کبنانیوز - مسافر چین + واکنش آمریکا

بررسی مزیت‌ها و فرصت‌های تجاری-اقتصادی میان ایران و چین در گفت‌وگو با کارشناسان؛

دیپلماسی متوازن و فعال با کشورهای منطقه و فرامنطقه‌ای در عرصه‌های مختلف سیاسی و اقتصادی یکی از وعده‌های دولت سیزدهم به شمار می‌آمد که در یک سال و نیم گذشته در راستای آن گام برداشته است. دولت سیزدهم در راستای منافع ملی و چندجانبه‌گرایی سیاسی و اقتصادی رفت‌وآمدهای متعددی به کشورهای مختلف داشته است که در ادامه این سیاست‌ها عصر روز گذشته رئیسی، رئیس‌جمهوری، در پاسخ به دعوت رسمی «شی جین‌ پینگ»، رئیس‌جمهوری خلق چین و در رأس هیأتی بلندپایه در سفری سه روزه عازم پکن شد.
به گزارش کبنا، این سفر به‌منظور گسترش روابط دوجانبه در زمینه‌های مختلف از جمله دفاعی، ترانزیتی، صادرات و واردات، تامین انرژی، انتقال تکنولوژی و گردشگری صورت گرفته است. موضوعی که به اذعان کارشناسان فرصتی برای گذر از تحریم‌های ظالمانه علیه ایران اسلامی است. در این گزارش با بررسی آرا و نظرات کارشناسان، دستاوردها و مزیت‌های ارتقای دیپلماسی میان تهران و پکن مورد واکاوی قرار گرفت.
عصر روز گذشته سیدابراهیم رئیسی در راستای سفری سه‌ روزه عازم چین شد تا با «شی‌ جین‌ پینگ»، رئیس‌جمهوری این کشور، درباره مسائل دوجانبه، منطقه‌ای، بین‌المللی، توافقات و تفاهمنامه‌ها به گفت‌وگو و تبادل نظر بپردازد. حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه، سیداحسان خاندوزی وزیر اقتصاد، مهرداد بذرپاش وزیر راه، جواد اوجی وزیر نفت، سیدجواد ساداتی‌نژاد وزیر کشاورزی، سیدرضا فاطمی‌امین وزیر صمت، محمدرضا فرزین رئیس‌کل بانک مرکزی و علی باقری‌کنی مذاکره‌کننده ارشد کشور در مذاکرات هسته‌ای رئیس‌جمهوری را در این سفر همراهی‌ می‌کنند. دیدار خصوصی با شی جین پینگ، انجام مذاکرات هیأت‌های عالی‌رتبه دو کشور، امضای اسناد همکاری در حضور روسای‌جمهوری دو کشور همچنین شرکت در نشست مشترک تجار و فعالان اقتصادی و دیدار با ایرانیان مقیم چین به همراه نشست و گفت‌وگو با اندیشمندان و فرهیختگان برتر چینی از برنامه‌های رئیسی در پکن به عنوان نخستین میهمان ارشد رئیس‌جمهوری چین در سال نو چینی است.
بهبود روابط تجاری_اقتصادی
شهروند نوشت: به اذعان کارشناسان این سفر سه روزه می‌تواند ظرفیت‌های گسترده موجود در زمینه‌های تبادلات تجاری-اقتصادی در بخش‌های نفت و انرژی، ترانزیت، کشاورزی و گردشگری را ارتقا بخشد. موضوعی که «زهیر اصفهانی»، مدرس دانشگاه و تحلیلگر مسائل سیاسی، نیز به آن اذعان دارد. این کارشناس مسائل بین‌المللی معتقد است سیاست‌های دولت سیزدهم در عرصه دیپلماسی با شرق مثبت بوده است. او در این‌باره به «شهروند» می‌گوید: «در روابط بین‌الملل یک اصل مهم وجود دارد و آن این است که دولت‌ها نیازمند تعاملات بین‌المللی هستند. توسعه همکاری‌های بین‌المللی می‌تواند علاوه بر توسعه اقتصادی زمینه ارتقای امنیت سیاسی را نیز فراهم کند. خوشبختانه تعاملات دولت سیزدهم در ارتقای دیپلماسی منطقه‌ای و نگاه به شرق در یک‌سال گذشته مثبت بوده و همین مسأله جایگاه دیپلماتیک ایران را در عرصه بین‌المللی ارتقا بخشیده است.»
اهمیت توازن قدرت در عرصه دیپلماسی
نگاه متوازن به سیاست‌ خارجی موضوع دیگری است که زهیر اصفهانی به آن اشاره دارد؛ به نگاه این تحلیلگر بین‌المللی باید به روابط اقتصادی با غرب و شرق به‌صورت متوازن عمق بخشید و اصطلاحا همه تخم‌مرغ‌ها را در یک سبد نگذاشت. او سفر روز گذشته به چین را گامی بلند و رو به جلو در مسیر گسترش همکاری‌های دوجانبه تهران- پکن می‌داند و از آن به عنوان بسترسازی برای شکوفایی اقتصادی در ایران یاد می‌کند. اصفهانی در این‌باره می‌گوید: «باید در جهت تامین منافع ملی با کشورهای متعدد ارتباط برقرار کرد. عضویت ایران در سازمان‌های بین‌المللی همچون شانگهای نمونه‌ای از این فعالیت‌های مشترک است که البته باید با عمق‌بخشی به این تعاملات گام‌های بیشتری برداشت. سفر روز گذشته رئیس‌جمهوری به چین را می‌توان در راستای همین عمق‌بخشی توصیف کرد، سفری که ماحصل آن می‌تواند برداشت نتایج عضویت ایران در شانگهای باشد.»
انرژی و حمل‌ونقل دو بخش پراهمیت

این تحلیلگر بین‌المللی دو بخش انرژی و حمل‌ونقل را از حوزه‌های مورد علاقه دو کشور در روابط اقتصادی-تجاری برشمرد. به نگاه این تحلیلگر سیاسی حوزه حمل‌ونقل و ترانزیت در روابط دو کشور دارای ظرفیت 120میلیارد دلاری برای سرمایه‌گذاری است. اصفهانی اشاره به طرح احیای جاده ابریشم دارد. این طرح شامل مسیر ریلی و دریایی است که بخشی از استراتژی توسعه اقتصادی چین موسوم به «یک کمربند، یک جاده» است. مهم‌ترین مزیت این مسیر، کوتاه‌کردن مسافت‌هاست. از دید چین هدف نهایی این طرح توسعه راه تا اروپاست که ایران در آن به موقعیت کلیدی دست خواهد یافت.
علاوه بر حمل‌ونقل و انرژی، بخش دیگر مورد علاقه دو کشور در روابط تجاری-اقتصادی است که زهیر اصفهانی به آن اشاره دارد. او چین را یک سرمایه‌گذاری مطئمن در بخش نفت و گاز ایران می‌خواند و معتقد است که ظرفیت سرمایه‌گذاری این کشور در ایران در حوزه نفت و گاز بیش از ۲۸۰میلیارد دلار است که پیش‌بینی شده است. به نگاه این تحلیلگر باید از این ظرفیت‌ها در رشد و توسعه کشور بهره گرفت.
یک فرصت بی‌نظیر
بهره‌گیری از ظرفیت‌های تجاری-اقتصادی میان ایران و چین موضوعی است که در دستور کار دولت سیزدهم نیز قرار گرفته است. این دولت در آغاز فعالیت خود توانست عضویت ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای را به‌صورت رسمی اجرایی کند. موضوعی که با استقبال فعالان اقتصادی-تجاری نیز روبه‌رو شد. به نگاه آنان راهبرد توسعه تجاری با شرق دور فرصتی بی‌نظیر را برای افزایش چندین برابری صادرات غیرنفتی و بهبود شرایط اقتصادی در اختیار کشور قرار داده است، مسأله‌ای که آمار و ارقام‌های نیز بر آن صحه می‌گذارد. در این دوره در اقتصاد کشور شاهد رشد ۱۱درصدی حجم تبادلات تجاری ایران و چین نسبت به مدت مشابه سال قبل بوده‌ایم و این نتیجه تنوع همکاری‌های اقتصادی و تجاری در حوزه‌های مختلف بوده است.

مسأله‌ای که که «مجیدرضا حریری»، عضو اتاق بازرگانی، نیز به آن اشاره دارد. او معتقد است چین دومین قطب اقتصادی جهان و یکی از مهم‌ترین شرکای تجاری کشورهاست که می‌تواند در حوزه اقتصادی و بخش تجارت و بازرگانی نیز برای کشور ما یک فرصت به شمار آید. حریرچی ارتقای استانداردهای زندگی را مهم‌ترین دستاورد و هدف غایی مبادلات تجاری اقتصادی یک کشور می‌داند و ابراز امیدواری کند که با این سفر روان‌سازی ‌تجاری میان دو کشور و در نهایت بهبود شرایط اقتصادی حاصل شود.
اقتصاد مهم‌ترین هدف
به نگاه کارشناسان در بررسی مهم‌ترین اهداف رئیسی در سفر به چین، اقتصاد را می‌توان در رتبه نخست جای داد. موضوعی که مرتضی افقه، کارشناس اقتصادی، نیز به آن اشاره دارد. او معتقد است که سیاست ایران نگاه به شرق است. افقه در این‌باره می‌گوید: «دولت سیزدهم در تلاش است تا با افزایش تعاملات با شرق چالش‌های برآمده از تحریم را خنثی سازد.» اگرچه به باور این کارشناس اقتصادی می‌توان به تجارت بزرگ با چین بعد از حل‌شدن مسأله تحریم‌ها امید بیشتری داشت. او تاکید دارد که باید در عرصه دیپلماسی، اقتصادی و تجاری به طور متوازن و پایدار با تمام کشورهای جهان خصوصا کشورهای دارای قدرت اقتصادی ارتباط برقرار کرد.
چین دومین قطب اقتصادی در جهان به شمار می‌آید که به عنوان شریک تجاری بیش از ۱۲۰ کشور جهان نیز شناخته شده است. نگاهی به تبادلات تجاری چین بیانگر اهمیت استراتژیکی این کشور در روابط ‌بین‌الملل است. از نظر کارشناسان اقتصادی سفر اخیر رئیس‌جمهوری اسلامی ایران به این کشور بسترساز تسریع در اجرای سند همکاری ۲۵ ساله دو کشور در زمینه‌های گوناگون خواهد شد.
موضوعی که حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه، عصر دوشنبه پیش از عزیمت رئیس‌جمهوری به چین نیز به آن اشاره کرد. امیرعبداللهیان چندجانبه‌گرایی و سیاست‌ خارجی متوازن را دستور کار رئیس‌جمهوری در سفر این دانست و تاکید دارد که تهران و پکن مصمم به اجرای کامل برنامه مشارکت جامع راهبردی هستند.
سفر ابراهيم رئيسي فرصتي مناسب
آرمان ملی نوشت: سفر ابراهيم رئيسي به پکن در شرايط کنوني از اهميت مضاعفي برخوردار است. اروپايي‌ها که تمام تلاش خود را در بازگشت به برجام در يک پيشنهاد به طرف ايراني و آمريکايي ارسال کرده بودند با طرح برخي ضمايم از سوي ايران به يک باره جا زدند و در جنگ اوکراين و به بهانه ارسال پهپادهاي ايراني به روسيه، عملا در برابر تهران قرارگرفتند. از اين منظر سفر رئيس‌جمهور به پکن مي‌تواند آشکارا اين پيام را به اروپايي‌ها و حتي آمريکايي‌ها ارسال کند که تهران آنگونه که آنها برآورد کرده‌اند در برابر تحريم‌ها دست بسته نبوده و تلاش دارد جبهه‌هاي جديدي را براي خود در شرق عالم بگشايد.
قرارداد 25 ساله ايران با چين
تهران و پکن يک قرارداد استراتژيک 25 ساله در زمينه‌هاي مختلف اقتصادي دارند که اگر اجرايي شود بيش از 400 ميليارد دلار در ايران از سوي چين سرمايه‌گذاري خواهد شد. رقمي چند برابر سرمايه‌گذاري چين در عربستان و امارات است. در زمان اعلام اين قرارداد که البته در حال حاضر در مرحله موافقتنامه است، سر و صداي زيادي در ايران به پا شد. اکنون اما به نظر مي‌رسد گرد و خاک‌هاي آن روزها خوابيده است. برخي معتقدند سفر رئيسي به عنوان عالي‌ترين مقام اجرايي به پکن در راستاي سفر اجرايي شدن اين قرارداد است. البته بر اساس اصول قانون اساسي هرگونه قرارداد خارجي بايد به تصويب مجلس شوراي اسلامي و به تاييد شوراي نگهبان برسد. از اين منظر نبايد در اين زمينه نگراني چنداني داشت هر چند نقد منتقدين اقتصادي و حتي محيط زيستي به اين قرارداد بايد مد نظر مقامات اجرايي کشور قرار گيرد. اميرعبداللهيان چندي پيش درباره مناسبات ايران و چين گفت: «در سفري که به چين داشتم، وارد فاز اجرايي برنامه جامع همکاري‌هاي 25 ساله ايران و چين شديم. اين مورد در مسير درستي قرار دارد و همکاري‌هاي دو کشور رشد قابل توجه و چشمگيري را نشان مي‌دهد. بزودي ديدار سطح بالايي در يکي از پايتخت‌هاي دو کشور انجام مي‌شود.» به نظر مي‌رسد سفر رئيسي به چين راهبردي خواهد بود و احتمالا قراردادهاي خوبي با پکن امضا مي‌شود زيرا وزراي کليدي رئيس‌جمهور يعني اميرعبداللهيان وزير خارجه، خاندوزي وزير اقتصاد، بذرپاش وزير راه، اوجي وزير نفت، ساداتي‌نژاد وزير کشاورزي، فاطمي‌امين وزير صمت، فرزين رئيس‌کل بانک مرکزي و علي باقري مذاکره‌کننده ارشد کشورمان رئيسي را در اين سفر همراهي مي‌کنند.
توسعه رابطه با چين و يک نکته
سرمايه‌گذاري که چين در بندرگواتر پاکستان انجام داده موجب برخي هشدارها در اين باره شد. به گزارش اقتصادنيوز عباس آخوندي در اين ارتباط نوشت: «چين سرمايه‌گذاري بسيار بزرگي در توسعه کريدور درياي عمان- بندرگواتر با چين انجام داده‌ است. پروژه‌اي که بيش از 42ميليارد دلار ارزش آن است. عبور از کوه‌هاي هندوکش با تمام ناامني‌هاي آن و کشور پاکستان از حيث مهندسي در مقايسه با عبور از يک مسير موازي نسبتا مسطح از چابهار تا چين، و تا حد زيادي آماده بهره‌برداري و نيازمند سرمايه‌گذاري يک دهم آن پروژه به هيچ وجه قابل توجيه نيست. بخش جاده‌اي آن تا حد زيادي موجود است و تنها نياز به ارتقاي سطح سرويس دارد و بخش ريلي آن نيز تا حد زيادي اجرا شده است. در همان موقع من به چيني‌ها پيشنهاد کردم که شما بياييد روي اين پروژه سرمايه‌گذاري کنيد. مکاتبه انجام دادم. ليکن، دريغ از کوچک‌ترين پاسخ. معلوم بود. همچنين پروژه برقي کردن راه‌آهن تهران- مشهد را با هدف سرعت 200کيلومتر در ساعت و با ظرفيت حدود 40ميليون مسافر در سال با مبلغي در حدود 2ميليارد دلار قطعي کردم. در سفري که آقاي شي جين پينگ به تهران داشت، تنها قراردادي که امضا شد، همين يک قرارداد بود که خود او هم قبل از سفرش به تهران بر آن تاکيد کرده بود که مي‌خواهم اين قرارداد در حضورمن امضا شود. از آن تاريخ تا کنون، هنوز چيني‌ها اين ضمانتنامه را در اختيار طرف ايراني قرار نداده‌اند و قرارداد امضا شده متوقف است.» به نظر موانع زيادي بر سر توسعه روابط اقتصادي ايران و چين وجود دارد ايران به دلالي پذيرش نرم‌هاي تجارت بين‌الملل را به احياي برجام موکول کرده است و چين هم با همين ضوابط کار مي‌کند.
واکنش آمریکا به سفر رئیسی به چین: درباره اهداف این سفر صحبتی نمی کنم اما برنامه هسته‌ای ایران چالشی برای هر دو کشور چین و آمریکاست؛ همکاری ما با پکن در چارچوب ۱+۵ نیز به همین دلیل بود
ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در واکنش به سفر ابراهیم رئیسی رییس جمهور ایران به چین گفت که درباره اهداف این سفر صحبتی نمی کنم و آن را به تهران و پکن واگذار می کنم.
او در عین حال گفت: چندی پیش آمریکا تلاشی هماهنگ برای تعامل با چین در مورد برنامه هسته ای ایران انجام داد، زیرا ما آن را چالشی برای هر دو کشور آمریکا و چین می دانیم.
ند پرایس با اشاره به اینکه آمریکا و چین در برخی موضوعات منافع مشترک دارند گفت: در مورد ایران، همکاری با چین در چارچوب ۱+۵ دقیقاً به این دلیل بود که برنامه هسته ای ایران چالشی برای آمریکا و چین است.
او ادعا کرد: ایران برای سیستم بین المللی چالش‌های دیگری نیز ایجاد می کند که بر چین نیز تاثیر می گذارند. این چالش‌های ایران، آمریکا را نیز شدت نگران می‌کند.

او ادعا کرد: ما معتقدیم مهم است که جهان اعلام کند که پیشرفت‌های هسته‌ای ایران، تلاش‌های این کشور برای صدور تروریسم و تاثیر گذاری بد در سراسر منطقه وفراتر از آن، مورد قبول نیست و جهان از آن حمایت نمی کند.
پرایس درباره نشست اخیر در دانشگاه جورج تاون واشنگتن نیز گفت: هیچ کس از جمله دولت ایالات متحده نمی‌تواند ادعا کند که از طرف مردم داخل ایران صحبت می‌کند. فقط ایرانی ها می‌توانند این کار را انجام دهند. البته وظیفه ما این است که به آنها گوش دهیم و به هر طریقی که می‌توانیم از آنها حمایت کنیم.
او گفت: ما از نزدیک به سخنان رهبران جامعه دیاسپورا (دور از وطن) گوش می‌دهیم. ما می‌خواهیم نظرات و دیدگاههای آنها را بشنویم زیرا می‌دانیم که اقوام نزدیک بسیاری از آنها در ایران به سرمی ‌برند.
وی درباره ادعای روزنامه انگلیسی گاردین مبنی بر ارسال محموله جدید پهپادهای ایرانی با قایق و هواپیمای دولتی به روسیه گفت که در جایگاهی نیست که آن گزارش را تأیید کند.

به گزارش کبنا، رئيس‌جمهوري اسلامي ديشب عازم چين شد. کشوري که بعد از ايالات متحده آمريکا دومين قدرت اقتصادي جهان است. کشوري با قدمتي به بلنداي تاريخ که سال‌هاست رخت کهنه از تن درآورده و مي‌کوشد در دنياي پر رقابت جديد حرف‌هاي تازه‌اي براي زدن داشته باشد. پکن سال‌هاست وارد هيچ منازعه بين‌المللي نشده است. زيرا ورود به هر نزاعي را مغاير با اهداف توسعه‌طلبانه اقتصادي خود مي‌داند. حرفش هم يکي است به دنبال توسعه جايگاه خود در معادلات اقتصادي جهان است. چين قدرتي است که اين روزها آنقدردر عرصه اقتصادي شاخ و شانه مي‌کشد که ايالات متحده آمريکا به هر دري مي‌زند تا جلوي رشد اقتصادي‌اش را بگيرد. بيش از 20 سال است که آمريکا مستقيما رشد اقتصادي چين را هدف قرار داده است و با جرايم مختلف اقتصادي، لزوم توجه دادن چين به قواعد تقسيم کار بين‌الملل و تلاش براي عدم توسعه روابط اقتصادي چين با متحدان واشنگتن را در دستور کار قرار داده تا رشد اقتصادي چين را متوقف کند و پکن در فاصله بيشتري به قدرت اول اقتصادي جهان تبدل شود. با اين وجود پکن تلاش داشته در برابر اين مانع به نوعي ديگر بايستد تا جايي که امروز بالاترين حجم تجاري چين با واشنگتن صورت مي‌گيرد و آمريکا بيشترين بدهي خود را با پکن ايجاد کرده است. در زمان ترامپ رئيس‌جمهور وقت آمريکا با توسل به نظام تعرفه تلاش کرد عملا يقه چين را بگيرد تلاشي که البته در زمان بايدن هم ادامه داشت اما در مقابل، پکن کوشيد از فرصت در قدرت قرار گرفتن چهره مشهور ديپلماسي هوشمند آمريکا يعني جو بايدن بيشترين استفاده را بکند به طوري که اخيرا يکي از مقامات آمريکايي اعلام کرده است بسياري از مشکلات چين و واشنگتن در ميز مذاکره حل شده است.