شما كه ادعاي شايسته سالاري داشتيد؛ نداشتيد؟

کبنا ؛«شایسته‌سالاری» امری که قرار بود در دولت سیزدهم سرلوحه کار قرار گیرد و از مدیران بالادستی تا مدیران میانی و زیرمجموعه‌ها بر این مبنا انتخاب شوند؛ اما آنچه طی 2 ماه و اندی گذشته از دولت سیزدهم در روند انتصابات می‌بینیم بعضا آنگونه که وعده داده شده نبوده است و هر از چندی شاهد انتصاب افرادی در برخی مسئولیت‌ها هستیم که اساسا به جهت سوابق اجرایی، تجربه، تخصص و تحصیلات اساسا قرابتی با آن مجموعه ندارند و صرفا به واسطه برخی مناسبات به کار گمارده شده‌اند. در مراتب بالا مشخص بود که رئیس‌جمهور  از برخی کاندیداهای رقیب اما همفکر خود در کابینه در نقاط مختلف استفاده خواهد کرد اما اینکه در زیرمجموعه‌هایی مثل سازمان‌ها و ادارات نیز شاهد تفوق و برتری رابطه به ضابطه در انتصابات باشیم چندان مورد تایید و پسند جامعه نیست. چنانکه اگر به آخرین این انتصابات مراجعه کنیم، خواهیم دید که پس از اظهارنظر لاله افتخاری نماینده مجلس یازدهم مبنی بر اینکه روش رئیسی برای اداره کشور سیره ائمه معصومین‌(ع) و الگوی درست کشورداری است، ساعاتی بعد حجت‌ا... عبدالملکی وزیر کار در حکمی فرزند وی را به سمت سرپرست صندوق حمایت و بازنشستگی کارکنان فولاد منصوب کرد. هرچند که این تنها حکم نبوده و پیش از آن نیز در زیرمجموعه دولت و سایر ارگان‌ها شاهد چنین مسائلی بوده‌ایم. مثل درخواست محرمانه سعید عین‌اللهی مدیر تأمین نیروی انسانی صداوسیما که دختر ۲۱ ساله‌اش با مدرک دیپلم تجربی به‌عنوان کارشناس پیراپزشکی استخدام شود. یا انتصاب داماد زاکانی شهردار تهران به سمت مشاور وی که البته با فشار افکار عمومی لغو شد. همه این اتفاقات این معنا را به جامعه منتقل می‌کند که به جای شایسته‌سالاری امروز جریانی درگیر سهم‌خواهی است و هر کس که بتواند، تلاش می‌کند به‌واسطه برخی روابط و مناسبات سیاسی، اقوام و نزدیکان خود را به منصبی بگمارد. این درحالی است که اصولگرایان در مناظرات انتخاباتی و پیش از آن بر لزوم جلوگیری از فامیل‌بازی و استخدام اقوام و خویشان  تاکید می‌کردند و دولت مستقر را به جهت همین امر مورد تخطئه و تخریب قرار می‌دادند. اما حال که نوبت به خودشان رسیده گویی تمامی آن حرف‌ها فراموش شده و انگار نوبت اصولگرایان است که از این شرایط  نهایت استفاده را ببرند. البته نباید این نکته را از یاد برد که شخص رئیس‌جمهور همواره در نظر و عمل به مساله شایسته‌سالاری و کارآمدی باور داشته است و این مهم را می‌توان در دوران کاری‌اش در دستگاه قضا به وضوح مشاهده کرد اما دولت شرایط و ضوابط خاص خود را دارد و برخی معتقدند که در این جایگاه شاید برخی مناسبات موجب برخی انتصابات گردد.
 تاثیر انتصاب‌ها بر اعتماد عمومی
سهم‌خواهی برخی نمایندگان مجلس از یک‌سو و انتصاب برخی فارغ‌التحصیلان یک دانشگاه خاص باعث شده تا اخیرا جامعه و به‌خصوص فضای مجازی به بحث انتصابات در نهادها و سازمان‌های مختلف واکنش نشان دهد و این پرسش مطرح گردد که اگر قرار بر شایسته‌سالاری و انتخاب بر مبنای کارآمدی و توانایی است پس چرا برخی افراد باید با سفارش یا به واسطه برخی مناسبات به سمت‌هایی برسند، درحالی که شاید در آن بخش افرادی به مراتب لایق‌تر از آنها وجود داشته باشند که بتوانند گره‌ای از مشکلات  مردم و کشور در آن حوزه را باز کنند. چنانکه روز گذشته شیوا قاسمی‌پور نماینده مریوان و سرو‌آباد در نطق میان‌دستور خود در مجلس در واکنش به این انتصاب‌ها گفت: «در روزهای اخیر شاهد انتصابات فامیلی برخی از مسئولان ارشد دولت در مناصب دولتی و خصوصی هستیم. تا کی باید شاهد استفاده رانت در انتصابات باشیم؟ امیدوارم مسئولان تاکید مقام معظم رهبری بر استفاده از ظرفیت نخبگان در راستای توسعه کشور را سر لوحه انتخاب افراد برای تصدی پست‌های کلیدی قرار دهند و دست از انتصابات حزبی و فامیلی بردارند.» این در حالی است که اواسط مهرماه خبری در فضای مجازی منتشر شده مبنی بر اینکه فقط ۱۸۰ انتصاب در حوزه معاونان وزیر، استانداران، مدیران سازمان‌های بزرگ دولتی، مشاوران و رؤسای دانشگاه‌های مهم در دولت سیزدهم انجام شده  که در میان منصوب‌شدگان ۹۶ نفر سوابق کاری هم‌رتبه یا نزدیک به سمت جدید را دارند و سوابق ۸۴ نفر از این افراد به ‌لحاظ ارتباط با مسئولیت جدید و سطح سمت مجهول است. البته مسلما امروز که در اواسط آبان هستیم این آمار نیز تغییر کرده است. اما آنچه مسلم است در شرایط فعلی که به گفته خود وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی 2.4 میلیون بیکار در کشور داریم و 4.5 نفر از آنهایی هم که سرکار می‌روند اشتغال غیر رسمی داشته و بیمه ندارند چنین انتصاباتی آن‌هم بر مبنای روابط و مناسبات تاثیر بسیار مخربی بر اعتماد عمومی و سرمایه اجتماعی خواهد گذاشت و مردمی که با مشکل معیشت خود مواجه هستند نگاهشان نسبت به عملکردها و مسئولان تغییر خواهد کرد.  به نظر می‌رسد که مسئولان امر به‌ویژه رئیس‌جمهور محترم که بسیار به بحث بازگشت اعتماد عمومی تاکید دارد باید به نحوی بر این انتصابات نظارت کند و همان‌طور که در ابتدای راه دولت گفت بنا بر کارآمدی و شایسته‌سالاری  و نه روابط فامیلی  و جریانی بگذارد تا اعتماد از دست رفته مردم نیز بازگردد.
  پرهیز از انتصاب‌های حاشیه‌دار 
یک عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام درخصوص انتصاب نزدیکان مقامات سیاسی در پست‌های مختلف و نقاط ضعف و قوت آن اظهار داشت: حقیقت این است که در انتصابات فامیلی به فرض اینکه رعایت شایسته‌سالاری صورت گیرد، شبهه‌ناک است. شبهه آن این است که همین شایسته‌سالاری و همین شایستگی‌ها را ممکن است فرد دیگری هم داشته باشد. حجت‌الاسلام غلامرضا مصباحی‌مقدم گفت:  معتقدم که مسئولان باید در حوزه‌های مدیریتی خودشان از انتخاب افرادی که به آنها وابستگی دارند  پرهیز کنند. از این جهت بسیار مناسب است که از انتصاب نزدیکان دوری و پرهیز شود تا این شبهه به وجود نیاید که فامیل‌بازی است چون بالاخره مردم ذهنیت خوبی از این گونه اقدامات ندارند و جلب اعتماد عمومی و بالا رفتن سرمایه اجتماعی اقتضا می‌کند که به شدت از این گونه انتصابات خودداری و پرهیز شود. وی افزود: نظر بنده بازتاب نظر مردم در این باره است. افکار عمومی نمی‌پسندد که مسئولان کشور بستگان خودشان را به قدرت برسانند و به آنها پست دهند. درواقع مردم این‌گونه اقدامات و انتصابات را فامیل‌بازی می‌دانند. از این جهت حتی اگر طرف شایستگی دارد توسط خویشاوند خودش نباید به کار گرفته شود. سخنگوی جامعه روحانیت مبارز تصریح کرد: به آقای رئیسی توصیه می‌کنم از چنین انتصاب‌های حاشیه‌داری در دولت پرهیز کنند.