کبنانیوز - ریزش پاییزی بورس بر سر سهامداران

کبنا عوامل مؤثر در افت‌ بورس را طی هفته‌های اخیر بررسی کرد

بازار سرمایه ایران همچنان سرخ‌پوش است و دست‌کم تاکنون دولت ابراهیم رئیسی هم نتوانسته مرهمی بر این زخم کاری بگذارد. ریزش مداوم این روزهای بورس در حالی است که بازار سرمایه ایران دو سال متفاوت، عجیب و البته بهت‌آور برای سرمایه‌گذاران را پشت‌سر گذاشته و حالا بسیاری از سهام‌داران کوچک حقیقی، پرتفوی قرمز خود را کامل بسته‌اند و با ضرری فراوان، عطای این بازار را به لقایش بخشیده‌اند. در این پاییز بورسی دیگر حتی خبری هم از اعتراض مجازی یا حضوری نیست که به گفته بعضی کارشناسان دلیل این سکوت هم احتمالاً به خروج همین سرمایه‌گذاران خُرد برمی‌گردد. فراتر از این نکات کلی، بازار سرمایه روز اول این هفته را با ریزش ۱۸ هزارو ۲۲۶ واحد شاخص آغاز کرد و این سرخ‌پوشی در روز دوم هفته هم با شدت بیشتری ادامه پیدا کرد تا این معیار بازار به عدد یک‌میلیون‌و ۳۴۰ هزار واحدی برسد و این در حالی است که بعضی از کارشناسان همین عدد را هم غیرواقعی می‌دانند. در بازار سرمایه ایران چه می‌گذرد و چرا دولت سیزدهم و دولتمردانش با وجود وعده‌های فراوان، نه‌تنها تغییری ایجاد نکرده‌اند، بلکه تا اینجای کار بخشی از امیدها را هم ناامید کرده‌اند؟

شاخص کل بورس تهران روز یکشنبه ۹ آبان ۱۴۰۰ با افت ۳۵ هزار واحدی به عدد یک میلیون و ۳۴۰ هزارواحد رسید. شاخص هم وزن نیز با افت ۱۰ هزار و ۴۴۴ واحدی به عدد ۳۵۹ هزار واحد رسید.
با تغییر دولت، مردم رفته رفته به رشدهای شاخص دلگرم شدند و بار دیگر امید بر سر بازار سایه افکند. کارشناسان و تحلیلگران بازار را تا پایان سال مثبت ارزیابی می‌کردند و به نظر می‌رسید دیگر خطری بازار را تهدید نمی‌کند اما این روند ادامه‌دار نبود و با افت‌های پی‌درپی شاخص، دوباره ترس و نگرانی راهی بازار سرمایه شد. عده‌ای بر این باورند که برخی ابهامات سیاسی و اقتصادی که بر سر راه بازار است، شاخص را نزولی کرده و با رفع ابهامات بار دیگر شاخص صعودی می‌شود. سعید جعفری، یک تحلیلگر بازار سرمایه در گفت و گو با ایسنا، دلیل ریزش این روزهای بازار سرمایه را وجود برخی ابهامات سر راه این بازار عنوان کرد و گفت: «احتمالاً این ریزش تا نیمه آبان ماه ادامه داشته باشد و روند بازار در ماه‌های آذر و دی به مرور صعودی خواهد شد. برآورد من این است که فشار فروش با این شدت، نهایتاً تا نیمه آبان وجود داشته باشد و هرچه به سمت اواخر آبان می‌رویم شرایط بازار بهتر شود و به مرور شاهد رشد در بازار در آذر و دی خواهیم بود. قیمت‌ها در بازار این روزها برای افرادی که قصد سرمایه‌گذاری در بازار سهام را دارند جذاب است. این اتفاق و این قیمت‌ها شاید هرچند سال یک بار اتفاق افتد.»
از سوی دیگر برخی از فعالان بازار معتقدند انتشار اوراق توسط دولت سبب ریزش شاخص شده و دولت نتوانست طبق وعده‌های خود بازار سرمایه را نجات دهد. حمید رسایی، نماینده سابق مجلس توئیتی خطاب به رئیس‌جمهور و در انتقاد از بازار سرمایه منتشر کرد: «آقای رئیسی سفر شما به استان‌ها و بررسی مشکلات مردم خصوصاً مناطق زلزله‌زده، دل‌ها را امیدوار کرده و باید ادامه پیدا کند. فراموش نکنید مدتی است در بازار سرمایه هم زلزله چند هزار ریشتری آمده و آوار روی سر بازار سرمایه خراب شده. همه منتظر شما به این منطقه و اتخاذ تصمیمات مناسب هستند.»
عباسعلی حقانی‌نسب، کارشناس بازار سرمایه با بررسی عوامل مؤثر در ریزش‌های اخیر شاخص بورس به «ابتکار» گفت: دولت سیزدهم با هدف رونق بازارها شروع به کار کرد و تاکید بر این بود که به حوزه تولید کمک خواهد شد. اما سیاست‌هایی که خواسته یا ناخواسته اجرا شد خلاف این ماجرا بود، به هرحال دولت می‌خواست تعادلی را بین نرخ تورم و رونق برقرار کند اما بازهم رویکرد پایانی دولت دوازدهم را در پیش گرفت. در کنار این مسائل دولت نگران رشد تورم بوده و از سوی دیگر نگران رکود در اقتصاد است، متاسفانه با چنین رویکردهایی نمی‌توان وضعیت را مدیریت کرد و به ابهام بیشتر در بازار دامن می‌زند.
وی در ادامه با اشاره به کاهش نرخ بهره افزود: دولت سیزدهم تصمیم داشت که نرخ بهره را کاهش بدهد و انتظار بر این بود که این هدف تحقق پیدا کند و اقتصاد وارد فضای رونق شود اما اکنون نه تنها نرخ بهره کاهش پیدا نکرد بلکه نرخ بهره افزایش داشته است و همین مسئله مشکلاتی را فراهم می‌کند.
حقانی‌نسب در بخش دیگری از صحبت‌هایش به تورم اشاره کرد و گفت: دولت سیزدهم همانند دولت آقای روحانی در خصوص تورم رفتار کرد، در این میان بیشتر وزارت صنعت بیشتر درمورد تورم صحبت می‌کنند.
وی ادامه داد: تورم یک پدیده پولی است و باید از طریق مکانیزم‌های پولی کنترل شود اما متاسفانه از روش‌های بدون جوابی استفاده می‌کنند و با مداخلات قیمتی این مسئله را به بازار سرمایه القا می‌کنند که ما می‌خواهیم از طریق سازوکارهایی قیمت را در بازار سرمایه کنترل کنیم و قیمت‌ها را با هدف کنترل تورم کاهش دهیم.

سایه مذاکرات بر سر بازار
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به روند مذاکرات ادامه داد: از سوی دیگر ابهام در مذاکرات سایه خود را بر سر بازار افکنده است، به گونه‌ای که یک روز مذاکرات انجام و اخبار مثبت آن به بازار مخابره می‌شود، روز بعد مذاکرات پیش نمی‌رود و این روند بازار در ابهام قرار می‌گیرد و سهام‌داران را خسته کرده است.‌
وی همچنین افزود: تمام این عوامل باعث خروج سرمایه از بازار شده است و جالب اینجاست که این سرمایه به سمت بازار پول و یا بازار بدهی که دولت خواسته باشد تأمین مالی کند نمی‌رود و بیشتر به سمت بخش‌هایی همچون رمزارز در حال حرکت است.
تمام بازارها با خروج سرمایه روبه‌رو هستند
حقانی‌نسب با اشاره به خروج سرمایه از تمام بازارها ادامه داد: خروج سرمایه تنها مختص به بازار سرمایه نبوده و تمام بازارها با خروج سرمایه روبه‌رو هستند. اکنون بررسی‌ها نشان می‌دهد سرمایه از بازار پول و بدهی، بازار سرمایه، بازار ملک و بازارهای تولیدی کشور خارج می‌شود و اکنون تمام بازارها وارد رکود شده‌اند. این در حالی است که شعار دولت سیزدهم رونق بازارهای اقتصادی بود.
این کارشناس بازار سرمایه گفت: اگر ما می‌خواهیم رونق به بازارها بازگردد باید در قدم اول بازارهای مبادلاتی بخش‌ها وارد رونق شود و همزمان با آن دیگر بخش‌ها به رونق برسند.
متهمی به نام فروش اوراق دولتی
شرق نوشت: وضعیت کنونی بورس را می‌توان با خلاصه‌ای از آمار دیروز بررسی کرد؛ در معاملات روز گذشته شاخص کل بازار با ۳۵ هزار و ۳۴۹ واحد کاهش در جایگاه یک میلیون و ۳۴۰ هزار واحدی قرار گرفت. در این روز همچنین شاخص کل (هم‌وزن) با ۱۰ هزار و ۴۴۴ واحد کاهش به ۳۵۹ هزار و ۹۷۹ واحد و شاخص قیمت (هم‌وزن) با شش هزار و ۵۸۲ واحد افت به ۲۲۶ هزار و ۸۶۶ واحد رسید. شاخص بازار اول ۳۳ هزار و ۸۷۸ واحد و شاخص بازار دوم ۴۶ هزار و ۹۱ واحد کاهش داشتند. فرابورس هم دیروز شرایط بهتری نداشت و شاخص این بازار هم بیش از ۳۷۷ واحد کاهش داشت و روی کانال ۱۹ هزار و ۲۳۱ واحد ثابت ماند. این اعداد اگرچه به‌خوبی وضعیت سقوط بازار سرمایه را نشان می‌دهد اما بعضی از کارشناسان به همین اعداد هم اعتماد چندانی ندارند و معتقدند وضعیت بورس از این شرایط هم ریزشی‌تر است. درباره این شرایط دلایل مختلفی مطرح است اما دست‌کم در این روزها متهم اصلی در روند نزولی شاخص بورس، «فروش اوراق دولتی در بازار سهام» است. پیش‌تر «مجتبی توانگر»، نماینده مجلس، خطاب به رئیس سازمان بورس در توییتی، آنچه را او «عرضه افسارگسیخته اوراق دولتی» خوانده، موجب «نابودی سرمایه مردم در بورس» دانسته و خواستار آن شده بود که دولت هزینه‌های خود را از جیب مردم تأمین نکند. یکی از سیاست‌های دولت دوازدهم، روی‌آوردن به عملیات بازار باز بود و به همین منظور شورای پول و اعتبار در جلسه روز ۲۷ فروردین ۱۳۹۸ خود به بانک مرکزی اجازه داد تا نسبت به انجام عملیات بازار باز (خرید و فروش اوراق مالی اسلامی منتشرشده توسط دولت و وثیقه‌گیری در ازای اضافه‌برداشت یا اعطای خطوط اعتباری به بانک‌ها و مؤسسات اعتباری) اقدام کند؛ البته مجوز این سیاست پیش‌تر از سوی شورای عالی هماهنگی اقتصادی به سیاست‌گذار پولی داده شده بود و پیش از عملیات بازار باز، یکی از راه‌های جبران کسری بودجه، پولی‌کردن آن بود که سیاستی به‌شدت تورم‌زا به شمار می‌رود و پولی‌کردن در ساده‌ترین تعریف آن، یعنی چاپ پول بدون پشتوانه. این در حالی است که احسان خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی، فروش گسترده اوراق دولتی در بورس را تکذیب کرده است. اگرچه این روزها این موضوع عامل ریزش بورس معرفی می‌شود اما دلایل دیگری هم مطرح است. همین دیروز رئیس هیئت‌مدیره شرکت بورس تهران با بیان اینکه فعالان بازار انتظار روشن‌شدن وضعیت ارز ۴۲۰۰ تومانی، حذف قیمت‌گذاری دستوری، وضعیت درآمدها یا معافیت‌های مالیاتی، عوارض و حقوق دولتی و روش‌های تأمین کسری بودجه را دارند، گفت: با روشن‌شدن این مسائل سایه بی‌اعتمادی از سر بازار برداشته می‌شود. «امیر تقی‌خان تجریشی» که با ایرنا سخن می‌گفت به عوامل تأثیرگذار در نوسان و ایجاد روند نزولی در معاملات بازار سهام اشاره کرد و گفت: «از ابتدای پاییز برخلاف فصل تابستان شاهد روزهایی نه‌چندان جذاب برای معاملات بورس بودیم که این امر ناشی از دلایل متعددی مانند افزایش نرخ بهره، تغییرات نرخ ارز، اثرات ناشی از قیمت‌گذاری دستوری و افزایش هزینه‌های مترتب بر شرکت‌های بورسی بود که وجود این عوامل زمینه ایجاد نوسان در معاملات این بازار را فراهم کرد». این‌طورکه رئیس هیئت‌مدیره شرکت بورس تهران توضیح داد، موارد و دلایلی هم هست که احتمال تغییر این روند منفی را بیشتر و جدی‌تر می‌کند: «افزایش نرخ ارز نیمایی و کاهش فاصله با نرخ بازار آزاد، امید به گشایش‌های برجامی، کاهش فشار انتشار اوراق و کاهش هزینه‌های جانبی شرکت‌ها در خصوص تخفیفات، هزینه‌های حمل‌ونقل و انتقال پول از جمله عوامل مثبتی هستند که توجه به آنها می‌توانست باعث ایجاد روزهای خوش در معاملات بازار سهام شود و تا حدودی از ضرر و زیان سهام‌داران در بازار بکاهد». مانند نظر بسیاری از کارشناسان، تجریشی هم از ارزندگی شرایط کنونی نمادها می‌گوید: «با درنظرگرفتن افزایش نقدینگی و تورم موجود در کشور به نظر می‌رسد بازار در نقاط ارزنده‌ای قرار دارد و فنر بازار در حال فشرده‌شدن است و پیش‌بینی می‌شود بازار با یک حرکت مثبت به راحتی به مسیر صعودی خود بازگردد و ضرر و زیان سهام‌داران در این بازار جبران شود».

آینده مبهم بورس؛ دلیل دست‌کاری‌ها
درباره دلایل ریزش بورس، یکی از عوامل مطرح‌شده از سوی کارشناسان، بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران به این بازار است که ریشه این بی‌اعتمادی را هم فعالیت‌ها و اخباری مانند کشف ماینر در زیرزمین ساختمان بورس شکل می‌دهد. «مهدی رباطی»، کارشناس بازار سرمایه، پیش‌تر در تحلیل این موضع مواردی را در گفت‌وگو با «شرق» مطرح کرده بود. رباطی در پاسخ به این پرسش که «نزدیک به دو سال است میلیون‌ها ایرانی با دعوت مسئولان ارشد پا به بازار سرمایه گذاشته‌اند، آیا این دعوت و هجوم مردم مشابهی در دنیا دارد؟ و آیا اتفاق درستی بود؟» گفته است: «قطعاً دعوت مردم به حضور در بازار پرریسکی همچون بازار سرمایه، مسئولیت زیادی می‌طلبد که طرح آن از سوی دولت با وجود عدم بهبود در اوضاع اقتصادی نادرست بوده است. در همه جای دنیا دولت‌ها با ابزارهایی مانند اوراق بدهی، تغییرات نرخ بهره و... بر بازار سرمایه تأثیر می‌گذارند، اما دعوت به بازار در این سطح از حاکمیت موضوعی است که در ایران رخ داد. هجوم مردم به بازار سرمایه در دنیا عمدتاً به دلیل عواملی مانند صفربودن هزینه‌های کارگزاری، روند رو به رشد بازارها، توسعه زیرساخت‌های بازار، امکان درآمدزایی از بازار در هر شرایطی و... است و دولت‌ها نه به‌صورت مستقیم، بلکه با تغییر سیاست‌های پولی و مالی بر حضور سرمایه‌گذار در بازار تأثیر می‌گذارند». اما پرسش مهم این روزها، راهکار خروج از این وضعیت است که رباطی دراین‌باره گفته بود: «متأسفانه با اتفاقی که در بورس تهران رخ داد، جبران بی‌اعتمادی به بورس سخت‌تر شده؛ چراکه بازار سرمایه که متولی و مدعی شفافیت است، حالا با عدم انتشار فعالیت ماینرها در سایت کدال، متهم به پنهان‌کاری و سوءاستفاده از سرمایه‌گذار شده است. سؤالی که برای سهام‌داران زیان‌دیده ایجاد می‌شود، این است که آیا بازار سرمایه راهی جذاب و متنوع را برای گسترش پس‌انداز داخلی کوتاه‌مدت و بلندمدت فراهم می‌کند؟ چگونگی جواب به این پرسش است که می‌تواند ضررهای واردشده به سرمایه‌گذار را جبران کند و از طرفی منجر به عدم خروج نقدینگی از بورس شود. در درجه اول دولت باید دخالت خود در بازار سرمایه را به سطوح حداقلی کاهش داده و اجازه دهد بازار روال طبیعی خود را طی کند. در این حین، ایجاد مشوق و مسیری برای فعالیت صندوق‌های متنوع سرمایه‌گذاری با تحلیلگران خبره می‌تواند هم در جبران ضرر سهام‌داران تأثیر داشته باشد و هم به بازار سرمایه رونق بیشتری ببخشد. چنین راه‌حل‌هایی اگرچه در کوتاه‌مدت می‌تواند سرمایه‌گذاران را از ضرر خارج کند، اما برای ماندگاری آنان در بازار به اخذ تصمیمات جدی و تغییر رویکردهای مدیریتی و سیاست‌گذاری نیاز دارد». نتیجه این شرایط چه خواهد بود و آینده بورس ایران به کجا خواهد رسید؟ رباطی دراین‌باره نکاتی را مطرح کرده که مورد توافق کارشناسان زیادی است: «بورس ایران بدون توجه به تغییر در طرز فکر و سیاست‌های بخش مالی، مسیر روبه‌رشدی نخواهد داشت. چیزی که در درجه اول باید در اولویت قرار گیرد، تغییرات در سیستم اقتصادی، افزایش رقابت به وسیله بازکردن درهای کشور و تعامل با دنیا، ایجاد مشوق برای سرمایه‌گذاری، اصلاح نظام بانکی و در یک کلام خنثی‌کردن نظام خصولتی رانتی کشور است. در این صورت می‌توان انتظار داشت رشد اقتصادی مثبت اتفاق بیفتد و رونق بازار سرمایه پایدار و روبه‌بالا باشد. بدون این پیش‌نیازها، بازار سرمایه ایران همچنان روند نوسانی پرخطری خواهد داشت که به لحاظ اجتماعی می‌تواند در کُندشدن سال‌های رونق آن مؤثر باشد».
سناریوهای پیش‌روی بورس
به‌طور خلاصه کارشناسان یک روش اساسی برای تغییر و تحول در شرایط کنونی بورس مطرح می‌کنند و آن نیز پیش‌گرفتن سیاست‌هایی مخالف با تصمیمات گذشته است و درباره آینده هم دو سناریوی کلی را مطرح می‌کنند. «مهدی سماواتی»، از کارشناسان بازار سرمایه، از دو سناریو درباره آینده بازار بورس به «شرق» می‌گوید و نکته مهم اینکه نتیجه هر دو سناریو را در رشد بورس توصیف می‌کند. این تحلیلگر بازار سرمایه می‌گوید: «در شرایط تورمی همیشه یک ایده وجود دارد که هیچ چیزی گران نیست، ولی به‌قیمت هم نیستند. بازار ۹۹ هم گران نبود، ولی به قیمت نبود؛ یعنی ارزندگی‌ها زیر سؤال بود. در شرایط تورمی چیزی به اسم گرانی وجود ندارد. در سال ۱۴۰۰ بعد از یک افت شدید، شاهد یک رشد هستیم و با این توضیح به نظر من در بازار ۱۴۰۰ سهام خریدنی‌تر و ارزنده است». سماواتی درباره نگرانی سهام‌داران و همچنین تجربه تلخ سهام‌دارانی که در یکی، دو سال گذشته به بورس پیوستند، می‌گوید: «سال گذشته یک جایی عرضه و تقاضا با هم نخواند و آن افت رخ داد؛ البته الان شاخص‌سازها رشد خوبی داشته‌اند و به نظرم نمی‌توان بر مبنای شاخص کل، بازار را سنجید. اما اگر مبنا را شاخص هم‌وزن قرار دهیم، می‌توان گفت بازار ارزنده است». سماواتی در ادامه از دو سناریوی پیش‌رو بازار سرمایه ایران در دولت ابراهیم رئیسی می‌گوید: «تا پایان ۱۴۰۰ دو سناریو محتمل است؛ یکی برگشت به برجام و توافق که طبیعا ریسک سیستماتیک بازار را کاهش می‌دهد و صنعت خودرو و بانکی ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد که اینها لیدر بازار هستند و به همین دلیل ریسک سیستماتیک کاهش پیدا می‌کند و این سهام پیشران و لیدر، بازار را مثبت می‌کند». این تحلیلگر بازار سرمایه درباره سناریوی دوم می‌گوید: «در سناریوی دوم، بحث موفق‌نبودن دولت در توافق و بازگشت آمریکا به برجام مطرح است که در این صورت با کسری موجود، انتظار تورم را داریم و نرخ ارز هم صعودی خواهد بود و در این شرایط صنایع پتروشیمی، فلزات اساسی و در حالت کلی صنایع صادرات‌محور لیدر خواهند شد و بورس را مثبت خواهند کرد. سناریوی سومی وجود ندارد و در هر دو سناریو وضعیت بورس مثبت خواهد بود». این توضیحات سماواتی در واقع تحلیل و پاسخی به این پرسش است که افراد ناظر که برای ورود به بورس فکر می‌کنند، چه راهی را در پیش بگیرند که پاسخ این تحلیلگر هم به‌طور خلاصه ورود به این بازار است: «البته الزاماً مثبت‌بودن بورس به معنای رشد سرمایه افراد نیست؛ چون باید تورم و دیگر عوامل را هم وارد کرد. این بحث درباره افرادی است که می‌خواهند وارد شوند و پیشنهاد من در حالت کلی ورود به این بازار البته با آموزش‌های لازم و درنظرگرفتن ریسک ذاتی این بازار است».
با این توضیحات، به نظر می‌آید تحول در بورس کنونی عزمی جدی می‌طلبد و در شرایط کنونی بودجه تصمیم‌گیری درست به‌شدت سخت‌تر هم خواهد شد. حالا باید منتظر مرهم این دولت برای بورس و میلیون‌ها سرمایه‌گذار متضررش بود. دراین فضا هرچند مسئولان و کارشناسان زیادی از احتمال سبزپوشی بورس در آذر و دی می‌گویند اما سرمایه‌گذاران مارگزیده حالا از هر ریسمان سیاه و سفیدی می‌ترسند.
دلیل کاهش چشمگیر ارزش معاملات کل بازار سهام
شهروند آنلاین در این زمینه نوشت: یک تحلیلگر بازار سرمایه دلیل ریزش این روزهای بازار سرمایه را وجود برخی ابهامات سر راه این بازار عنوان کرد و گفت: «احتمالاً این ریزش تا نیمه آبان ماه ادامه داشته باشد و روند بازار در ماه‌های آذر و دی به مرور صعودی خواهد شد.»
بازار سهام امروز در اولین روزهای معاملاتی هفته با افت گسترده شاخص بورس روبه‌رو شد در معاملات دیروز، یکشنبه نهم آبان ۱۴۰۰، شاخص کل بورس پایتخت نسبت به روز شنبه ۳۵ هزار و ۳۴۹ واحد افت کرد و به رقم یک‌میلیون و ۳۴۰ هزار واحد رسید که بیشترین ریزش شاخص در ۱۲ روز کاری گذشته از ۲۰ مهرماه به این‌سو است. شاخص هم‌وزن نیز دیروز بیشترین ریزش در ۱۲ روز کاری اخیر را پشت سر گذاشت و با کاهش ۱۰ هزار و ۴۴۴ واحدی در سطح ۳۵۹ هزار و ۹۷۹ واحدی ایستاد. همچنین شاخص کل فرابورس (آیفکس) ۳۷۷ واحد پایین آمد و در سطح ۱۹ هزار و ۲۳۱ واحد قرار گرفت.

عملیاتی‌نشدن انتخاب مدیران بورسی
محمد آرام‌بنیار، کارشناس بازار سرمایه درباره علت افت شاخص بورس در اولین روز معاملاتی در مصاحبه‌ای گفت: «علت اصلی که در هفته‌های گذشته باعث افت شاخص شده، انتخاب‌نشدن مدیران شرکت‌های بزرگ است. با وجود کلیه اخبار مثبت در حوزه بنیادی بازار و درآمد خوب شرکت‌ها اما روند بازار سهام همچنان منفی است. بنابراین تنها علتی که برای پایین‌بودن حجم معاملات می‌توان در نظر گرفت عدم تأیید مدیران بورسی به خصوص مدیران بانک‌هاست.»
مشکل اساسی که بازار با آن مواجه است، نرخ بالای سود بهره بدون ریسک یا همان نرخ اوراق است. نرخ بهره بین‌بانکی نسبت به تابستان سال‌جاری که شرایط بازار خوب شده بود، حداقل 2 درصد افزایش یافته است
او ادامه داد: «ناشران بورسی که صندوق‌های بازارگردان دارند یا مدیرانی که نسبت به قیمت سهام خود حساس بودند، چون هنوز مدیریت آنها تعیین تکلیف نشده است نسبت به روند سهام خود بی‌تفاوت شده‌اند. دلایلی مثل دلار و مذاکرات برجام قبلاً در بازار اثرگذاری را خود تثبیت کردند و در حال حاضر بیشترین اثر در بازار عملیاتی‌نشدن انتخاب مدیران بورسی است. آرام بنیار درباره وضعیت بازار فردا گفت: «مقطعی ممکن است روند بازار درست شود، اما تحرکات مثبت و متعادل در بازار به وجود نمی‌آید.»
نرخ دلار و ابهام در مذاکرات برجام
یک تحلیلگر بازار سرمایه دلیل ریزش این روزهای بازار سرمایه را وجود برخی ابهامات سر راه این بازار عنوان کرد و گفت: «احتمالاً این ریزش تا نیمه آبان ماه ادامه داشته باشد و روند بازار در ماه‌های آذر و دی به مرور صعودی خواهد شد.»
سعید جعفری نیز در یک گفت‌وگو با تاکید بر اینکه بازار سرمایه با ابهامات زیادی مواجه است، اظهار کرد: «مشکل اساسی که بازار با آن مواجه است، نرخ بالای سود بهره بدون ریسک یا همان نرخ اوراق است. نرخ بهره بین‌بانکی نسبت به تابستان سال‌جاری که شرایط بازار خوب شده بود، حداقل 2 درصد افزایش یافته است. این عامل مهمی است. رفتار دولت که درحال انتشار اوراق و اجرای سیاست‌های انقباضی و جمع‌آوری نقدینگی است باعث شده در بازار سرمایه شاهد حضور پول‌های پارک‌شده نباشیم.»
او ادامه داد: «همچنان هم با ابهام آینده مذاکرات مواجه هستیم و چشم‌انداز تورم شدید مانند دوره‌های قبل وجود ندارد، به همین دلیل فعالان بازار نمی‌دانند نرخ ارز که عامل مهمی در وضعیت سودآوری شرکت‌هاست، چند در نظر بگیرند. از سوی دیگر نگرانی درمورد اینکه دولت بخواهد در بودجه سال آینده چه تصمیمی برای حامل‌های انرژی بگیرد، وجود دارد و این نگرانی باعث شده است شرکت‌های انرژی‌بر علی‌رغم اینکه ارزنده هستند، مورد توجه نباشند.»
این تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به وضعیت بازارهای جهانی گفت: «در آخر هفته قبل قیمت برخی کالاها از جمله زغال‌سنگ و متانول در بازار جهانی افت کرده است. قرار گرفتن این اتفاقات در کنار هم باعث شده است که فشار فروش در بازار زیاد باشد و از طرف دیگر هم تقاضایی وجود نداشته باشد.»