کبنانیوز - سمفمونی غمگین بورس در پاییز

پژوهشگرانی که بعدها تاریخ صعود و فرود شگفت‌انگیز بورس ایران در سال ۱۳۹۹ را خواهند نوشت، احتمالا به نبود چارچوب فکری مشخص در نوع نگرش به بازارهای مالی در ذهن سیاست‌گذاران و سیاستمداران اشاره کنند.

در معاملات روز چهارشنبه شاخص کل بورس پایتخت برای سومین روز متوالی نزول کرد و با افت 17 هزار واحدی نسبت به روز سه‌شنبه به رقم یک میلیون و 340 هزار واحد رسید. شاخص هم وزن نیز افت کرد و با کاهش 4 هزار و 931 واحدی در سطح 367 هزار و 563 واحدی ایستاد. به گفته برخی از کارشناسان و فعالان بازار تا زمانی که مذاکرات برجام سمت و سویی مشخص پیدا نکند، بازار ارز و به دنبال آن بورس، در بلاتکلیفی به سر خواهند برد.
به گزارش کبنا، برخی‌ها معتقدند همانطور که نتیجه برجام بر تمام بخش‌های اقتصادی اثرگذار است، بازار سرمایه را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. اما عده‌ای هم بر این باورند که مشکل اصلی بازار سرمایه، سیاست‌های دولت بوده و شرایط کنونی آن تنها تحت تأثیر مذاکرات برجام نیست.
کارشناسان چه می‌گویند؟
ایمان رئیسی کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه در گفت‌وگو با نبض بورس گفت: «گروهی که بیشترین تأثیر از مذاکرات را خواهد گرفت گروه خودرو خواهد بود. وی ادامه داد: همانگونه که اهالی بازار در هفته گذشته دیدند خبر آزادسازی قیمت خودرو و عرضه آن در بورس کالا موجب حرکت گروه خودرویی و به موجب آن حرکت شاخص کل شد. مذاکرات که احتمالاً فرسایشی خواهد بود، قطعاً اگر به نتیجه‌ای برسد بر روی گروه خودرویی تاثیرگذار خواهد بود. سایر گروه‌ها هم شاید در کوتاه مدت تأثیر منفی بگیرند، اما با توجه به اختلاف ارز نیمایی و آزاد، بورس دیگر پایین‌تر از این نخواهد آمد و به عبارت بهتر جایی برای پایین‌تر رفتن از این سطح وجود ندارد.»
پیام الیاس‌کردی، کارشناس بازار سهام نیز در گفت‌وگویی به تأثیر مذاکرات بر بازار اشاره کرده و گفته است: «وضعیت بورس از این بدتر نمی‌شود و به اندازه چند ماه آینده نیز برای بازار سهام اتفاقات بد از پیش افتاده است. در چنین شرایطی به نظر من حصول توافقات برجام نیز به نفع بورس خواهد بود. چرا که راه بسیاری از شرکت‌ها باز خواهد شد. برخی از شرکت‌های صادرات‌محور بورس نیاز به ارتباط با سایر کشورها دارند. امکان بروزرسانی دستگاها برای برخی از شرکت‌ها فراهم می‌شود.»
مصطفی صفاری، کارشناس بازار سرمایه نیز با اشاره به تأثیر برجام بر روند بازار بورس به «ابتکار» گفت: «بازار سرمایه آیینه اقتصاد کشور است. در این میان بازار سرمایه متأثر از شوک‌های سیاسی و اقتصادی خواهد بود.»
صفاری در ادامه صحبت‌هایش به تاثیرات کوتاه‌مدت شوک‌های سیاسی اشاره کرد و در این خصوص گفت: «برجام شوک سیاسی بوده و اگر هم تاثیری در بازار سرمایه داشته باشد بدون شک کوتاه‌مدت خواهد بود.‌»
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه به مشکل اصلی بازار اشاره کرد و گفت: «آن چیزی که بازار را با چالش‌های بسیاری روبه‌رو کرده است افزایش نرخ بهره بدون ریسکی است که توسط دولت انجام می‌شود. چنین مسائلی بازار سرمایه را با مشکل روبه‌رو می‌کند وگرنه برجام تنها می‌تواند بازار را برای مدت کوتاهی تحت تأثیر قرار دهد.»
صفاری همچنین ادامه داد: «شوک‌های سیاسی چند روزی بازار را مثبت و یا منفی خواهد کرد اما مسائل اقتصادی اثراتی بلندمدت برای بازار به همراه خواهد داشت. به عبارت روشن‌تر اتفاقاتی همچون برجام تنها چند روزی سبب به وجود آمدن یک جو روانی شده و پس از آن تأثیر خود را از دست خواهد داد. بنابراین روند مذاکرات تأثیر آنچنانی بر بازار سرمایه نخواهد داشت.»
احسان رضاپور کارشناس بازار سرمایه نیز با اشاره به وضعیت بازار در روزهای اخیر و اثرپذیری این بخش از اخباره مخابره شده به «ابتکار» گفت: «وضعیت بازار سرمایه طی روزهای اخیر چندان مناسب نبود و سرمایه‌گذاران نگرانی‌هایی را به واسطه اخبار مخابره شده از سوی حوزه‌های اقتصادی، حوزه ارزی و نا اطمینانی که در فضای سیاسی و اقتصادی کشور وجود دارد تجربه کردند چراکه این مسائل می‌تواند وضعیت سودآوری بنگاه‌های ما را با نوسانات قابل‌ملاحظه‌ای همراه کنند و به همین خاطر ما شاهد احتیاط سرمایه‌گذاران بودیم بنابراین افزایش حجم عرضه‌ها باعث شد روند منفی را در روزهای گذشته تجربه کنیم.»
وی به برخی از اخبار تاثیرگذار بر روند بازار اشاره کرد و ادامه داد: «طبیعتاً هر خبری که بتواند پالس‌های مثبتی را به بازار مخابره کند می‌تواند روند بازار را تغییر دهد. مثلاً اخباری همچون پایان قیمت‌گذاری دستوری و یا اخباری که نشان دهد سیاست‌گذاران قوانینی را وضع نخواهند کرد که سودآوری شرکت‌ها با تهدید روبه‌رو شود طبیعتاً سیگنال مثبتی برای بازار خواهد بود و می‌تواند بر تقویت تقاضا اثرگذار باشد. به خصوص که ما در بازارهای موازی با شرایط جذابی روبه‌رو نیستیم. بنابراین با توجه به برخی مسائل بازار سرمایه همچنان جذابیت‌هایی را برای سرمایه‌گذاری دارد.»
رضاپور به پیش‌بینی شرایط بازار در هفته‌های آتی پرداخت و در این خصوص گفت: «با وجود جذابیت‌های بازار سرمایه برخی ابهامات و نا اطمینانی‌ها سبب شده است شرایط روانی به وجود بیاید که سرمایه‌گذاران با در نظر گرفتن این ابهامات و نگرانی‌ها در حوزه اقتصادی و سیاسی با رویکرد محافظه‌کارانه‌ای معاملات را دنبال کنند. بنابراین من معتقدم تا زمانی که ابهامات و جنبه روانی کنونی بر فضای بازار حاکم است شرایط نوسانی فعلی ادامه‌دار خواهد بود.»
چهارمین روز خروج سرمایه از بورس
اکوایران نوشت؛ در معاملات روز سه‌شنبه نهم آذر ماه 69 درصد نمادهای بازار سهام کاهش قیمت داشتند و شاخص کل هزار و 680 واحد ریزش کرد.
امروز از ابتدای معاملات روند شاخص کل بورس نزولی شد و در پایان معاملات شاخص کل نسبت به روز دوشنبه 6 هزار و 845 واحد افت کرد و به سطح یک میلیون و 357 هزار و 92 واحد رسید.

شاخص هم‌وزن نیز امروز روند نزولی داشت و در پایان معاملات با افت هزار و 680 واحدی نسبت به روز کاری گذشته در رقم 372 هزار و 494 واحد ایستاد.
همچنین شاخص کل فرابورس با 43 واحد کاهش به رقم 19 هزار و 460 واحد رسید.
افزایش ارزش صف‌های پایانی بازار
در پایان معاملات سه‌شنبه ارزش صف‌های فروش پایانی بازار نسبت به روز گذشته 9 درصد افزایش یافت و 155 میلیارد تومان شد. ارزش صف‌های خرید نیز نسبت به پایان روز کاری گذشته 11 درصد رشد کرد و در رقم 131 میلیارد تومان ایستاد.
نماد دیران (شرکت ایران دارو) با صف خرید 31 میلیارد تومانی در صدر جدول تقاضای بازار قرار گرفت. پس از دیران، نمادهای غبهنوش (شرکت بهنوش ایران) و شفا (شرکت سرمایه گذاری شفا دارو) بیشترین صف خرید را داشتند.
بیشترین صف فروش نیز به وسخوز (شرکت سرمایه گذاری استان خوزستان) تعلق داشت که در پایان معاملات صف فروش 33 میلیارد تومانی داشت. پس از وسخوز، نمادهای توسن (شرکت توسعه سامانه نرم افزاری نگین) و وسرضوی (شرکت سرمایه گذاری سهام عدالت استان خراسان رضوی) بیشترین صف فروش داشتند.
دو سمت سبز و قرمز بازار
در پایان معاملات روز سه‌شنبه، 146 نماد رشد قیمت داشتند که 104 نماد بورسی و 42 نماد فرابورسی بودند. همچنین 343 نماد کاهش قیمت داشتند که 239 نماد بورسی و 104 نماد فرابورسی بودند. به عبارت دیگر، 29 درصد بازار رشد قیمت داشتند و 69 درصد بازار افت قیمت داشتند.
چهارمین روز خروج سهامداران
امروز برای چهارمین روز پیاپی ارزش خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بازار منفی شد و 338 میلیارد تومان پول حقیقی از بورس خارج شد که نسبت به روز گذشته رشد 231 درصدی داشته است.
در معاملات روز دوشنبه بیشترین خروج پول حقیقی به سهام سمگا (شرکت سرمایه گذاری میراث فرهنگی) اختصاص داشت که ارزش تغییر مالکیت حقیقی به حقوقی آن 142 میلیارد تومان بود. پس از سمگا، ومعادن (شرکت توسعه معادن و فلزات) و سپید (شرکت سپید ماکیان) بیشترین خروج پول حقیقی را داشتند.

لیدرهای بازار
امروز نمادهای «فارس»، «نوری» و «فولاد» بیشترین تأثیر را در افت شاخص کل بورس داشتند. همچنین سه نماد بانکی «وبملت»، «وتجارت» و «وبصادر» نمادهای بزرگ بازار بودند که بیشترین تأثیر مثبت را بر شاخص داشتند.
گروه بانک‌ها و مؤسسات اعتباری سبزترین گروه بازار بود و قیمت سهام اغلب نمادهای بانکی افزایش یافت.
در فرابورس نیز نمادهای «سمگا»، «فرابورس» و «آریا» بیشترین تأثیر کاهنده را بر شاخص کل فرابورس داشتند و «بپاس»، «غصینو» و «کزغال» بیشترین تأثیر مثبت را بر شاخص داشتند.
در جدول پرتراکنش‌ترین نمادهای بورس وبملت صدرنشین است و شستا و فولاد در رتبه‌های بعدی هستند. در فرابورس نیز نمادهای فجهان، کرمان و فرابورس پرتراکنش‌ترین نمادها هستند.
کاهش ارزش معاملات
امروز ارزش معاملات کل بازار سهام با کاهش 86 درصدی به رقم 5 هزار و 134 میلیارد تومان رسید. ارزش معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه 646 میلیارد تومان بود که 13 درصد از ارزش کل معاملات بازار سرمایه را تشکیل می‌دهد.
ارزش معاملات خرد سهام نیز رشد کرد و با افزایش 0.4 درصدی نسبت به روز کاری قبل به رقم 3 هزار و 524 میلیارد تومان رسید که 69 درصد از ارزش کل معاملات بازار را شامل می‌شود.
در معاملات امروز نماد سمگا (شرکت سرمایه گذاری میراث فرهنگی) بیشترین ارزش معاملات بازار سهام را به خود اختصاص داد که ارزش معاملات آن 194 میلیارد تومان بود.
پس از سمگا، نماد وبملت بیشترین ارزش معاملات را داشت و فولاد رتبه سوم بیشترین ارزش معاملات را به خود اختصاص داد و پس از آن نمادهای نوری و شستا در رتبه‌های بعدی بیشترین ارزش معاملات قرار گرفتند.
در جدول حجم معاملات امروز نیز سهام وبملت (بانک ملت) با تعداد 309 میلیون و 661 هزار و 866 سهم در صدر قرار گرفته است. وبصادر در رتبه دوم بیشترین حجم معاملات بازار قرار گرفت و رتبه سوم به نماد خبهمن تعلق داشت. سهام خگستر و وتجارت نیز در رتبه‌های بعدی قرار داشتند.
خروج بدون توقف
در تمام روزهای هفته اخیر معاملات بورس با خروج سهامداران حقیقی همراه بوده است. آیا این روند در آخرین روز کاری هفته ادامه می‌یابد؟
برای پیش بینی بورس امروز –چهارشنبه 10 آذر- به روند بازار سهام در روز گذشته نگاه می‌کنیم. در روز سه‌شنبه شاخص کل بورس 6 هزار و 845 واحد نزول کرد و به رقم یک میلیون و 357 هزار و 92 واحد رسید. شاخص کل هم‌وزن نیز هزار و 680 واحد پائین آمد و در رقم 372 هزار و 494 واحد ایستاد. همچنین شاخص کل فرابورس 43 واحد افت کرد و به رقم 19 هزار و 460 واحد رسید.
در پایان معاملات روز سه‌شنبه، 146 نماد رشد قیمت و 343 نماد کاهش قیمت داشتند، به عبارت دیگر، 29 درصد بازار رشد قیمت داشتند و 69 درصد بازار افت قیمت داشتند.

بیشترین افزایش قیمت
روز سه‌شنبه در بورس شرکت‌های سرمایه گذاری شفا دارو (شفا)، دارویی لقمان (دلقما) و همکاران سیستم (سیستم) بیشترین افزایش قیمت را ثبت کردند. در فرابورس نیز شرکت‌های ریل سیر کوثر (حسیر)، فراوری زغال سنگ پروده طبس (کپرور) و سرمایه گذاری مسکن پردیس (ثپردیس) بیشترین افزایش قیمت را داشتند.
بیشترین کاهش قیمت
در بورس نمادهای اخابر (شرکت مخابرات ایران)، لبوتان (شرکت بوتان) و آپ (شرکت آسان پرداخت پرشین) در روز سه‌شنبه بیشترین کاهش قیمت بازار را داشتند و در معاملات فرابورس شرکت توسعه سامانه نرم افزاری نگین (توسن)، سرمایه گذاری میراث فرهنگی (سمگا)، و شرکت ویتانا (غویتا) بیشترین کاهش قیمت را داشتند.

عرضه و تقاضای بازار
عرضه و تقاضای بورس در انتهای معاملات روز سه‌شنبه، علامتی کارآمد برای پیش بینی عرضه و تقاضای بازار سهام در روز چهارشنبه است. در پایان معاملات روز سه‌شنبه بازار با مازاد عرضه‌ی 24 میلیارد تومانی بسته شد.
ارزش صف‌های فروش پایانی بازار نسبت به روز گذشته 9 درصد افزایش یافت و 155 میلیارد تومان شد. ارزش صف‌های خرید نیز نسبت به پایان روز کاری گذشته 11 درصد رشد کرد و در رقم 131 میلیارد تومان ایستاد.
بیشترین تقاضاها
روز سه‌شنبه نماد دیران (شرکت ایران دارو) با صف خرید 31 میلیارد تومانی در صدر جدول تقاضای بازار قرار گرفت. پس از دیران، نمادهای غبهنوش (شرکت بهنوش ایران) و شفا (شرکت سرمایه گذاری شفا دارو) بیشترین صف خرید را داشتند.
بیشترین عرضه‌ها
روز گذشته بیشترین صف فروش نیز به وسخوز (شرکت سرمایه گذاری استان خوزستان) تعلق داشت که در پایان معاملات صف فروش 33 میلیارد تومانی داشت. پس از وسخوز، نمادهای توسن (شرکت توسعه سامانه نرم افزاری نگین) و وسرضوی (شرکت سرمایه گذاری سهام عدالت استان خراسان رضوی) بیشترین صف فروش داشتند.

پیش بینی بورس امروز
معامله‌گران در شرایطی به استقبال آخرین روز معاملاتی هفته می‌روند که در 6 روز کاری گذشته شاخص فقط در یک روز و تنها هزار و 314 واحد رشد کرده است. در اولین روز کاری هفته شاخص بیش از 27 هزار واحد سقوط کرد، اما در روزهای بعدی دامنه نوسان شاخص کل کم بود.
شاخص روز یکشنبه رشد هزار واحدی داشت و در دو روز بعدی باز هم نزول کرد. روز دوشنبه 4 هزار و 183 واحد و روز سه‌شنبه 6 هزار و 845 ریزش کرد. بدین ترتیب شاخص کل تا نزدیکی میانه کانال 1.3 میلیونی پائین رفت.
به علاوه برای چهارمین روز متوالی شاهد خروج پول حقیقی از بورس بودیم. دیروز ارزش تغییر مالکیت حقیقی به حقوقی بازار با رشد 231 درصدی –نسبت به روز دوشنبه- به 338 میلیارد تومان بالغ شد. به این ترتیب میزان خروج نقدینگی حقیقی در مجموع چهار روز اخیر به هزار و 257 میلیارد تومان رسید.
دیروز خروج پول حقیقی از نمادهای کوچک و متوسط بازار بیش از بزرگان بود و نمادهای سمگا، ومعادن، سپید، فجهان، شستا، شیراز، فسبزوار، برکت، شبندر، ومهان و میدکو بیشترین خروج نقدینگی حقیقی را داشتند.
همچنین روز سه‌شنبه برای دومین روز متوالی معاملات بازار با مازاد عرضه بسته شد. در طول معاملات دیروز هم تعداد نمادهای صف فروش بیشتر از تعداد صف خریدها بود و هم ارزش صف‌های فروش بیشتر بود. مازاد عرضه در بازار و ثبت چهارمین روز متوالی خروج نقدینگی حقیقی نشان از وضعیت نزولی بازار و میل به خروج سهامداران حقیقی دارد.
آمار معاملات بورس در پایان هفته

روز چهارشنبه 10 آذر 1400 ارزش معاملات خرد سهام افت کرد و با کاهش 9 درصدی نسبت به روز کاری قبل به رقم 3 هزار و 208 میلیارد تومان رسید که کمترین رقم در 6 ماه گذشته است.
در آخرین روز معاملاتی هفته ارزش معاملات کل بازار سهام با کاهش 1.6 درصدی به رقم 5 هزار و 51 میلیارد تومان رسید. ارزش معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه 228 میلیارد تومان بود که 5 درصد از ارزش کل معاملات بازار سرمایه را تشکیل می‌دهد.
ارزش معاملات خرد سهام نیز افت کرد و با کاهش 9 درصدی نسبت به روز کاری قبل به رقم 3 هزار و 208 میلیارد تومان رسید که کمترین رقم در 6 ماه گذشته است. ارزش معاملات خرد 64 درصد از ارزش کل معاملات بازار را شامل می‌شود.
بیشترین ارزش معاملات
در معاملات امروز نماد جم (شرکت پتروشیمی جم) بیشترین ارزش معاملات بازار سهام را به خود اختصاص داد که ارزش معاملات آن 120 میلیارد تومان بود.
پس از جم، سمگا بیشترین ارزش معاملات را داشت و نماد فایرا رتبه سوم بیشترین ارزش معاملات را به خود اختصاص داد و پس از آن شستا و خگستر در رتبه‌های بعدی بیشترین ارزش معاملات قرار گرفتند.

بیشترین حجم معاملات
در جدول حجم معاملات امروز وتجارت (بانک تجارت) با تعداد 224 میلیون و 989 هزار و 595 سهم در صدر قرار گرفته است. خبهمن در رتبه دوم بیشترین حجم معاملات بازار قرار گرفت و رتبه سوم به خگستر تعلق داشت. دو نماد کرمان و وبملت در رتبه‌های بعدی بیشترین حجم معاملات بازار قرار داشتند.
میانگین هفتگی ارزش معاملات بورس
در هفته اخیر در روز دوشنبه به علت رشد ارزش معاملات اوراق بدهی ارزش کل معاملات بازار سهام تفاوت زیادی به روزهای دیگر داشت. روز دوشنبه معاملات کل بازار ارزشی معادل 37 هزار و 619 میلیارد تومان داشت که بالاترین رقم هفته بود. میانگین ارزش معاملات کل هفته 11 هزار و 672 تومان بود که نسبت به رقم 20 هزار و 609 میلیاردی هفته پیشین، افت 43 درصدی داشته است.
در آخرین روز کاری هفته ارزش معاملات خرد- با افت 9 درصدی نسبت به سه‌شنبه- به 3 هزار و 208 میلیارد تومان رسید که کمترین رقم در 6 ماه اخیر است.
در این هفته، میانگین ارزش معاملات خرد بورس 3 هزار و 487 میلیارد تومان بود که نسبت به رقم 4 هزار و 556 میلیاردی هفته پیشین، افت 23 درصدی داشته است.
چالش بزرگ بورس و سیاست گذار

برای بحث کردن درباره‌ بایدها و نبایدهای سیاست‌گذاری در بازارهای مالی کشور، قبل از هرچیز باید دید روشنی نسبت به رابطه‌ میان بخش واقعی اقتصاد و بخش بازارهای مالی آن داشت. در واقع سیاست‌گذار باید پیش از هرچیز، چارچوب روشنی در ذهن داشته باشد که از نظر او آیا الف) بازارهای مالی، صرفا منعکس‌کننده اطلاعات موجود درباره‌ حال و آینده بخش واقعی اقتصاد هستند و بنابراین صرفا دماسنج اقتصاد به‌شمار می‌روند یا اینکه ب) بازارهای مالی و تغییرات و تلاطم‌های آنها نقش بسزایی در روند اقتصادی کشور دارند و می‌توانند متغیرهای خرد و کلان اقتصادی را دستخوش تغییرات اساسی کنند.
روشن است که تفاوت دو نگرش بالا، مستقیما دو شیوه متفاوت سیاست‌گذاری را رقم خواهد زد. به‌عنوان مثال سیاست‌گذاری که به نگرش «بازار به مثابه دماسنج» معتقد است، اگر مشاهده کند که بدون تغییر مشخص در نرخ طلای جهانی، قیمت طلا در بازار آتی داخلی افزایشی است، نتیجه خواهد گرفت که احتمالا بازار انتظار ادامه وضعیت تورمی و افزایش نرخ دلار در برابر ریال را دارد که انعکاس آن در قیمت‌های بالاتر طلای داخلی مشاهده خواهد شد، بنابراین معامله‌گران بازار آتی در حال شرط‌بندی روی قیمت‌های بالاتر طلا در آینده هستند. در چنین صورتی، سیاست‌گذار ممکن است متوجه شود که سیاست‌های پولی و مالی اتخاذ شده در راستای کنترل تورم اشتباه است و شاید از این وضعیت بازار، بازخوردی برای اصلاح این سیاست‌ها بگیرد. در این نگاه، بازارهای مالی حلقه بازخوردی هستند که سیاست‌گذار را از برآورد سرمایه‌گذاران از نتیجه‌بخش بودن سیاست‌ها آگاه می‌کنند. این حلقه بازخورد فقط مختص سیاست‌گذاران هم نیست. شواهدی موجود است که مدیران بنگاه‌ها هم از نوع واکنش بازار سهام به اخبار پروژه‌های شرکت، در مورد شانس موفقیت و بهره‌وری این پروژه‌ها سیگنال دریافت می‌کنند، یا هیات‌مدیره بنگاه‌ها، در بررسی عملکرد و تعیین پاداش مدیران، از اطلاعات موجود در قیمت‌گذاری بازارها استفاده می‌کنند. در نقطه مقابل، سیاست‌گذاری که معتقد است اثرات سرریز شدن تلاطم‌ بازارهای مالی در متغیرهای اقتصادی بسیار بالا است، احتمالا از افزایش قیمت‌ها در بازار آتی نتیجه خواهد گرفت که سفته‌بازی معامله‌گران است که موجب بالا رفتن قیمت‌ها شده و اثرات این بالارفتن به زودی باعث ایجاد تورم در سایر بخش‌ها خواهد شد و لاجرم نتیجه خواهد گرفت که بهترین راهکار حل وضعیت، تعطیلی معاملات بازار آتی است.
به‌عنوان چند مثال دیگر، ممنوع کردن درج قیمت در سایت‌های خرید و فروش خودرو و مسکن و محدود کردن نوسانات منفی بازار سهام همه از این نوع نگاه به بازارهای مالی نشات می‌گیرند. واقعیت امر، احتمالا چیزی در میانه این دو نگرش حدی است: بازارها اغلب به گونه‌ای کارآ، صرفا منعکس‌کننده قضاوت موجود درباره حال و آینده اقتصاد هستند و از این جهت حاوی اطلاعات و سیگنال‌های ذی‌قیمتی به سیاست‌گذاران و سرمایه‌گذاران و مدیران هستند، اما در عین حال گاه خصیصه‌های غریزی سرمایه‌گذاران- که گاه در ادبیات مربوطه خوی حیوانی انسان، یا Animal Spirits نامیده شده است- باعث می‌شود بازارها دچار هیجانات و تندروی‌ها و خوش‌بینی و بدبینی مفرط شوند که چنین هیجاناتی، ممکن است اثرات سرریزی در اقتصاد واقعی داشته باشد.
این موضع میانه، از سوی برخی پژوهشگران، بازارهای به شکل ناکارآمدی کارآ - Inefficiently efficient - نام گرفته است: بازارها کارآ هستند، اما در عین حال ناکارآیی‌هایی هم در سطح کارکردی آنها مشاهده می‌شود. در واقع، به شکلی پارادوکسیکال، وجود چنین ناکارآیی‌هایی لازمه وجود بازار کارآ هم هست، چراکه اگر تمام قیمت‌ها در بازار انعکاس دقیق قیمت‌های واقعی باشند، دیگر متخصصان و فعالان بازار، انگیزه‌ای برای کسب اطلاعات بیشتر و بهره‌گرفتن از انحرافات قیمت‌ها از قیمت‌های واقعی نخواهند داشت.
بنابراین لاجرم قیمت‌ها منعکس‌کننده همه اطلاعات واقعی نیستند. به این ترتیب قیمت‌ها همواره باید اندکی از قیمت واقعی خود فاصله داشته باشند، اما در عین حال مکانیزم تصحیح و نزدیک‌تر شدن به قیمت واقعی مرتب در جریان خواهد بود. نتیجه بحث آنکه، احتمالا سیاست‌گذاری که این نگاه میانه را در ذهن داشته باشد، در اغلب موارد کار تصحیح قیمت‌ها و بالا و پایین شدن بازار را به خود مکانیزم بازار وا خواهد نهاد و صرفا در مواردی که بیم آن می‌رود که حلقه‌های تخریب‌کننده‌ای مثل مارپیچ خشک شدن نقدینگی- Liquidity Spiral- شکل بگیرند، خود را موظف به دخالت و جلوگیری از شکست بازار می‌داند.
پژوهشگرانی که بعدها تاریخ صعود و فرود شگفت‌انگیز بورس ایران در سال ۱۳۹۹ را خواهند نوشت، احتمالا به نبود چارچوب فکری مشخص در نوع نگرش به بازارهای مالی در ذهن سیاست‌گذاران و سیاستمداران اشاره کنند. مهم‌ترین نمود این خلأ، پیش‌زمینه فکری، مخلوط کردن مداوم بخش واقعی و بخش مالی اقتصاد در اظهارنظرها بود، تا جایی که برخی منتفعان بورس از یکسو و مسوولان نهادهای مختلف بورسی از سوی دیگر، به این فرضیه نه چندان درست دامن زدند که شکوفایی بازار سهام حتما به شکوفایی اقتصاد کشور منتهی خواهد شد و از آن بدتر اینکه، علنا از تریبون‌های رسمی گفته می‌شد که در تمام تصمیمات اقتصاد کلان، وضعیت بورس کشور باید لحاظ شود.
فرضیه شکوفایی اقتصاد کشور از طریق شکوفایی بازار سهام، ظاهرا ابتدا از سوی برخی فعالان در بورس مطرح شد و بعد سیاستمداران– بدون کسب مشاوره جدی از سوی متخصصان امر- به شکل چشم بسته این فرضیه را پذیرفتند و با شدت بر طبل «حمایت از بازار سرمایه» کوبیدند. در واقعیت امر، پژوهشگرانی همچون ژوزف استیگلیتز تاکید کرده‌اند که رابطه مستقیم و معناداری بین شکوفایی بازار سهام و توسعه اقتصادی کشورها وجود ندارد.
بازار بدهی (اعم از بانکی و اوراق) همچنان بزرگ‌ترین و اصلی‌ترین منبع تامین مالی در دنیاست و قاعدتا اگر هدف سیاستمداران رفع مشکلات تامین مالی بخش‌خصوصی بوده است، قاعدتا باید عمده توجه و انرژی و تریبون خود را متوجه بازار بدهی و نه بازار سهام می‌کردند. به احتمال قریب به یقین، ماجرای ورود سیاستمداران به حمایت از بازار سهام، بیشتر تلاش برای بهره‌برداری سیاسی از توجه ناگهانی مردم به بازار سهام بود تا درک عمیق مسائل اقتصاد کشور و حل آنها.
اما اولویت دادن به منفعت بورس در تصمیم‌گیری‌های اقتصاد کلان، اشتباه به مراتب بزرگ‌تر و خطرناک‌تری بود. مسوولان نهادهای بورسی به شدت برای بالا نرفتن (یا پایین آوردن) نرخ بهره کشور رایزنی کردند و ظاهرا در اواخر سال قبل هم مسوولان بانک‌مرکزی تلویحا تایید کردند که در بالاتر نرفتن نرخ بهره کشور، به‌دلیل عواقب منفی برای شاخص بورس، ملاحظاتی داشته‌اند.
از این بدتر نمی‌شود که نهادی که در ابتدای سال یک هدف‌گیری مشخص- تورم ۲۲ درصدی- برای خود تعیین کرده بوده، ناگهان در میانه سال به‌خاطر منافع سهامداران شرکت‌ها، اقدامی به کلی خلاف هدف‌گذاری خود انجام دهد. معنای چنین تصمیم‌گیری آن است که بانک‌محترم مرکزی، در هدف‌گذاری خود خیلی هم جدی نبوده است (چراکه عملا آن هدف را به نفع مسائل دیگر فراموش کرده است، به این معنا که هدف انتخاب‌شده واقعا هدف اصلی نبوده و مسائل دیگری اولویت داشته‌اند).
این بی‌اعتنایی به هدف‌گذاری از جانب نهاد بانک‌مرکزی ایران بیشتر ابهام‌زاست، چراکه عالی‌ترین مقامات بانک‌مرکزی ایران در گفتارها و نوشتارهایشان بیشترین تاکید را بر نقش «انتظارات» در شکل‌گیری وضعیت اقتصاد کلان داشته‌اند و وقتی نشان می‌دهند که در اعلام اهداف و دنبال کردن استراتژی‌ها آن قدرها هم جدی نیستند، بیش از همه موقعیت خود را در کمک به شکل‌دهی انتظارات جامعه تضعیف کرده‌اند.
نتیجه بحث آنکه، امید است در درجه اول سیاستمداران به کلی خود را از وضعیت بازار سهام جدا کنند. بازار سهام به هرحال بالا و پایین خواهد رفت و دخالت سیاستمداران به جز ایجاد موقعیت‌های وخیم و دامن زدن به انتظارات غیرواقعی، کمک دیگری به بازار نخواهد کرد. امید دوم آنکه، سیاست‌گذاری اقتصاد کلان کشور، کاملا، حتما و واقعا بی‌ارتباط به صعود و افول شاخص بورس تهران و بر مبنای معیارهای سیاست‌گذاری کلان و توجه به ابرچالش‌های فراروی اقتصاد ایران طراحی و اجرا شود. پایبندی به همین دو اصل، احتمالا خود به خود بخشی از تلاطم‌های غیرضروری بورس را هم کاهش خواهد داد.