تحقیقات اخیر درباره رابطه کرونا و تغییرات آب و هوا چه می گویند؟

کرونا ویروس جدید، نمونه ی جهش یافته ی ویروسهای تاجدار در زمستان سال 1398 بطور گسترده شیوع پیدا کرده و باعث همه گیری (اپیدمی) بیماری کروناویروس ۲۰۱۹ (کووید 19) و در نهایت دنیاگیری (پاندمی) آن شد. بیماری که تا لحظه نگارش این متن، بیش از شش میلیون نفر در جهان را مبتلا و بیش از سیصد و پنجاه هزار نفر را به کام مرگ فرستاده است و هنوز جنبه های ناشناخته فراوانی دارد. در این نوشته، برخی از تاثیرات متقابل این ویروس و آب و هوای کره زمین بررسی خواهد شد. شرایط جوی و پارامترهای هواشناسی از مهمترین عوامل موثر بر بیماری ها و عوامل بیماریزا به حساب می آید.
به نظر می‌رسد کرونا ویروس جدید نیز مانند دیگر عوامل بیماریزا، متاثر از پارامترهای هواشناسی بویژه دما و رطوبت باشد. در این رابطه، میزان و نحوه ی تاثیر دما بر زیست و گسترش این ویروس و نیز ارتباط ظهور و گسترش آن با تغییرات اقلیمی می تواند مورد بررسی قرار گیرد. هرچند ویروس کووید 19 در مناطقی با شرایط آب و هوایی متفاوت، گسترش یافته است، لیکن تحقیق دانشگاه مریلند آمریکا نشان می‌دهد که این ویروس در مناطق جغرافیایی نسبتا خشک با دمای بین ۵ تا 11 درجه سلسیوس، شیوع بیشتری داشته است. شهر ووهان چین (اولین مکان ظهور ویروس کرونا)، در ماه ژانویه دارای میانگین دمای حدود ۵ درجه سلسیوس، و بارش متوسط ۵0 میلیمتر و رطوبت نسبی حدود ۷0 درصد می باشد.  در ابتدا محققان بر این باور بودند که دماهای بالا، باعث کنترل این بیماری می‌گردد، ولی مطالعات آزمایشگاهی که در دماهای مختلف انجام شده، نشان می‌دهد که ویروس کرونا فقط در دمای بالای ۹0 درجه سلسیوس بطور کامل از بین می‌رود و در دمای ۷0 درجه، پس از حدود 5 دقیقه مقاومت، از بین می رود. همچنین شیوع بیماری کووید19 در مناطق دارای دماهای بالا (مانند جنوب ایران)، فرضیه از بین رفتن ویروس کرونا در دمای بالا یا فصلی بودن آن را با تردیدهایی روبرو کرده است. البته بررسی این مساله و حصول نتیجه قطعی، مستلزم مطالعات بیشتری در این زمینه می‌باشد.
با توجه به نداشتن درمان قطعی، فعلا مهمترین روش مقابله با کووید19، جلوگیری از ابتلا به این بیماری با قرنطینه خانگی و فاصله گذاری اجتماعی می باشد. در این راستا، اغلب اجتماعات و فعالیعتهای گروهی متوقف شده و بسیاری از کارخانه های بزرگ فعالیت خود را کاهش دادند. اغلب پروازهای خطوط هوایی متوقف شد و حمل و نقل ریلی و جاده ای به طور محسوس کاهش پیدا کرد. همه این عوامل باعث شد تا میزان مصرف سوختهای فسیلی کاهش یابد و به شکل چشم گیری از آلاینده‌های زیست محیطی و تزریق گازهای گلخانه‌ای به جو زمین در اغلب نقاط کاسته شود. هرچند فعلا کره زمین با شیوع کرونا توانسته نفسی تازه کند  اما تأثيرات مثبت ويروس كرونا بر آب و هوا و محيط زيست، نمی تواند چندان پایدار باشد و حتی همین تاثیرات مثبت در قیاس با اثرات تخریبی و آلودگی های زیست محیطی، چندان کارساز و موثر نمی باشد. تجربه نشان می دهد كه ركود و فشار اقتصادى، دغدغه های محيط زيستی جوامع را كاهش مى‌دهد و دوباره دست اندازی ها به زیست کره و ورود آلاینده ها با شدت بیشتری از سر گرفته خواهد شد. ولی در هر حال براساس نظر نویسنده ی شهیر هم عصر ما، یووال نوح هراری؛ این طوفان می‌گذرد، اما انتخاب‌های اکنونِ ما می‌تواند زند‌گی ما را برای سال‌های آینده تغییر دهد.
برگرفته از نشریه "کِرمِنج" اداره کل هواشناسی استان کهگیلویه و بویراحمد
به قلم حسن صالحی،ذوالفقار رضاپور(کارشناسان اداره تحقیقات هواشناسی )