کبنانیوز - چهار ضلع اصولگرایان در کنار هم

لاریجانی، حدادعادل و ناطق‌نوری روسای سابق مجلس به میهمانی افطار قالیباف رفتند

با توجه به در پیش بودن انتخابات مجلس دوازدهم، انتظار می‌رود قالیباف بخواهد با نیرو‌های سیاسی محافظه‌کار، چه سنتی و چه میانه‌رو، خود را نزدیک کند و از ظرفیت آن‌ها استفاده کند. به هر حال اگر چنین هم نباشد، دعوت قالیباف از روسای پیشین پارلمان در آخرین سال فعالیت مجلس یازدهم، به ذهن شائبه انتخاباتی را متبادر می‌کند.

رییس مجلس و سه سلف او، یکشنبه شب پشت یک میز نشستند. میزبان محمدباقر قالیباف بود و علی لاریجانی، غلامعلی حدادعادل و علی‌اکبر ناطق‌نوری میهمانان ضیافت افطاری او بودند. میهمانان و میزبان به لحاظ سیاسی در دسته محافظه‌کاران یا همان اصولگرایان جا می‌گیرند. البته تاریخ جمهوری اسلامی دو رییس مجلس دیگر هم دارد که در این ضیافت غایب بودند؛ اکبر هاشمی‌رفسنجانی که سال ۹۵ درگذشت و مهدی کروبی رییس مجالس سوم و ششم که دعوت نشده است و قاعدتا از حصر خانگی هم نمی‌توانست در این میهمانی شرکت کند. مهدی کروبی، میرحسین موسوی و زهرا رهنورد از معترض به نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری دهم، از بهمن ۱۳۸۹ در حصر خانگی به سر می‌برند.
ضیافت به صرف انتخابات؟
به گزارش اعتماد، این نخستین مرتبه است که قالیباف در این سه سال ریاستش بر مجلس، از اسلاف خود برای یک ضیافت دعوت می‌کند. تا پیش از این دیداری چنین میان این ۴ نفر برگزار نشده بود. شاید دلیل برگزاری این دیدار به رویداد سیاسی پایان سال بازگردد. به عبارت دیگر زمستان ۱۴۰۲، ایران شاهد برگزاری انتخابات مجلس دوازدهم خواهد بود و قالیباف احتمالا برای آن زمان دوراندیشی کرده است. بعید نیست که این ضیافت زمینه جلساتی مشابه با همین افراد و سایر مقامات پیشین با قالیباف شود. هر چه زمان به موعد انتخابات نزدیک‌تر می‌شود، برخی سیاسیون بیشتر به دنبال چنین جلساتی خواهند بود. اما نکته این ضیافت شاید همان جایگاه آن‌ها در دسته‌بندی‌های سیاسی باشد؛ هر کدام از این ۴ نفر را می‌توان یکی از رئوس محافظه‌کاران ایرانی یا همان اصولگرایان دانست.
قالیباف؛ محافظه‌کار صورتی؟
محمدباقر قالیباف، رییس مجلس این روزها، وضعیت پایدار و خوشایندی ندارد. روز‌ها به روز انتخابات هیات رییسه اجلاسیه چهارم مجلس یازدهم نزدیک می‌شوند؛ انتخاباتی که نمایندگان جبهه پایداری و نزدیک به آن‌ها در مجلس می‌توانند برای قالیباف دردسرساز شوند. از طرفی قالیباف میان دو لبه قیچی «طرح عفاف و حجاب» گیر افتاده است. از یک سو نمایندگان تندرو و نزدیک به پایداری برای آمدن طرح عفاف و حجاب به صحن مجلس، فشار سیاسی و رسانه‌ای سنگینی را آغاز کرده‌اند و قالیباف هم هدف نخست و اصلی آنهاست. آن‌ها می‌گویند که رییس مجلس جلوی مطرح شدن طرح عفاف و حجاب در صحن را گرفته است و اجازه نداده تا این طرح در صحن مورد بررسی قرار بگیرد. آن‌ها خواهان آن هستند که هر چه زودتر طرح عفاف و حجاب به قانون تبدیل شود.
در این میان قالیباف می‌خواهد هر دو طیف تندرو و میانه‌رو که در بدنه اجتماعی‌اش حاضر هستند را حفظ کند؛ به عبارت دیگر می‌خواهد هر دو طرف را برای خود حفظ کند. بابت همین از یک سو بر برخورد با بی‌حجابی و مسائلی از این دست تاکید می‌کند و از طرف دیگر به قول پایداری‌چی‌ها جلوی طرح عفاف و حجاب را می‌گیرد. وضعیت ناخوشایند قالیباف به این موضوع برمی‌گردد؛ خرداد ماه انتخابات هیات رییسه است و چپ افتادن پایداری‌چی‌های مجلس با قالیباف می‌تواند جایگاه او را بر صندلی ریاست پارلمان متزلزل کند. شاید قالیباف بتواند انتخابات هیات رییسه مجلس و تقابل با پایداری‌چی‌ها را درون مجلس مدیریت کند، اما به نظر نمی‌رسد که انتخابات آخر سال را دست تنها بتواند مدیریت کند و اصطلاحا «کار را دربیاورد».
نیرو‌های سیاسی که گرداگرد قالیباف هستند، نام نو اصولگرا را برای خود برگزیده‌اند. خط‌مشی این نیرو‌های سیاسی، به قول خودشان مشی میانه‌روی و در عین حال انقلابی‌گری است. آن‌ها سعی دارند تا با مواضعی اینچنینی نه تنها بدنه اجتماعی محافظه‌کاران را برای خود نگه دارد، بلکه تا جایی که بتواند قشر خاکستری جامعه را هم به سمت خود بیاورد؛ به همین علت است که نیرو‌های سیاسی تندرو، به این دسته از محافظه‌کاران نسبت «وسط‌باز» می‌دهند و آن‌ها را دارای مواضع «صورتی» می‌خوانند.
لاریجانی؛ محافظه‌کاری برای تمام فصول
راس طیف دیگر محافظه‌کاران که در ضیافت قالیباف حضور داشت، علی لاریجانی بود؛ اصولگرایی که زمانی یک خط از تندرو‌های کنونی جلوتر بود و حالا خود مدعی میانه‌روی است. او برای انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۴۰۰ ثبت‌نام کرد، اما شورای نگهبان در اقدامی ناباورانه، رییس سه دوره از مجالس جمهوری اسلامی را ردصلاحیت کرد. اقدامی که بهت ناظران را در پی داشت. این حرکت شورای نگهبان، باعث شد تا برخی این تحلیل را داشته باشند که اقدام شورا، باعث هل دادن لاریجانی به سمت اصلاح‌طلبان می‌شود. اما لاریجانی همچنان بر اساس همان خط‌مشی‌ای که داشته حرکت می‌کند. او نشان داده که با هر طیف و شخصی می‌توان ائتلاف کرد؛ مانند انتخابات مجلس دهم که در یک ائتلاف تاکتیکی با اصلاح‌طلبان هم‌کاسه شد، اما بعد از ورود به مجلس طیف او راه خودشان را رفتند و اصلاح‌طلبان هم راه خود را. با این وجود گمانه‌زنی‌های زیادی درباره حضور علی لاریجانی در انتخابات مجلس دوازدهم مطرح می‌شود. آن‌ها معتقدند که احتمالا علی لاریجانی با طیف حسن روحانی ائتلافی مشابه با سال ۱۳۹۴ خواهد داشت.
ناطق‌نوری؛ محافظه‌کار سنتی
علی‌اکبر ناطق‌نوری، رییس مجالس چهارم و پنجم، ضلع دیگر این ضیافت بود. ناطق‌نوری هم از محافظه‌کاران قدیمی در صحنه سیاست جمهوری اسلامی است. پس از انتخابات دوم خرداد ۷۶ که رقابت ریاست‌جمهوری را به محمد خاتمی واگذار کرد، پایان مسوولیتش در مجلس پنجم، حضور ناطق‌نوری در سیاست کمرنگ شد. اما در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۸۸، محمود احمدی‌نژاد با سخنانی که درباره او و فرزندانش بیان کرد، باعث شد تا ناطق‌نوری به سیاست بازگردد؛ اما این‌بار در مقام دفاع از خود. هر چند ناطق‌نوری از جمله محافظه‌کاران قدیمی و از السابقون این طیف است، اما او به لحاظ سیاسی در نزدیکی اکبر هاشمی‌رفسنجانی قرار می‌گیرد؛ فردی که طیف‌های زیادی زیر خیمه او جا می‌گرفتند.
هاشمی‌رفسنجانی به نوعی محور نزدیک شدن نیرو‌های سیاسی‌ای بود که خود را به نوعی معتدل می‌دانند. از همین رو ناطق‌نوری هم سر دیگر محافظه‌کاران است که می‌توان به آن محافظه‌کار سنتی لقب داد. او در انتخابات ریاست‌جمهوری یازدهم و دوازدهم، ذیل هاشمی‌رفسنجانی کنار خاتمی و حسن خمینی، از حسن روحانی حمایت کرد. این موضوع باعث شد تا اصلاح‌طلبان بیش از قبل با ناطق نزدیک شوند؛ اما هر چه باشد او رییس مجلس پنجم بوده است؛ مجلسی که یکی از نماد‌های محافظه‌کاری در بین مجالس ایران است.
حدادعادل؛ محافظه‌کار، اما آرام
غلامعلی حدادعادل دیگر رییس مجلسی بود که به میهمانی قالیباف رفت. حدادعادل شخصیتی آرام است که نگاه سیاسی‌اش به آرامی کیش شخصیتی‌اش نیست. او رییس مجلس هفتم بود و در مجلس هشتم در رقابت بر سر صندلی ریاست، از علی لاریجانی شکست سختی خورد و چهار سال مجلس هشتم را در صحن نشست. از انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۳۹۶ که خیمه جدید اصولگرایان با نام «جمنا» ایجاد شد، حدادعادل یکی از مدیران این خیمه بود. این تشکل سیاسی، بیشتر متشکل از نیرو‌های تندروی محافظه‌کار بود.
از سوی دیگر اکثر نیرو‌های سیاسی اصولگرایان تندرو علاقه دارند به حدادعادل نزدیک شوند؛ هرچند در میان همین طیف هم هستند افرادی که زیر پرچم حداد نیامده‌اند. پس از مدتی که از عمر جمنا گذشت، این تشکل سیاسی به شورای ائتلاف نیرو‌های انقلاب تبدیل شد و حداد ریاست آن را بر عهده گرفت. انتظار می‌رود حدادعادل به رسم چند انتخابات اخیر که در چارچوب همان تشکل سیاسی محافظه‌کاران فعالیت داشته باشد؛ فعالیتی بدون نگاه به نیرو‌های دیگر.
چه کسی می‌تواند با چه کسی ائتلاف کند؟
در میان این چهار رییس ادوار مجلس، لاریجانی و ناطق را می‌توان نزدیک‌ترین‌ها به یکدیگر دانست؛ به عبارت دیگر لاریجانی و ناطق‌نوری، به لحاظ دیدگاهی نزدیک هستند و هر دو مدعی اعتدال و میانه‌روی در سیاست هستند. اما این دو با طیف محمدباقر قالیباف و حدادعادل زاویه‌های بعضا تندی دارند. قالیباف هم با نیرو‌های سیاسی تابع حدادعادل میانه خوبی ندارد و به نوعی، طیفی از همان‌ها در مجلس، این روز‌ها با قالیباف پنجه در پنجه هستند. قالیباف هم خاطرات خوبی از «جمنا» ندارد؛ آن‌ها سال ۹۶، ابراهیم رییسی را به عنوان نامزد اصلح معرفی کردند. البته پیش از معرفی رییسی، طیف قالیباف از جمنا خروج کرده بود و خودش به تنهایی نامزد انتخابات شد که نهایتا با برخی مداخلات، به نفع رییسی کنار کشید. با این وجود مدتی بعد از شکست سنگین ابراهیم رییسی در انتخابات آن سال، قالیباف منشوری با نام نو اصولگرایی منتشر و نیرو‌های تابع خود را ذیل این نام گردآوری کرد.
حالا با توجه به در پیش بودن انتخابات مجلس دوازدهم، انتظار می‌رود قالیباف بخواهد با نیرو‌های سیاسی محافظه‌کار، چه سنتی و چه میانه‌رو، خود را نزدیک کند و از ظرفیت آن‌ها استفاده کند. به هر حال اگر چنین هم نباشد، دعوت قالیباف از روسای پیشین پارلمان در آخرین سال فعالیت مجلس یازدهم، به ذهن شائبه انتخاباتی را متبادر می‌کند.