تاریخ انتشار
سه شنبه ۲۳ خرداد ۱۴۰۲ ساعت ۱۹:۱۲
کد مطلب : ۴۶۳۵۲۵
نگاهی به وضعیت توسعه استان از منظر تئوری پنج مرحله‌ای والت روستو؛
کهگیلویه و بویراحمد در کجای ریل توسعه قرار دارد؟
احسان خان‌محمدی
۰
کبنا ؛
کهگیلویه و بویراحمد یکی از استان‌های کم‌برخوردار کشور است که اگر برنامه‌های اقتصادیِ کنونی، به اجرا درآیند، می‌توان شاهد جهش اقتصادی‌اش در چند سال آینده بود؛ البته اگر برخی مدیران چوب لای چرخ روند کنونی نگذارند.
به گزارش کبنا، سال‌هاست از کهگیلویه و بویراحمد تحت عنوان یکی از استان‌های کم‌برخوردار کشور یاد می‌شود. در طول چند دهه گذشته این استان، نتوانسته است به توسعه دست یابد. البته برخی عوامل جغرافیایی و قدمت کمِ آن نیز مزید بر علت شده‌اند. اما در دوره جدید برنامه‌های اقتصادی‌ای تدارک دیده شده‌اند که در صورت اجرایی شدن می‌توانند نقشی تحول‌زا داشته باشند.
توسعه ریلی است که باید در آن قرار گرفت و مسیرش را قدم به قدم طی کرد؛ نمی‌توان به یک باره و بدون طی اصول اساسی‌اش به آن دست یافت. بر اساس نظر اندیشمندان اقتصادی، جهش اقتصادی مراحل گوناگونی دارد. روستو پنج مرحله را برای رسیدن به توسعه در نظر می‌گیرد. برای تغییر از جامعه سنتی به توسعه‌یافته، ابتدا باید شرایط خیز اقتصادی فراهم شود تا بتوان جهش یافت. جذب سرمایه‌گذار و سرمایه‌گذاری‌های کلان از یک‌سو و برنامه‌ریزی مدون بر اساس بستر کهگیلویه و بویراحمد از سوی دیگر، از جمله این پیش‌شرط‌ها هستند. پس از آن در مرحله خیز اقتصادی که یک دوره کوتاه‌مدت است، موانع توسعه همچون موانعی که پیش پای سرمایه‌گذاران است رفع می‌شود و جذب اعتبارات گسترده صورت می‌گیرد. فکر توسعه نیز در بین مدیران گسترش می‌یابد. توسعه‌گرایی تبدیل به یک اپیدمی در بین مدیران می‌شود و در مرحله بعد استان به مرحله بلوغ وارد می‌گردد. در مرحله بلوغ، به جای کشاورزی سنتی، کشاورزی مکانیزه جایگزین می‌شود و واحدهای صنعتی رونق می‌گیرند. در نهایت پس از این مرحله است که به مصرف انبوه می‌رسیم.
استان کهگیلویه و بویراحمد همچنان بین مرحله اول و دوم در نوسان است و فعلاً نتوانسته در مرحله دوم تثبیت شود. برنامه‌ریزی‌های مدون و اجرایی کردن آنها و فراهم کردن فضایی آرام برای جذب سرمایه‌گذار از جمله این اقدامات است. بر اساس آنچه استاندار کهگیلویه و بویراحمد و معاون اقتصادی او می‌گویند طرح‌های بزرگی برای کهگیلویه و بویراحمد کلید خورده‌اند.
استاندار و معاون اقتصادی او کارخانه قند یاسوج، راه اندازی مزارع پرورش مرغ، احداث کشتارگاه بزرگ، احداث سردخانه هزار تنی، رونق پتروشیمی‌های گچساران و دهدشت، ماشین‌سازی گچساران، کارخانه بیواتانول گچساران، تحول در مرغداری‌ها و تعریف زنجیره ارزش، احداث پل معلق یا شیشه‌ای و مجموعه‌های گردشگری اطراف آن، کارخانجات پالایشگاه پتروشیمی، معدن فسفات، بیمارستان زاگرس یاسوج و ... را برخی از پروژه‌های تحول‌زای کهگیلویه و بویراحمد عنوان می‌کنند.
البته به گفته آنها این موارد در کنار پروژه‌های راه که در حال انجام است، کهگیلویه و بویراحمد را تبدیل به یک کارگاه عمرانی بزرگ کرده که در صورت همکاری همه دستگاه‌های اجرایی، می‌توان شاهد توسعه استان بود. با گذر از این مرحله وارد مرحله خیز اقتصادی می‌شویم که می‌توان استان را وارد مرحله بلوغ اقتصادی کند.
اما در این میان، برخی مدیران با مجموعه استانداری هماهنگ نیستند. به گفته روستو، این نوع مدیران همان موانعی هستند که باید اصلاح و یا برداشته شوند. چرا که در صورت وجود آنها، امکان خیز اقتصادی وجود ندارد.
آنها به جای اندیشیدن به طرح‌های بزرگ توسعه‌زا صرفاً درگیر اقدامات روزمره مدیریتی شده‌اند و گاهی اوقات با پر و بال دادن به برخی متنفذین سیاسی، مجموعه مدیریتی خود را به حاشیه می‌برند.
اداره‌کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی کهگیلویه و بویراحمد که بیش از 70 درصد شهروندان استان، جامعه هدفش محسوب می‌شوند، مدتی است درگیر حواشی‌ای شده که آن مجموعه را از هدف اصلی خود دور کرده است. به انحراف رفتن تسهیلات اشتغالزایی و نمره صفر استان در برخی شاخص‌ها از یک سو و رکود پروژه‌ها، حواشی تعاونی‌ها و برگشت اعتبارات از سوی دیگر، موجب زمین‌گیر شدن این اداره‌کل شده است.
کم‌کاری‌های ادارات کل راه و شهرسازی و راهداری نیز مزید بر علت شده‌اند. دخالت‌های سیاسیون در اداره کل آموزش و پرورش، دانشگاه‌های علوم پزشکی و یاسوج، جذب فراقانونی نیروهای انسانی و همچنین برخی کارشکنی‌ها در برخی دیگر از مجموعه‌های استان موانعی هستند که باید هر چه زودتر رفع شوند.
چه خوب است تا پیش از سفر هیئت دولت در استان، تکلیف این مجموعه‌ها روشن شده باشد تا در حضور رئیس جمهور، پروژه‌های توسعه‌زا و بزرگی پیشنهاد داده شود تا بتوان بیش از پیش به توسعه استان امید بست.
همان‌طور که در بالا اشاره شد، وجود طرح به تنهایی کافی نیست؛ حتی اگر یک استان در ریل توسعه قرار بگیرد، ممکن است برخی از کم‌کاری و کارشکنی‌های مدیران، استان را از ریل توسعه خارج کنند.
چنانچه راه‌های زمینی و به‌ویژه هوایی گسترش داده نشوند، نمی‌توان دل به توسعه بست. در حالی که انتظار می‌رفت تعداد پروازهای یاسوج به چند یک پرواز در روز برسد، متأسفانه به دو پرواز و یا گاهاً یک پرواز در هفته کاهش یافته است. راه‌های زمینی نیز که در اختیار راه و شهرسازی استان هستند، حرکتی لاک‌پشتی دارند و سرعت آنها همسو با مسیری که در استانداری تعیین شده نیست.
طبق نظر روستو، تا رفع این موانع صورت نگیرد، کهگیلویه و بویراحمد در رفت و برگشت بین مرحله اول و دوم توسعه در نوسان خواهد بود.
به گزارش کبنا، سال‌هاست از کهگیلویه و بویراحمد تحت عنوان یکی از استان‌های کم‌برخوردار کشور یاد می‌شود. در طول چند دهه گذشته این استان، نتوانسته است به توسعه دست یابد. البته برخی عوامل جغرافیایی و قدمت کمِ آن نیز مزید بر علت شده‌اند. اما در دوره جدید برنامه‌های اقتصادی‌ای تدارک دیده شده‌اند که در صورت اجرایی شدن می‌توانند نقشی تحول‌زا داشته باشند.
توسعه ریلی است که باید در آن قرار گرفت و مسیرش را قدم به قدم طی کرد؛ نمی‌توان به یک باره و بدون طی اصول اساسی‌اش به آن دست یافت. بر اساس نظر اندیشمندان اقتصادی، جهش اقتصادی مراحل گوناگونی دارد. روستو پنج مرحله را برای رسیدن به توسعه در نظر می‌گیرد. برای تغییر از جامعه سنتی به توسعه‌یافته، ابتدا باید شرایط خیز اقتصادی فراهم شود تا بتوان جهش یافت. جذب سرمایه‌گذار و سرمایه‌گذاری‌های کلان از یک‌سو و برنامه‌ریزی مدون بر اساس بستر کهگیلویه و بویراحمد از سوی دیگر، از جمله این پیش‌شرط‌ها هستند. پس از آن در مرحله خیز اقتصادی که یک دوره کوتاه‌مدت است، موانع توسعه همچون موانعی که پیش پای سرمایه‌گذاران است رفع می‌شود و جذب اعتبارات گسترده صورت می‌گیرد. فکر توسعه نیز در بین مدیران گسترش می‌یابد. توسعه‌گرایی تبدیل به یک اپیدمی در بین مدیران می‌شود و در مرحله بعد استان به مرحله بلوغ وارد می‌گردد. در مرحله بلوغ، به جای کشاورزی سنتی، کشاورزی مکانیزه جایگزین می‌شود و واحدهای صنعتی رونق می‌گیرند. در نهایت پس از این مرحله است که به مصرف انبوه می‌رسیم.
استان کهگیلویه و بویراحمد همچنان بین مرحله اول و دوم در نوسان است و فعلاً نتوانسته در مرحله دوم تثبیت شود. برنامه‌ریزی‌های مدون و اجرایی کردن آنها و فراهم کردن فضایی آرام برای جذب سرمایه‌گذار از جمله این اقدامات است. بر اساس آنچه استاندار کهگیلویه و بویراحمد و معاون اقتصادی او می‌گویند طرح‌های بزرگی برای کهگیلویه و بویراحمد کلید خورده‌اند.
استاندار و معاون اقتصادی او کارخانه قند یاسوج، راه اندازی مزارع پرورش مرغ، احداث کشتارگاه بزرگ، احداث سردخانه هزار تنی، رونق پتروشیمی‌های گچساران و دهدشت، ماشین‌سازی گچساران، کارخانه بیواتانول گچساران، تحول در مرغداری‌ها و تعریف زنجیره ارزش، احداث پل معلق یا شیشه‌ای و مجموعه‌های گردشگری اطراف آن، کارخانجات پالایشگاه پتروشیمی، معدن فسفات، بیمارستان زاگرس یاسوج و ... را برخی از پروژه‌های تحول‌زای کهگیلویه و بویراحمد عنوان می‌کنند.
البته به گفته آنها این موارد در کنار پروژه‌های راه که در حال انجام است، کهگیلویه و بویراحمد را تبدیل به یک کارگاه عمرانی بزرگ کرده که در صورت همکاری همه دستگاه‌های اجرایی، می‌توان شاهد توسعه استان بود. با گذر از این مرحله وارد مرحله خیز اقتصادی می‌شویم که می‌توان استان را وارد مرحله بلوغ اقتصادی کند.
اما در این میان، برخی مدیران با مجموعه استانداری هماهنگ نیستند. به گفته روستو، این نوع مدیران همان موانعی هستند که باید اصلاح و یا برداشته شوند. چرا که در صورت وجود آنها، امکان خیز اقتصادی وجود ندارد.
آنها به جای اندیشیدن به طرح‌های بزرگ توسعه‌زا صرفاً درگیر اقدامات روزمره مدیریتی شده‌اند و گاهی اوقات با پر و بال دادن به برخی متنفذین سیاسی، مجموعه مدیریتی خود را به حاشیه می‌برند.
اداره‌کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی کهگیلویه و بویراحمد که بیش از 70 درصد شهروندان استان، جامعه هدفش محسوب می‌شوند، مدتی است درگیر حواشی‌ای شده که آن مجموعه را از هدف اصلی خود دور کرده است. به انحراف رفتن تسهیلات اشتغالزایی و نمره صفر استان در برخی شاخص‌ها از یک سو و رکود پروژه‌ها، حواشی تعاونی‌ها و برگشت اعتبارات از سوی دیگر، موجب زمین‌گیر شدن این اداره‌کل شده است.
کم‌کاری‌های ادارات کل راه و شهرسازی و راهداری نیز مزید بر علت شده‌اند. دخالت‌های سیاسیون در اداره کل آموزش و پرورش، دانشگاه‌های علوم پزشکی و یاسوج، جذب فراقانونی نیروهای انسانی و همچنین برخی کارشکنی‌ها در برخی دیگر از مجموعه‌های استان موانعی هستند که باید هر چه زودتر رفع شوند.
چه خوب است تا پیش از سفر هیئت دولت در استان، تکلیف این مجموعه‌ها روشن شده باشد تا در حضور رئیس جمهور، پروژه‌های توسعه‌زا و بزرگی پیشنهاد داده شود تا بتوان بیش از پیش به توسعه استان امید بست.
همان‌طور که در بالا اشاره شد، وجود طرح به تنهایی کافی نیست؛ حتی اگر یک استان در ریل توسعه قرار بگیرد، ممکن است برخی از کم‌کاری و کارشکنی‌های مدیران، استان را از ریل توسعه خارج کنند.
چنانچه راه‌های زمینی و به‌ویژه هوایی گسترش داده نشوند، نمی‌توان دل به توسعه بست. در حالی که انتظار می‌رفت تعداد پروازهای یاسوج به چند یک پرواز در روز برسد، متأسفانه به دو پرواز و یا گاهاً یک پرواز در هفته کاهش یافته است. راه‌های زمینی نیز که در اختیار راه و شهرسازی استان هستند، حرکتی لاک‌پشتی دارند و سرعت آنها همسو با مسیری که در استانداری تعیین شده نیست.
طبق نظر روستو، تا رفع این موانع صورت نگیرد، کهگیلویه و بویراحمد در رفت و برگشت بین مرحله اول و دوم توسعه در نوسان خواهد بود.
