کبنانیوز - هشدار به مسوولان کهگیلویه و بویراحمد؛ دست‌درازی به منابع طبیعی زندگی زاگرس را نشانه گرفته است

کارشناسان در باره مهمترین فعالیت‌های انسانی مخرب در مناطق حفاظت شده استان کهگیلویه و بویراحمد می‌گویند

هشدار به مسوولان کهگیلویه و بویراحمد؛ دست‌درازی به منابع طبیعی زندگی زاگرس را نشانه گرفته است

معاون محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد گفت: تخریب پوشش گیاهی، تملک غیرقانونی و تخریب اراضی، قطع درختان و فرسایش خاک از مهمترین فعالیت‌های انسانی مخرب در مناطق حفاظت شده استان است.
به گزارش کبنا، انتخاب مناطق حفاظت شده با هدف حفظ و احیای رویشگاه‌های گیاهی و زیستگاه‌های جانوری است که این مناطق محیطی مناسب برای اجرای برنامه‌های آموزشی، گردشگری و پژوهش‌های زیست محطی بشمار می‌آیند.
فعالیت‌های از قبیل راه‌سازی، استخراج معادن، کشاورزی، دامپروری و غیره با فلسفه وجودی منطقه حفاظت شده تعارض دارد چرا که وارد کردن فشار بیش از حد به این مناطق عواقب جبران ناپذیر و خطرناکی در پی دارد و نباید از این مناطق انتظار اشتغال زایی و رفع مشکلات اقتصادی را داشت چون کارکرد آن‌ها در اصل حفاظت از گیاه، جانور و اکوسیستم است.
کهگیلویه و بویراحمد هفت منطقه حفاظت شده دارد که این مناطق بیش از ۱۰ درصد مساحت استان را تشکیل داده است حدود یک سوم از مساحت استان را ناهمواری‌ها و ۸۰ درصد مساحت آن جنگل و مرتع تشکیل داده است
این استان اگرچه از تنوع زیستگاهی کم نظیر برخوردار است اما عوامل متعددی تنوع زیستی مناطق حفاظت شده استان را تهدید می‌کند که عمده‌ترین این عوامل را "محسن پاکباز" معاون محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست استان برشمرد.
پاکباز با اشاره به فعالیت‌های مخرب انسانی در مناطق حفاظت شده استان گفت: تخریب پوشش گیاهی از طریق چرای دام، تملک غیرقانونی اراضی ملی، تخریب اراضی ملی منطقه و تبدیل مخفیانه آن به اراضی زارعی، قطع درختان به منظور تأمین سوخت و رفع سایر نیاز‌ها و فرسایش خاک بواسطه شخم و زراعت، از مهمترین اثراث منفی فعالیت‌های انسانی در مناطق حفاظت شده استان است.
سلیمان محمدی_ رئیس اداره امور مراتع و بیابان منابع طبیعی و آبخیزداری استان کهگیلویه و بویراحمد_ پیش‌تر گفت: هم اکنون بیش از یک میلیون و ۸۰۰ واحد دامی از مراتع و اراضی ملی استان استفاده می‌کنند که ۲. ۵ برابر ظرفیت مراتع منابع طبیعی است و علوفه مراتع این استان تنها جوابگوی چرای دام بیش از ۸۰۰ هزار واحد دامی است.
محمدی تأکید کرد: بیش از ورود دام مازاد به طبیعت، حضور دام خارج از فصل، در کوبیدن خاک نقش اساسی دارد چرا که در استان ما که دامداران عمدتاً عشایر و کوچرو هستند که با "کوچ زودرس" و همچنین با خروج دیرهنگام از مرتع و توجه نکردن به زمان‌بندی و تقویم کوچ، اثر مخربی بر طبیعت و مرتع دارد.
اسلام جاودان_ مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کهگیلوبه و بویراحمد_ پیش‌تر گفت: بخش زیادی از مناطق حفاظت شده و تحت مدیریت محیط زیست استان در حریم روستا‌های حاشیه مناطق حفاظت شده قرار دارد و موجب تخریب و تصرف برخی از اراضی ملی شد که در سال گذشته با همکاری دستگاه قضایی ۵۱ هکتار از اراضی ملی مناطق حفاظت شده استان رفع تصرف شد و به بیت المال برگشت.
احمد بهمنی نژاد_ رئیس اداره جنگل‌داری و جنگل‌کاری منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد_ نیز قبلاً به ایرنا گفته بود؛ میزان فرسایش خاک در زاگرس بسیار بالاست، بیش از ۱۰ تن در سال است، بخشی به شرایط طبیعی منطقه به لحاظ شیب‌ها و بعضا شیب‌های تند آن بر می‌گردد.
بهمنی نژاد تأکید کرد: با "تغییر کاربری" عرصه‌های طبیعی را تبدیل به عرصه‌های زراعی می‌شود و بعد هم خاک را شخم می‌زنیم و شخم ناصحیح می‌زنیم و خود این شخم در دامنه‌های شیب دار موجب افزایش فرسایش می‌شود.
وی یادآور شد: تغییر کاربری به شکل‌های مختلف، زندگی زاگرس و جنگل‌های بلوط آن را نشانه گرفته است و عمده این تغییرکاربری به کشاورزی بوده است یعنی عرصه‌های جنگلی به عرصه‌های کشاورزی تبدیل شدند.
بهمنی تصریح کرد: احیای جنگل‌ها در اثر آتش سوزی و بیماری جنگل‌ها و لو با یک برنامه‌ریزی پرهزینه قابل برگشت است ولی با "تغییرکاربری" که پس از مدتی مالکیت از دولت سلب شود و مالکیت‌های خصوصی اعمال می‌شود، احیای جنگل‌ها قابل برگشت نیست.
معاون محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست گفت: مناطق حفاظت شده استان کهگیلویه و بویراحمد از گونه‌های گیاهی و جانوری کم نظیری برخوردار است که عواملی این گونه‌ها را تهدید می‌کند.
محسن پاکباز گفت: عوامل متعددی تنوع زیستی مناطق حفاظت شده استان را تهدید می‌کند که عمده‌ترین این عوامل شامل: چرای بیش از حد دام، افزایش جمعیت روستایی و شهری، تخریب مراتع، قطع جنگل، وجود فرهنگ شکار و صید در بین مردم محلی منطقه، تبدیل اراضی جنگلی به کشاورزی، جاده‌سازی، فراهم نبودن زمینه‌های اشتغال برای جذب نیروی کار، گرایش به کشاورزی سنتی در اراضی نامناسب، جمع‌آوری گیاهان دارویی و خوراکی (ریشه کنی آن‌ها مثل کرفس، انتقراض آن‌ها را در پی دارد)، عدم مدیریت جامع و بهره‌برداری از منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد و وجود پروانه چرای دام مازاد بر ظرفیت مراتع است.
وی تأکید کرد: احداث جاده و وجود معادن زیر زمینی از جمله چاه‌های نفت در منطقه خائیز و سرخ بر زیستگاه‌ها و حیات وحش منطقه تأثیر منفی دارد و کمبود نیرو و امکانات حفاظتی و تجهیزات مورد نیاز در مناطق هفت‌گانه تحت حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست نیز مزید بر علت است.
معاون محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست یادآور شد: استان کهگیلویه و بویراحمد با توجه به پستی و بلندی‌های فراوان و تنوع اقلیمی، هفت منطق حفاظت شده؛ "دنا"، "دنای شرقی"، "خاییز سرخ"، "خامی"، "دیل"، "سولک" و "سیوک" در این استان زیبای طبیعی وجود دارد.
منطقه حفاظت شده "دنا"
منطقه حفاظت شده "دنا" با وسعت ۹۳ هزار و ۶۶۰ هکتار در حوزه استحفاظی شهرستان دنا و سمیرم در بخش سردسیری استان است.
منطقه حفاظت شده دارای غنای زیستی ارزشمند است که یک هزار و ۲۰۱ گونه گیاهی دارد و در مقایسه با گیاهان کشور از اهمیت خاصی برخوردار است.
تعداد گونه‌های آندمیک(بومی) دنا از تعداد گونه‌های آندمیک ۴۵ کشور جهان بالاتر است و بیش از یک هفتم گونه‌های گیاهی موجود در ایران، در منطقه حفاظت شده "دنا" رویش دارند به نحوی که این منطقه از آوازه ملی و جهانی برخوردار است.
بالغ بر ۸۵ گونه پرنده، ۲۰ گونه آبزی، ۳۹ گونه دوزیستان و خزندگان در این منطقه شناسایی شده است.
منطقه حفاظت شده "خاییز سرخ"
با وسعت ۳۳ هزار و ۳۸۵ هکتار واقع در حوزه استحفاضی شهرستان‌های گچساران، کهگیلویه و بههبان است و منطقه‌ای است تپه ماهوری، کوهستانی و صخره‌ای که در محدوده گرمسیری استان واقع است.
این منطقه از تنوع زیستی جانوری و گیاهی برخوردار است که گونه‌های گیاهی آن مانند "بن سرخ" و "کارده" بدلیل بوته کنی در معرض خطر انقراض است.
منطقه حفاظت شده جنگلی دنای شرقی
این منطقه با وسعت ۲۸ هزار و ۲۰۲ هکتار در حوزه استحفاظی شهرستان بویراحمد، کاملاً کوهستانی، متشکل از ارتفاعات، قلل مرتفع، دیواره‌های عظیم و دره‌های عمیق و چشمه‌های متعدد است.
گونه‌های جانوری چون خرس قهوه‌ای، پلنگ، گرگ در این منطقه بیشتر یافت می‌شود و کلیه گونه‌های گیاهی واقع در منطقه حفاظت شده "دنا" را این منطقه نیز برخوردار است.
منطقه حفاظت شده "خامین"
این منطقه با وسعت ۲۵ هزار و ۶۷۱ هکتار در حوزه استحفاظی شهرستان گچساران، غالبا کوهستانی متشکل از ارتفاعات و صخره‌های سخت و صعب العبور در منطقه گرمسیری استان که در فصل زمستان قلل مرتفع آن پوشیده از برف است.
منطقه حفاظت شده کوه خامین، حیات وحش برخی از گونه‌های جانوری است که می‌توان به حیواناتی مانند سمور وحشی، پلنگ، خوک وحشی(گراز) و گرگ اشاره کرد و پوشش گیاهی و جنگلی بسیاری نظیر زالزالک، بلوط، ارژن، ‌گون، کیکم و انجیر وحشی را در این منطقه مشاهده می‌کنیم.
منطقه حفاظت شده جنگلی "دیل"
در ضلع شمال و شمال غربی "دوگنبدان" مرکز شهرستان گچساران، منطقه‌ای تقریباً کوهستانی که انتهای ضلع غربی آن به بخشی از سد مخزنی "کوثر" محدود می‌شود
ارزش‌های منطقه بیشتر تفریحی و تفرجی است و دارای پوشش گیاهی با گونه غالب بلوط و جانواران متعددی است اگرچه گاهی گله‌های حدود ۱۰تایی قوچ و میش مهاجر در این منطقه مشاهده شد.
منطقه حفاظت شده "سیوک"
منطقه کوهستانی و تپه ماهوری در شهرستان "دنا" از مناطق سردسیری استان بوده، در فصول بارش بویژه فصل زمستان پوشیده از برف و کاملاً سفید پوش، دارابودن قابلیت‌های ارزشمند گیاهی وجانوری وجود چشم انداز‌های طبیعی که پوشش گیاهی آن تیپ‌های عمده گیاهی و گونه‌های مهم ودرمعرض خطر تهدید است.
دراین محدوده عرصه بسیارناچیزی ازجمله اراضی کشاورزی و باغ‌ها بصورت دیم کاشت می‌شود که باحفاظت ازمنطقه واعمال قوانین ومقررات دستگاه‌های ذیربط بالاخص منابع طبیعی می‌توان به راحتی پاسخگوی تعارضات اجتماعی و حفاظت و صیانت ازاین منطقه مستعد و با ارزش شد.
منطقه حفاظت شده "سولک"
منطقه‌ای کوهستانی و دارای اقلیم گرم و خشک در حوزه استحفاظی شهرستان بهمئی (بخش گرمسیری) با وسعت ۲ هزار و ۴۲۸ هکتار و زیستگاهی جنگلی و صخره‌ای است.
یکی از دلایل حفاظت شده این منطقه وجود پوشش گیاهی از جمله درخت "زربین" (درخت زربین Cupressus یکی از مقاوم‌ترین و دیر زیست‌ترین گونه‌های سرو است) است که گونه‌های کم‌یابی از این نوع در این منطقه وجود دارد که عمر آن‌ها به حدود ۲هزار سال نیز می‌رسد.
سازمان محیط زیست، مناطقی با ارزش زیست‌محیطی در قالب ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره، مناطق چهارگانه (پارک‌های ملی، آثار طبیعی ملی، پناهگاه‌های حیات وحش، مناطق حفاظت‌شده) و مناطق شکارممنوع را تحت حفاظت دارد.
کهگیلویه و بویراحمد یک پارک ملی "دنا" با وسعت ۲۵ هزار و ۸۲۳ هکتار دارد اگرچه در این خطه پناهگاه حیات وحش یا زیستگاه‌های نمونه جانوران وحشی و اثر طبیعی ملی، پدیده‌ها یا مجموعه‌های گیاهی جانوری کم‌نظیر نیست.
استان علاوه بر داشتن هفت منطقه حفاظت شده، همچنین ۶ منطقه شکار ممنوع شامل: "کوه حاتم تلرش" حد فاصل شهرستان بهمئی و لِنده و بهبهان در خوزستان، "پادنای سمیرم"، "ماغر" در شهرستان بهمئی، "لار" در شهرستان باشت، "خرم ناز" در بویراحمد و "کوه اشکر" در شهرستان چرام، دارد.