ افغانستان و حضور آمریکا در این جنگ، دولت آمریکا اینطور به نظر می‌رسد که برای "دروغ گفتن"، مشوق‌های مختلفی را ارائه می‌کند. آن‌ها به طور خاص پرونده افغانستان را یک پرونده پُر از مشکل و چالش برای آمریکا ارزیابی کرده اند.
در این رابطه، یک کارشناس آمریکایی می‌گوید: "ما نباید چندان از اینکه افغانستان خیلی زود در مواجهه با طالبان فروپاشید شگفت زده شویم. مدت هاست که کارشناسانِ امر در مورد دروغ گویی و رویکرد‌های آمریکا در افغانستان، هشدار‌های مختلفی را صادر می‌کنند، چرا افکار عمومی آمریکا زودتر از این‌ها در مورد نقاط ضعف حضور ما در افغانستان، آگاه نشده اند و مدام به آن‌ها دروغ گفته شده است؟ دلیلا این مساله روشن است، زیرا ارتش و نهاد‌های امنیتی آمریکا، گفتن حقایق درمورد افغانستان راعملا به فرآیندی سخت و پُر از مشکل تبدیل کرده بودند و افکار عمومی هیچ چیز از جنگ افغانستان و واقعیت‌های آن نمی‌فهمیدند".
باید گفت که رهبران عالی رتبه آمریکا حداقل در پشت صحنه به خوبی می‌دانستند که جنگ در افغانستان، قابلِ پیروزی نیست. آن‌ها می‌دانستند دولت افغانستان فاسد است و نیرو‌های امنیتی افغان به هیچ عنوان آمادگی مقابله در برابر طالبان را ندارند. با این حال آن‌ها به جای اعتراف به واقعیات ها، نزد مردم آمریکا حاضر می‌شدند و حقایق را پنهان می‌کردند و در این رابطه دروغ‌های فراوانی را می‌گفتند. نتیجه این رویکرد چه بود؟
ناکامی و شکست‌های آمریکا در افغانستان بیش از پیش تشدید شدند. شمار تلفات نظامیان آمریکایی در جنگ افغانستان افزایش یافت، و میلیارد‌ها دلار از پول مالیات دهندگان آمریکایی نیز صرفِ اهدافی شد که اساسا محقق نشدند. آمریکا عملا با پوشاندنِ فساد مقام‌های دولتی افغانستان، مهر تاییدی بر آن زد و آن را به رسمیت نیز شناخت.
فاجعه کنونی افغانستان، ظرف دو دهه اخیر و پس از اشغال افغانستان توسط آمریکا، به تدریج ساخته و پرداخته شد. آمریکا باید از مدت‌ها قبل به حقیقت اعتراف می‌کرد و جنگ را پیش از خروج دولت بوش از قدرت، به پایان می‌رساند. مهمتر از همه، آمریکا باید به: تمامی جنگ‌های خود که با هدفِ "ملت سازی" انجام می‌شوند نیز خاتمه دهد، دیگر نیرو‌های نظامی اش را به خارج از خاک خود اعزام نکند و صرفا در درگیری‌هایی فعال باشد که مستقیما با امنیت ملی آمریکا مرتبط هستند».
اعلام پایان جنگ توسط طالبان و هرج و مرج در کابل

همزمان با سیطره طالبان بر پایتخت افغانستان تصاویر منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی از هرج و مرج در فرودگاه کابل و حضور صدها نفر در محوطه و کنار باند فرودگاه حکایت دارد.
طالبان حالا به جز چند نقطه کوچک تمام افغانستان را در کنترل خود دارد. این گروه رادیو و تلویزیون را هم تسخیر کرده است. پیش‌روی های سریع این گروه بسیاری از ناظران را حیرت زده کرده است. حتی خود طالبان هم تصویر این پیروزی را نداشتند.
ملاعبدالغنی برادر معاون سیاسی این گروه شب گذشته در پیام تبریکی گفت هیچ‌گاه انتظار نداشته و تصور نمی‌کرده که طالبان به «این زودی و به چنین شیوه‌ای» افغانستان را تحت کنترل درآورد، گفته این دستاورد «کمکی از جانب خداوند» بوده است.
او افزوده طالبان اکنون برای «امنیت و زندگی آرام» ملت افغانستان تلاش خواهند کرد.
محمد نعیم، سخنگوی دفتر سیاسی طالبان به تلویزیون الجزیره گفت: "امروز یک روز بزرگ برای مردم افغانستان و مجاهدین است. آنها ۲۰ سال است که شاهد تلاش ها و فداکاری های خود بوده اند. به لطف خدا، جنگ در کشور به پایان رسیده است."
نعیم تاکید کرد که نوع و شکل دولت جدید در افغانستان به زودی مشخص می شود و افزود که طالبان نمی خواهند در انزوا زندگی کنند و خواستار روابط بین المللی مسالمت آمیز است.
او افزود: «ما به آنچه که به دنبال آن بودیم، یعنی آزادی کشور و استقلال مردم، رسیده ایم. ما اجازه نخواهیم داد که از سرزمین های ما برای هدف قرار دادن کسی استفاده شود و نمی خواهیم به دیگران آسیب برسد. ما فکر نمی کنیم نیروهای خارجی تجربه شکست خورده خود را در افغانستان بار دیگر تکرار کنند.»
نعیم افزود، این گروه به حقوق زنان و اقلیت ها و آزادی بیان براساس قوانین شرعی احترام خواهد گذاشت.
این سخنگو تاکید کرد که طالبان می خواهد روابط مسالمت آمیزی داشته باشند و مشتاق توسعه چندین کانال ارتباطی است که قبلاً با کشورهای خارجی باز کرده بود.
وی در مصاحبه با شبکه تلویزیونی الجزیره گفت: "ما از همه کشورها و نهادها می خواهیم برای حل هرگونه مشکل با ما وارد گفتگو شوند."
سخنگوی طالبان نیز فرار اشرف غنی را غیر منتظره خواند. پیش از این نیز بسیاری از مقامات افغانستان از جمله عبدالله عبدالله و حامد کرزی از فرار عنی انتقاد کرده بودند.
اشرف غنی شب گذشته در بیانیه ای دلیل فرار از کشور را «جلوگیری از خونریزی» اعلام کرد.

تصاویر تکان‌دهنده از فرودگاه کابل

هرج و مرج در فرودگاه کابل

همزمان با سیطره طالبان بر پایتخت افغانستان تصاویر منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی از هرج و مرج در فرودگاه کابل و حضور صدها نفر در محوطه و کنار باند فرودگاه حکایت دارد.
یک شاهد عینی به خبرگزاری فرانسه گفته است که به دنبال تیراندازی هوایی نظامیان آمریکا شاهد مرگ یک دختر جوان به دلیل ازدحام جمعیت بوده است.
در همین راستا نظامیان آمریکا که برای کمک به روند خروج دیپلمات‌های این کشور در فرودگاه کابل مستقر شده‌اند روز دوشنبه برای متفرق کردن جمعیتی که بر روی باند فرودگاه تجمع کرده بودند مجبور به شلیک تیر هوایی شدند.
وضعیت انسانی در افغانستان نگران کننده است.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحدیکشنبه در بیانیه ای از طالبان و دیگر طرف های درگیر در افغانستان خواست ''با حداکثر خویشتنداری از جان انسان ها حفاظت و تامین نیازهای بشردوستانه را تضمین کنند.''
بنا بر بیانیه سازمان ملل متحد، گوترش ''به طور خاص نگران آینده زنان و دختران است و خواهان حفاظت از حقوق آنهاست.''
همچنین برخی خبرها از سوی ساکنان کابل منتشر شده بود که جنجگویان طالبان با ورود به منزل‌های شخصی اقدام به گرفتن خودروهای شخصی مردم و اموال آنان کرده بودند و در برخی مواقع که مردم می‌گفتند الان به طالبان خبر می‌دهیم، آن افراد فرار می‌کردند.
محمد سهیل شاهین، سخنگوی خارجی طالبان مستقر در قطر در حساب توییتر خود از جنگجویان این گروه خواست تا با شهروندان غیر نظامی کاری نداشته باشند.
به نوشته سهیل شاهین، هیچ یک از مجاهدین(جنگجویان) طالبان حق ندارند بدون اجازه ساکنان خانه‌ای وارد آنجا شوند.

واکنش‌های خارجی

پس از سقوط کابل علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در پیامی توییتری به نوعی اشرف غنی را مقصر اوضاع افغانستان دانست.
او نوشت: "دی ماه ۹۷ در سفر به کابل جلسه پرچالشی با رییس جمهور افغانستان داشتم. سخنان سوزناک امروز وزیر دفاع این کشور ترجمان آثار اشغال ۲۰ ساله افغانستان توسط آمریکا و عمق نفوذ و تاثیرگذاری واشنگتن در دولت این کشور بود. همچون ۴۰ سال گذشته پشتیبان مردم افغانستان و خواست و اراده آنها هستیم."
وزیر دفاع افغانستان روز گذشته در توئیتی تند از بسته بودن دستش و خیانت غنی سخن گفته بود.
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران هم از ابتکار حامد کرزی، برای تشکیل شورای هماهنگی حمایت کرد. حامد کرزی، رئیس جمهور پیشین افغانستان اعلام کرد که برای جلوگیری از هرج و مرج و کاهش درد و رنج مردم برای اداره بهتر امور مربوط به صلح و انتقال مسالمت آمیز قدرت شورای هماهنگی تشکیل داده است. این شورا شامل خود او، عبدالله عبدالله و گلبدین حکمتیار است.
اما یکی از مسائل کشورهای مختلف این است که آیا طالبان را به رسمت بشناسند یا نه. بوریس جانسون نخست وزیر انگلیس از کشورهای مختلف خواسته به صورت مستقل طالبان را به رسمیت نشناسند.
محمد شاه قریشی، وزیر خارجه پاکستان می‌گوید اسلام‌آباد «وقتی که زمانش فرا برسد» گروه طالبان را به رسمیت خواهد شناخت. او گفت: «پاکستان در افغانستان بی طرف است و فقط خواستار روابط خوب با همسایه‌اش است.»
محمد شاه قریشی افزود: «وقتی که زمانش فرا برسد در راستای اجماع بین‌المللی، واقعیت‌های میدان و منافع ملی پاکستان، دولت طالبان را به‌رسمیت خواهیم شناخت.»
در آمریکا بحث بر سر اتفاقات افغانستان بسیار داغ است. دونالد ترامپ رییس جمهوری پیشین به تندی از جو بایدن انتقاد کرد و گفت که او باید استعفا دهد.
ترامپ در بیانیه ای که یکشنبه منتشر کرد، نوشت:‌ ''وقت آن است که جو بایدن با بی آبرویی به خاطر آن چه که اجازه داده است بر سر افغانستان بیاید، استعفا دهد. ''
میچ مک کانل، رهبر اقلیت جمهوری خواه در مجلس سنای آمریکا، از جو بایدن، رییس جمهوری ایالات متحده به خاطر وضعیت ایجاد شده در افغانستان به شدت انتقاد کرده است.
سناتور مک کانل در بیانیه‌ای که یکشنبه منتشر شد، گفت:‌ ''خروج مفتضحانه دولت بایدن از افغانستان که شامل تخلیه سراسیمه آمریکایی ها و افغان های در معرض خطر از کابل است، شکست خجالت بار رهبری آمریکاست.''
به گفته مک کانل، مسوولیت این فروپاشی به طور کامل با جو بایدن است.
در تحولی دیگر قرار است امروز شورای امنیت سازمان ملل درباره تحوبات افغانستان جلسه فوق العاده تشکیل دهد.

اشرف غنی کجاست؟

اما یکی از پرسش های مهم درباره تحولات افغانستان این است که اشرف غنی رییس جمهور فراری این کشور به کجا رفته است. دیروز گفته شد هواپیمای او ابتدا به تاجیکستان رفته و پس از توقف کوتاهی در این کشور به سمت ازبکستان رفته است.
براساس گزارش‌ها غنی در ازبکستان حضور دارد. برخی روایت ها نیز حاکی از این بود که او به عمان رفته است اما تکذیب شد.
حالا وزارت خارجه تاجیکستان صبح امروز، ۱۶ اوت با انتشار بیانیه ای اعلام کرد که هواپیمای حامل محمد اشرف غنی به حریم هوایی تاجیکستان وارد نشده و در قلمرو این کشور فرود نیامده است.
وزارت خارجه تاجیکستان همچنین گفته که "تاجیکستان چنین درخواستی از افغانستان دریافت نکرده است."
آیشا پلاس، خبرگزاری غیردولتی تاجیکستان روز یکشنبه در استناد به منابعش در کابل نوشت که آقای غنی به تاجیکستان پناه آورده است.
این خبرگزاری شب گذشته در خبری دیگر نوشت که "اشرف غنی، رئیس جمهور فراری افغانستان با حمدالله محب، مشاور امنیتی و فضل محمود فضلی، رئیس اداره امور حکومت غنی، پس از تاجیکستان به عمان رسیده‌اند."

به این ترتیب هنوز کشوری که غنی به آنجا پناه برده مشخص نیست.
بسیاری دیگر از مقامات افغانستان نیز از این کشور خارج شده اند. برخی از آنها به پاکستان رفته اند.
در عکس‌هایی که سفارت پاکستان منتشر کرده، میررحمان رحمانی، رئیس مجلس نمایندگان، محمد یونس قانونی، معاون پیشین رئیس جمهور، احمد ضیا مسعود، معاون پیشین رئیس جمهور، معاون پیشین رئیس جمهور، محمد کریم خلیلی، رهبر حزب وحدت، محمد محقق، رهبر حزب وحدت مردم افغانستان، احمد ولی مسعود، رئیس بنیاد شهید مسعود دیده می‌شوند.
گفته میشود وزیر دفاع و امرالله صالح معاون اول رییس جمهور نیز به پنجشیر رفته اند منطقه ای که در کنترل طالبان قرار ندارد. امر الله صالح شب گذشته در پیامی توئیتری گفت تسلیم نمی شود.
محمد اسماعیل خان از فرماندهان مردمی و جهادی افغانستان شب گذشته وارد مشهد شده است. تصاویری از او منتشر شده است. او پیشتر به اسارت طالبان در آمده بود.