مدیریت جهادی

کبنا ؛یکی از الگوهای مدیریتی که در دوره ی طلایی دفاع مقدس همزمان با ابداع و استقرار سیستم  نظامی حزب الله در کنار سیستم  های معمول غربی و شرقی، آن هم در شرایط سخت انقلاب و جنگ تحمیلی؛ با وجود کمبود ها و موانع و مشکلات عمده و اساسی متعدد با احساس مسئولیت و تعهد انقلابی در کشور رایج شد و کارآمدی خود را به اثبات رساند، مدیریت جهادی بود.
 بی شک این نوع مدیریت، مدیون جنگاوران و فرماندهان دفاع مقدس از جمله شهیدان باقری؛ بروجردی ؛ باکری، کاظمی، خرازی ، همت ، کاوه ، برونسی ها ؛ ....  و فرمانده بی بدیل و فکور آنها آقا محسن رضایی است که در صحنه ی جبهه مقاومت به رهبری سردار دل ها سلیمانی استمرار و صادر گردید .
 این الگو دارای سازوکارها و مولفه هایی است که بکارگیری آن در شرایط فعلی که کشور در جنگ تمام عیار اقتصادی با دشمنان این ملک و ملت قرار دارد، بیش از گذشته نیازمند گفتمان آن گفتمان مدیریت جهادی است و بی شک حلال مشکلات خواهد بود .
لذا برای اجتناب از برداشت و تلقی غلط از گفتمان مدیریت جهادی که برخی آن را صرفا به حضور شبانه روزی در محل کار تعبیر می کنند، برآن شده ام، با بیان تعریف و برشماری مولفه هایش نسبت به تبیین آن کمک نمایم .
تعریف مدیریت جهادی :
مدیریت جهادی یعنی علم و هنر رهبری و کنترل فعالیت های دسته جمعی مبتنی بر مبارزه تمام عیار در عرصه های علمی ، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نظامی برای رسیدن به اهداف راهبردی و کلان یک سیستم و رفع موانع و مشکلات اساسی و عمده که بر سر راه رسیدن به آن وجود دارد .
مولفه های مدیریت جهادی:
۱)    خدمت با نیت الهی :
این مدیریت خدمت رسانی به ملک و ملت به برای کسب مال ، مقام دنیوی بلکه در جهت قرب الهی و رضایت پروردگار است  و به یقین مدیر جهادی در فبال خدمتی که ارائه می دهد ، هیچ گونه چشمداشتی مادی و دنیایی ندارد و هدف خود را کسب رضایت پروردگار خود می داند .
۲)    تخصص؛ علم و درایت:
بی شک تخصص می تواند سبب افزایش بهره وری گردد و توجه به علم زمینه را برای به روز رسانی خدمات آماده می کند و  هر دوی اینها در سایه ی درایت و کاردانی میسر خواهد شد .
۳)    تداوم استقامت در کار :
مدیر جهادی  به راحتی در برابر مشکلات دست ها را به نشانه ی تسلیم بالا نمی برد بلکه از ناکامی ها و شکست ها پلی برای پیروزی می سازد و چون به درستی هدف و نیت خود ایمان دارد به حرکت خود ادامه داده  تا آن را به سر منزل مقصود برساند.
۴)    شوق خدمت و روحیه ی خدمت گزاری بی منت :
در مدیریت جهادی اصل بر خدمت گذاری به ملک و ملت و رفع موانع و مشکلات است و مدیر جهادی در این راه از هیچ گونه اقدامی فرو گذار نمی کند، چرا که نیت او الهی و رضایت پروردگار است و فعلیت خود را بدون هیچ منتی انجام داده و در مقابل آن انتظاری ندارد .
۵)    انعطاف پذیری و سرعت عمل:
در مدیریت جهادی سرعت عمل ؛ رفع موانع و مشکلات؛ نواقص و کمبودها یکی از شاخص های مهم  و حیاتی خدمت رسانی محسوب می شود، زیرا که ایجاد وقفه در فعالیت ها و کار امروز را به فردا  انداختن نتیجه ای جز خسران و نارضایتی مردم به همراه نخواهد داشت .
۶)    اعتماد به نفس و خود باوری:
یک مدیر جهادی در درجه ی اول باید اعتماد بنفس و خودباوری داشته باشد و برنامه های خود را بدون تاثیر پذیری از جریان گرایی به پیش ببرد، چرا که در غیر این صورت تحت تاثیر فشارهای گروهی و جناحی از اهداف خود بازمانده و از اجرای برنامه های خود دور می ماند.
۷)    جوان گرایی و اعتماد به نسل جوان در مدیریت :
در مدیریت جهادی در کنار مدیران و چهره های باتجربه و کارآزموده باید تلاش گردد که  با کادر سازی (همتا سازی) از جوانان استفاده گردد تا در آینده در صورت کنار رفتن مدیران با تجربه ، کشور از نیروهای شایسته و کاردان تهی نشود و نیروهای جوان بتوانند جای خالی آنها را پر کنند. کاری که در دوران طلایی دفاع مقدس با انتصاب جوان ۲۷ساله ای مانند دکتر محسن رضایی توسط امام شروع گردید و او نیز با شناسایی و اعتماد به جوانان و سپردن مسئولیت های مهم فرماندهی قرارگاهها و لشکر ها به آنها ، دستاوردهای بزرگی را نصیب کشور نمود . 
۸)    ابتکار عمل و خلاقیت :
ایجاد خلاقیت و نوآوری در کار و فعالیت ها برای تحول سازنده و پیش برنده و پرهیز از تکرار و الگو برداری از برنامه ها و راهکارهای دیگران  یکی از مولفه های موفقیت در این نوع مدیریت می باشد . در نتیجه مدیر جهادی  باید فردی خلاق و هوشمند باشد  و از جمله راههای موفقیت روشهای نو و خلاقانه می باشد. چرا که یکی از ویژگی های انسان ، خلاقیت و نوع آوری است که با استعداد الهی می تواند بسیاری از چیزها را خـلق نـمـایـد و چـنـانچه خلاقیت و نوآوری را از صحنه زندگی بشر کنار بگذاریم ، در واقع تیر خلاص به حرکت ، پویایی ، بقا و حیات زندگی بشر زده ایم . زیرا رکود و تکرار زندگی مساوی با مرگ و نابودی است . کاری که در دوره طلایی خون و آتش بارها  به منصه ظهور رسید که عملیات والفجر هشت یکی از مصداق های بارز آن می باشد.
۹)    کارتیمی، گروهی و مشارکت اجتماعی :
در مدیریت جهادی با اجتناب از تکروی و حرکت های انفرادی، تاکید بر کار تیمی ،گروهی و خرد جمعی برای هم افزایی وکارکرد صحیح می باشد .
۱۰)    پرهیز از فساد و مراقبت از انحراف :
در مدیریت جهادی پاکدستی مدیران و مسئولان یک اصل مهم و حیاتی است  و یکی از عوامل اصلی تداوم و بقای این نوع مدیریت خواهد بود
۱۱)    توجه به کیقیت و قانونمندی :
بدیهی است که رعایت قانون و  اجتناب جدی از خروج از مرزها و خط قرمزهای قانونی  یکی از  کارهایی است که باید سرلوحه یک مدیر جهادی باشد و بی شک هیچ موقعی نباید آن را از یاد برد .
۱۲)    انجام درست؛ کارهای درست:
یکی از مباحث اولیه ای که حتما در حوزه مدیریت بویژه مدیریت جهادی باید مورد توجه باشد "انجام کارهای درست" یعنی (اثربخشی) " انجام درست کارها" یعنی (کارایی)  است . به نظر می رسد مهمتر از درک معنی لغوی اثربخشی و کارائی، ابتدا باید بیاموزیم چگونه باید "کارهای درست" را تشخیص دهیم و روش آموختن "انجام درست کارها" چگونه است. کاوی، استفان نویسنده کتاب «انجام درست،کارهای درست» بیان کرده است که افراد و مدیرانشان آنقدر سخت کار می‌کنند تا از انجام درست کارها مطمئن باشند.