دریافت لینک صفحه با کد QR
کبنا گزارش می‌دهد
دو ابهام اساسی پیرامون سد چمشیر گچساران؛ آبگیری با چشمان بسته (+ فیلم و پاسخ مسوولان)
4 آذر 1401 ساعت 12:07
در حالی که سد چمشیر گچساران دی ماه آبگیری می‌شود، عده‌ای ساخت این سد را یک کار دقیق و کارشناسی می‌دانند که موجب بهبود و تحول منطقه می‌شود و برخی دیگر نگاه متفاوت‌تری نسبت به موضوع داشته و معتقدند که احداث سد یاد شده چشم بسته آبگیری می‌شود و ایراد‌هایی را بر آن وارد می‌کنند.
در حالی که سد چمشیر گچساران دی ماه آبگیری می‌شود، عده‌ای ساخت این سد را یک کار دقیق و کارشناسی می‌دانند که موجب بهبود و تحول منطقه می‌شود و برخی دیگر نگاه متفاوت‌تری نسبت به موضوع داشته و معتقدند که احداث سد یاد شده چشم بسته آبگیری می‌شود و ایراد‌هایی را بر آن وارد می‌کنند.
به گزارش کبنا، یکی از سد‌های بزرگ در دست اجرای کشورمان سد چمشیر در گچساران با پیشرفت فیزیکی بیش از ۹۰ درصد است که با وجود مزیت‌های پرشمار اما زمزمه برخی شایعات و ادعا‌هایی درست یا غلط در خصوص تأثیرات آبگیری این سد به گوش می‌رسد.
فعالان محیط زیست از ساخت سد چمشیر بر روی رودخانه زهره در استان کهگیلویه و بویراحمد که آخرین مراحل خود را طی می‌کند و در آستانه آبگیری قرار دارد نگران هستند.
طبق اعلام وزارت نیرو، سد چمشیر در کهگیلویه و بویراحمد دی ماه امسال آبگیری خواهد شد. این در حالی است که مسئول مطالعات آب مرکز پژوهش‌های مجلس از دو نقص جدی در گزارش مطالعات این سد می‌گوید. منبع ایرنا
به نظر آن‌ها، مخزن سد با سازند گچساران پس از آبگیری تداخل می‌یابد و تغییراتی در خصوص وضعیت کیفی رودخانه زهره هم ایجاد می‌کند.
روز‌های گذشته استاد دانشگاه تربیت مدرس و مسئول مطالعات آب مرکز پژوهش‌های مجلس ۲ ابهام را در خصوص آبگیری سد چمشیر گچساران مطرح کرده بود که نخست، باید مطالعات هیدرولوژی به روز شود زیرا دوره آماری منتهی به ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ نیست بلکه مربوط به ۱۲ سال قبل است و شرایط ۱۲ سال پیش از نظر بارش و میزان ترسالی شرایط بهتری نسبت به ۱۲ سال فعلی دارد.
به نظر وی، دومین مشکلی که وجود دارد، این است که بحث وجود گسلی که بر اساس مطالعات زمین‌شناسی تا حدی جلو آمده اما معلوم نیست گسل تا مخزن ادامه پیدا می‌کند.
به گزارش کبنا، به اعلام مسئول مطالعات آب مرکز پژوهش‌های مجلس جواب قاطعی در این خصوص به آن‌ها اعلام نشده اما مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد در این باره به ایرنا گفت: یکی از زیربنا‌های تصمیم‌گیری در مورد اجرای سازه‌های آبی آمار هیدرولوژی شامل آمار بارش‌ها، رواناب‌ها که در قالب داده‌های حاصل از‌ایستگاه‌های هیدرومتریک در واقع پایش می‌شود.
آرش مصلح افزود: یکی از رودخانه‌هایی که بیشترین تولید آمار و قدیمی‌ترین آمار را در کشور داراست رودخانه زهره است چون انبوه‌ایستگاه‌های هیدرومتری بر روی رودخانه با قدمت بیش از ۴۰ سال وچود دارد.
وی تصریح کرد: در استان کهگیلویه و بویراحمد‌ایستگاه هیدرومتری مادر پل بریم، ایستگاه حاج قلندر و‌ایستگاه پل زهره در بدنه همین رودخانه زهره وجود دارند لذا آماری که در خصوص میزان آورد سالیانه رودخانه در گزارش‌های علمی درج شده یک آمار کاملاً واقعی و بر اساس اندازه‌گیری‌های انجام گرفته به صورت روزانه در یک بازه ۴۰ تا ۵۰ ساله است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد ابراز داشت: نکته دوم این است که سد‌های مخزنی بزرگ را بر اساس آمار دراز مدت طراحی می‌کنند به واسطه اینکه معمولاً در کشور ما رژیم بارشی به ویژه در حوزه زاگرس کمی متفاوت و خاص است.
مصلح تأکید کرد: معمولاً بارش‌ها سیلابی است و بعضی از سال‌ها ما با سیلاب‌های دوره بازگشت بسیار بالا مواجهیم همین رودخانه زهره سیلابی را تا چهار هزار و ۵۰۰ متر مکعب بر ثانیه تجربه کرده و ویرانی به وجود آورده است.
وی ابراز داشت: بنابراین باید سدی طراحی شود که بر اساس آمار دراز مدت بوده به لحاظ اینکه طراحی و عملیات اجرایی این سد خودش از نزدیک ۱۲ سال پیش شروع شده است لذا طراحی آن نمی‌تواند بر اساس ۱۰ سال اخیر باشد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد گفت: چون قبل از این ۱۰ سال، طرح برای اجرا رفته است و بیشترین آوردی را که در رودخانه زهره در سیستم‌های هیدرومتری ثبت و ارزیابی شده حدود ۲ میلیارد و ۳۰۰ میلیون متر مکعب است.
مصلح بیان کرد: سد چمشیر بر اساس این آورد طراحی شده و برقابی است و قاعدتاً بخشی از مخزن مرتب برای تولید برق بر روی نیروگاه و زیست محیطی پایین دست تخلیه می‌شود.
وی ادامه داد: معتقدم این موضوع به واقع نگرانی را در حوزه آورد ایجاد نمی‌کند و همین امسال ما در استان کهگیلویه و بویراحمد متوسط بارش از ابتدای سال آبی از ابتدای مهر تاکنون که ۲ ماه از سال آبی گذشته حدود ۱۳۳ میلی‌متر بوده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد ابراز داشت: به این معنا که نسبت به درازمدت حدود ۲. ۵ برابر افزایش پیدا کرده است و بیشترین بارش استان در یکی از‌ایستگاه‌ها ۲۱۳ میلی‌متر در این ۲ ماه ثبت شده است.
مصلح تصریح کرد: این میزان بارش در ۲ ماه به میانگین یک سال کشور در حال نزدیک شده است.
وی اضافه کرد: استان کهگیلویه و بویراحمد و چهارمحال و بختیاری، بخشی از فارس و استان‌هایی که در محدوده زاگرس قرار گرفته‌اند رژیم بارشی بسیار متفاوتی از مناطق مختلف دیگر دارند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد تأکید کرد: رودخانه زهره در همین بازه قرار گرفته و بدنه آن از رودخانه فهلیان، شیو و باشت، خربل و رودخانه‌های فرعی دیگر می‌پیوندد.
مصلح بیان کرد: چنانچه بخواهیم واقع بینانه نگاه کنیم هیچگونه مشکلی از لحاظ آورد در رودخانه در مقطع چمشیر نخواهیم داشت.
وی در پاسخ به ابهام دوم نیز گفت: در زمین‌شناسی یکی از رویداد‌های تکنیکی و مرتبط با زمین‌شناسی گسل‌ها هستند و در زاگرس گسل‌های عمود بر محور چین خوردگی، گسل‌های به موازات محور چین خوردگی و درز و شکاف‌هایی در سنگ‌های سازند‌های مختلف زمین‌شناسی وجود دارد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد عنوان کرد: لذا وجود گسل امری طبیعی در همه مناطق زاگرس هم زاگرس چین خورده، مرتفع، دامنه‌های زاگرس است و در سد چمشیر گسلی که به عنوان یک تهدید یا مشکل شناسایی شده باشد وجود ندارد و ساختگاه سد بر روی آهک‌های سازند میشان قرار گرفته که از استحکام بسیار بالایی برخوردارند.
مصلح تصریح کرد: به سختی این تنگه با انفجار برای عملیات سازه‌ای آماده شده و عملیات سنگ‌برداری بسیار سخت بوده است بنابراین توده سنگ از تحکیم بسیار بالایی برخوردار است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد ابراز داشت: در خود مخزن پادگان‌های آبرفتی، آبرفت‌های عهد حاضر و آبرفت‌های رودخانه‌ای و بخشی هم سازند گچساران وجود دارد.
وی ادامه داد: سازند گچسارانی که در مخزن سد چمشیر قرار دارد مثل سایر رخنمون‌های سازند گچساران در همان منطقه بوده که شامل مارن و یک سری املاح ژیپس و انیدریت است و هیچگونه لایه نمکی در مخزن وجود ندارد.
مصلح بیان کرد: هیچ گونه آثاری از اینکه گسلی وجود داشته باشد که بتواند در ساختگاه و مخزن مشکلی را به وجود بیاورد و یا گسل شارپ و شاخص وجود ندارد.
وی اضافه کرد: اظهار نظر در مورد سد چمشیر و سایر سد‌ها باید جامع‌تر و کامل‌تر باشد و ممکن است بخشی از یک گزارش مطالعه شود و یا چند صفحه‌ای از یک بررسی مورد مطالعه قرار گیرد که به صورت موردی هستند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد گفت: گزارشاتی که در مورد سد چمشیر قرار گرفته مطالعات تکتونیکی، مطالعات هیدرولوژی، هیدروژئوشیمی، لرزه خیزی، مطالعات حاصل از حفاری گمانه‌های بسیار زیاد در زمان مطالعه و اجرا انجام گرفته است.
مصلح بیان کرد: آزمایش‌های در خصوص تست‌های لوژن و لوفران انجام گرفته است و این‌ها قبل از زمان اجرا یعنی بیش از یک دهه مطالعه و صدور مجوز‌ها و پایش‌ها بوده است.
وی ادامه داد: ۱۱ مؤسسه تحقیقاتی و دانشگاهی روی چمشیر علاوه بر مطالعات پایه کار کرده‌اند و مشاوران به نام کشور و وزارت نیرو و ده‌ها دانشجو پایان‌نامه ارشد دکتری در آنجا گذرانده‌اند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد گفت: بنابراین هیچگونه از این نگرانی‌ها را در مورد کیفیت آب، آورد آب و مسائل لرزه خیزی و گسل‌ها نخواهیم داشت.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور در سفر روز گذشته به استان کهگیلویه و بویراحمد نسبت به نگرانی‌ها پیرامون سد چمشیر نیز گفت: سمنها و مراکز دانشگاهی در خصوص سد چمشیر اظهارنظراتی کرده‌اند، این سد قبلاً مجوز داده شده و الان در مرحله آبگیری است.
علی سلاجقه افزود: در استان کهگیلویه و بویراحمد حساس‌ترین سازند‌های زمین‌شناسی را بخصوص از جنبه املاح داریم و هیچ وقت به دنبال این نیستیم که گتوند دیگری تکرار شود.
وی تأکید کرد: با وزارت نیرو در همان دوره بحث انجام شده، مجدداً گمانه زنی انجام می‌گیرد و مجدداً نمونه‌برداری انجام می‌شود و مورد تجزیه و تحلیل شیمیایی قرار می‌گیرد و پس از اعلام نهایی نتایج، مجوز آبگیری داده می‌شود.
معاون اجرایی طرح سد و نیروگاه چمشیر گچساران با اشاره به اینکه روند ساخت این سد مطلوب است گفت: طرح ساخت این سد ۹۱ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
محمدرضا فاضل با بیان اینکه عملیات حفاری این طرح ۹۹درصد پیشرفت فیزیکی دارد، افزود: تاکنون چهار میلیون و۷۶۱ هزار متر مکعب حفاری در سد چم شیر انجام شده و ۶۶هزار و۵۹۰ متر مکعب دیگر نیاز است انجام شود.
وی بیان کرد: سد و نیروگاه چم شیر در دی ماه امسال آبگیری و به بهره‌برداری خواهد رسید و آبگیری مخازن این سد بستگی به بارش نزولات آسمانی دارد.
فاضل اظهار داشت: اجرای یک میلیون و ۶۴۹ هزار متر مربع بتن‌ریزی، ۲۴ کیلومتر راه دسترسی، سه هزار و۷۴ لاینینگ گالری‌ها و تونل‌ها، ۵۰۳ هزار ۸۱۴مترحفاری و تزریق، ۱۴ هزار و۲۳۳ متر مربع ساختمان اداری از مهمترین بخش‌های انجام گرفته در این سد است.
وی ادامه داد: برای تکمیل سازه‌های این طرح ۱۵۴ هزار و ۱۵۸ متر مکعب بتن‌ریزی، ۲۷هزار و ۳۰۱متر حفاری و تزریق و همچنین ۳۷۲ متر لاینینگ گالری‌ها و تونل‌ها باید انجام شود.
فاضل ابراز کرد: سد چم شیر دارای یک میلیون و ۳۰۰هزار متر مکعب حجم بدنه، ۷۳۰متر طول تاج، ۱۵۱ متر ارتفاع و ۶۰۴ تراز تاج سد است.
معاون اجرایی طرح سد و نیروگاه چم شیر گچساران گفت: هم اکنون ۷۹۱ نیروی متخصص، ماهر و نیمه ماهر در این سد فعالیت دارند که تعدادی از این نیرو‌ها شهروندان کشور چین هستند.
وی رونق چرخه اقتصاد داخلی و خودکفایی را یکی از اهداف ساخت سد چم شیر اعلام کرد و افزود: توسعه صنایع گردشگری، اشتغال پایدار، ایجاد بستر برای توسعه صنایع آبزیان نیز از دیگر مزایای مهم احداث این سد در گچساران است.
تأمین آب آشامیدنی و صنعتی، بهره‌مند شدن ۱۴۰ هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی استان‌های کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان و بوشهر، ذخیره و کنترل آب رودخانه زهره به میزان یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون متر مکعب، تولید ۴۸۲ مگاوات برق آبی، کنترل سیلاب‌های مخرب رودخانه زهره، اشتغال زایی در زمان اجرای طرح و زیر ساخت‌های صنعت گردشگری و پرورش ماهی از مهمترین مزایای این سد است.
سد و نیروگاه چم شیر تأثیر مهمی در رونق کشاورزی و صنعت گردشگری گچساران خواهد داشت. سد چم شیر بلندترین سد وزنی از نوع بتنی غلتکی (آر. سی. سی) ایران است. مطالعه احداث سد چم شیر در سال ۱۳۷۶ از سوی سازمان آب منطقه‌ای فارس، بوشهر و کهگیلویه و بویراحمد صورت گرفت. نیروگاه و سد چم شیر در ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر دوگنبدان در استان کهگیلویه و بویراحمد و بر روی رودخانه زهره ساخته می‌شود.
کد مطلب: 454832
کبنانیوز
https://www.kebnanews.ir