تاریخ انتشار
چهارشنبه ۴ اسفند ۱۴۰۰ ساعت ۰۹:۰۸
کد مطلب : ۴۴۴۹۹۸
آیا طرح صیانت از کاربران در فضای مجازی قابلیت اجرا دارد؟
جنجال صیانت؛ تصویب در 45 دقیقه؟
۰
کبنا ؛ «کلیات طرح صیانت از فضای مجازی تصویب شد» این خبری بود که روز گذشته با انتشارش، جامعه در بهت، ناباوری و ترس فرو رفت. ترس از دست دادن حقوقی که با تصویب طرح صیانت از کاربران در فضای مجازی از شهروندان سلب می‌شود! اعضای کمیسیون طرح حمایت از حقوق کاربران در فضای مجازی در جلسه روز گذشته کمیسیون با ۱۸ رأی موافق کلیات این طرح را به تصویب رساندند و این موضوع واکنش‌های بسیاری را در فضای مجازی به همراه داشت. با این حال باید دید آیا طرح مورد نظر قابلیت اجرا دارد؟
آنچه بر طرح صیانت گذشت
به گزارش تنور انتخابات ریاست جمهوری 1400 خاموش نشده بود که طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی در مجلس کلید خورد؛ طرحی که با مخالفت‌های زیادی رو به رو شد و حتی برخی آن را تله و دامی برای دولت رئیسی می‌دانستند. اما در نهایت بعد از انتخابات ریاست جمهوری این طرح در دستور کار
مجلس قرار گرفت و نمایندگان مجلس با ۱۲۱ رأی موافق به اصل ۸۵ شدن طرح صیانت از کاربران فضای مجازی رأی مثبت دادند و طرح برای تصویب به کمیسیون تخصصی ارجاع داده شد.
برخی این طرح را مقدمه‌ای برای عملیاتی کردن اینترنت ملی و حتی دیوارکشی در فضای مجازی می‌دانند و حتی یکی از نمایندگان مجلس به فیلتر شدن فضای مجازی در این طرح اعتراف کرده است. غلامرضا نوری قزلجه، نماینده مردم آذربایجان شرقی پیشتر گفته بود: «مسدود سازی و فیلترینگ در این طرح وجود دارد اما با این عنوان در طرح آورده نشده ولی نتیجه آن مسدودسازی است. ایرادات و اشکالات اساسی را هنور نتوانسته‌اند برطرف کنند و طرح جایگزینی وجود ندارد به همین دلیل مبنای ما همان طرح اولیه است.»
اما موافقان طرح صیانت که اکثراً خاستگاه سیاسی نزدیک به تندروهای اصولگرا دارند، معتقدند این طرح به دنبال سروسامان دادن به فضای مجازی در کشور است.
بی‌توجهی نمایندگان به نظر مرکز پژوهش‌ها
حواشی و انتقادات از این طرح آنقدر بالا گرفت که در نهایت آذرماه طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی، پس از برگزاری جلسه‌ای محرمانه میان وزیر ارتباطات و قالیباف به مرکز پژوهش‌ها ارجاع داده شد تا مورد بررسی قرار بگیرد. مرکز پژوهش‌ها نیز در نامه‌ای به رئیس کمیسیون ویژه طرح صیانت اشکالات این طرح را کاهش سرمایه اجتماعی نهادی، ایجاد بی‌ثباتی در قوانین و مقررات اقتصادی، به مخاطره افتادن امنیت سرمایه‌گذاری، مداخله بسیار زیاد طرح در شئون مختلف زندگی مردم، ترغیب نخبگان به مهاجرت، ابهام و عدم شفافیت در مفاد و فرایند تقنین و... دانسته بود؛ اشکالاتی که آن زمان با حملات زیادی ازسوی تندروهای پارلمان مواجه شد.
اکنون نیز، اظهارات نمایندگان مبنی بر این است که ایرادات مرکز پژوهش‌ها به طرح برطرف نشده و آنان توجهی به نظرات این مرکز ندارند. علی اصغر عنابستانی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در این باره گفته است: «چنین حرفی را از جانب ما نزنید که نظر مرکز پژوهش‌ها کنار گذاشته می‌شود. مرکز پژوهش‌های یک نظر کارشناسی می‌دهد، ممکن است نماینده با آن نظر موافق یا مخالف باشد. تمام طرح‌هایی که در مجلس تصویب می‌شود مرکز پژوهش‌ها در کمیسیون حضور دارد و نظر خود را بیان می‌کند. در بسیاری موارد نظراتی که مرکز پژوهش‌ها می‌دهد، نمایندگان به دلیل متقن و کارشناسی نظر را نمی‌پذیرند. اختلاف نظر کارشناسی که عجیب نیست.»
نوری قزلجه، که از مخالفان این طرح است، می‌گوید؛ «موافقان صیانت با نظر مرکز پژوهش‌ها کاری ندارند آنها با نظر هیچ کسی کاری ندارند. هر چیز زوری دیده بودیم جز قانون زوری. آنها به نظرات بخش خصوصی، مرکز پژوهش‌ها و دولت و مرکز فضای ملی اعتنا نمی‌گذارند، این قانونگذاری نیست.»
آقای وزیر عقب‌نشینی کرد
یکی از حاشیه‌های جنجالی طرح صیانت در هفته‌های اخیر، اظهارات وزیر ارتباطات بود. عیسی زارع‌پور در جمع خبرنگاران درباره نظر این وزارتخانه درباره طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی گفت: «ما به طور مفصل با نمایندگان مجلس تعامل داشته‌ایم. در حال حاضر بررسیطرح صیانت در کمیسیون مشترک صورت خواهد گرفت و نظرات خود را نیز اعلام کرده‌ایم. ما به دنبال اصلاح طرح صیانت هستیم. با توجه به ظرفیت موجود در مجلس، معتقدم اتفاقات خوبی برای مردم رقم خواهد خورد. ما به دنبال این هستیم که در عین ساماندهی فعالیت‌ها در فضای مجازی، نگرانیکسب‌و کارها و مردم در خصوص این طرح نیز برطرف شود. مرجع تخصصی بررسی این طرح، مجلس شورای اسلامی ایران است و وزارت ارتباطات اصلاحات خود را به همین مرجع داده است. اتفاقی که از نظرم از ابتدا اشتباه رخ داد، این بود که بحث را رسانه‌ای کردند.»
اما هنوز چند روزی نگذشته بود که او حرفش را پس گرفت و در اینستاگرام خود نوشت: «هیچگاه مخالف رسانه‌ای شدن طرح موسوم به «صیانت» نبوده‌ام اما به چگونگی آن انتقاد داشته و دارم. آنچه این روزها تحت عنوان «نظر وزیر ارتباطات درباره نادرست بودن رسانه‌ای شدن طرح حمایت از حقوق کاربران» در برخی رسانه‌ها منتشر شده، برداشتی غیردقیق و ناصحیح از سخنان بنده است.»
طرح صیانت چه تغییراتی کرده است؟
با وجود آنکه گفته می‌شود ایرادات اساسی طرح صیانت از فضای مجازی برطرف نشده است، تاکنون بارها مورد ویرایش قرار گرفته و نام این طرح به «طرح نظام تنظیم مقررات خدمات فضای مجازی» تغییر پیدا کرده است.
یک روزنامه درباره آخرین ویرایش طرح جنجالی نمایندگان (ویرایش نهم بهمن ماه) این طور نوشت: «تغییرات عمده‌ای است که در اصلاحات صورت گرفته که در سطح تغییر کلمات و عبارات باقی مانده است و خبری از رفع ایرادات اساسی آن که بارها از سوی فعالان صنفی و تشکل‌های تخصصی مورد اشاره قرار گرفته، نیست. از رفع ایرادات گسترده مرکز پژوهش‌ها هم خبری نیست و همچنان می‌توان نشانه‌های محدودسازی اینترنت را در متن نهایی دید.»
همچنین این روزنامه نوشته است: «در متن نهایی بر راه‌اندازی اینترنت ملی که نگرانی بسیاری ازجمله کاهش چشمگیر سرعت اینترنت و قطع دسترسی به جامعه آزاد اطلاعاتی را در بر خواهد داشت، تاکید شده است. همچنین نقش نیروهای نظامی هم همچنان پررنگ باقی مانده و طبق ماده 9 این متن «کارگروه مدیریت گذرگاه مرزی متشکل از رئیس مرکز ملی فضای مجازی به‌عنوان رئیس کارگروه و نمایندگان دادستان کل کشور، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، سازمان پدافند غیرعامل، وزارت اطلاعات، نیروی انتظامی، ستاد کل نیروهای مسلح و سازمان اطلاعات سپاه ایجادمی‌شود تا نسبت به امنیت ارتباطات و اطلاعات و مدیریت ترافیک ورودی و خروجی کشور در گذرگاه‌های مرزی تصمیمات لازم را اتخاذ کند.»
جمع آوری امضا برای لغو طرح صیانت
روز گذشته خبرآمد کمیسیون مشترک طرح حمایت از حقوق کاربران در فضای مجازی کلیات طرح صیانت را به تصویب رساندند.. جلال رشیدی کوچی، از نمایندگان مخالف طرح صیانت از کاربران فضای مجازی، دقایقی بعد از امضای طرح، از جمع آوری امضا برای لغو بررسی طرح صیانت در کمیسیون مشترک و بازگشت طرح به صحن مجلس خبرداد. او گفت ۵۵ امضا برای لغو این مصوبه جمع شده و تعداد امضاها در حال افزایش است. از سوی دیگر همزمان با تصویب کلیات طرح در این کمیسیون کاربران فضای مجازی، واکنش‌های زیادی به تصویب این طرح داشتند.
این در حالی است که تا پیش از جلسه علنی روز گذشته تناقض گویی های فراوانی در مورد تصویب این طرح وجود داشت. هفته گذشته نماینده مردم همدان در مجلس از تصویب این طرح در هفته پیش رو خبر داده بود.
اما روز دوشنبه نوری، عضو کمیسیون ویژه بررسی طرح صیانت از کاربران در فضای مجازی، اجرا و تصویب طرح صیانت را تا پایان سال ۱۴۰۰ رد کرده بود و همچنین کاهش سرعت اینترنت را با طرح صیانت بی‌ربط خوانده بود.
کلیات طرح صیانت در حالی روز گذشته در کمیسیون مشترک تصویب شد که نوری قزلجه درباره اظهارات یکی از اعضای این کمیسیون مبنی بر اینکه تصمیم نهایی درباره این طرح مشخص است و بدون شک تصویب می‌شود گفته بود: «نه تنها هیچ تصمیمی اتخاذ نشده، بلکه طرح صیانت بعد از عید تعیین تکلیف می‌شود. حتی گزارش مرکز پژوهش‌ها درباره طرح به اندازه‌ای نقاط ایراد و ابهام مطرح کرده که تصویب آن بعید به نظر می‌رسد.»
قابلیت اجرا دارد؟
با همه تفاسیر باید دید آیا طرح صیانت از کاربران در فضای مجازی قابلیت اجرا دارد؟
سینا تفنگچی، کارشناس رسانه در رابطه با این موضوع به آفتاب یزد گفت: «این طرح هم قابلیت اجرا دارد و هم قابلیت اجرا ندارد! این یعنی اینکه نمی‌توان خیلی خوشبینانه طرح مذکور را با طرح جمع آوری ماهواره مقایسه کرد و گفت آن طرح شکست خورد بنابراین، این طرح نیز شکست خواهد خورد. ما از زمانی که اولین نوآوری را در کشور داشتیم همواره با چالش صیانت مردم از نوآوری و تکنولوژی مواجه بودیم و برای آن قوانینی وضع می‌شد. برخی از این قانون‌ها با شکست مواجه بودند اما برخی از آنها نیز با موفقیت اجرا شدند. اما مسئله اینجاست که حتی آن قوانینی که با شکست مواجه شده‌اند هم تأثیر خود را بر جامعه گذاشته‌اند، اولین تأثیر آنها این است که از پیشرفت تکنولوژی در جامعه جلوگیری کرده‌اند و دومین تأثیر هم این بوده جامعه را به عقب رانده‌اند یعنی باعث پسرفت جامعه شده‌اند. بنابراین طرح صیانت حتی اگر قابلیت اجرا هم نداشته باشد، باز هم تاثیرات منفی خود را بر جامعه خواهد داشت.»
او تاکید کرد: «علاه بر این چنین محدودیت‌هایی، چالش‌های زیادی را برای افراد جامعه ایجاد می‌کند. برای مثال ممنوعیت ماهواره خیلی‌ها را روانه زندان کرد و زندگی خیلی‌ها را تحت شعاع قرار داد. از سوی دیگر چنین ممنوعیت‌هایی مردم را کوته فکر می‌کند، چون دغدغه‌های مردم را تغییر می‌دهد. این ممنوعیت تأثیر مهمی بر بهداشت روانی جامعه دارد و باعث می‌شود که نسل‌های آینده دارای اختلالات روانی شوند چون درگیر مسائلی شدند که نباید برای آنها دغدغه می‌بود.»
وی توضیح داد: «علاوه بر همه این‌ها باید گفت این طرح قابلیت اجرا دارد و خیلی راحت می‌توانند پهنه باند را ببندند، پیش از این هم شاهد بودیم که در برهه‌هایی چنین اقدامی انجام داده‌اند،
اجرایی شدن آن صرفاً به تفکرات نمایندگان مجلس و دولت بستگی دارد. باید دید دولت می‌پذیرد که این کار را انجام بدهد یا نه. به هر حال 2 سال دیگر از عمر این مجلس و 3 سال دیگر از عمر دولت باقی مانده، بنابراین در صورتی که هم افزایی لازم را داشته باشند می‌توانند به راحتی طرح را اجرایی کنند. اما
و اگر های قید شده در طرح صیانت هم کاملاً صوری است چون همین حالا هم مسئولین بر این اعتقادند که ما برای همه اپلیکیشن ها نسخه داخلی داریم بنابراین خیلی راحت فیلتر خواهند کرد.»
صیانت یعنی چه؟
امیرحسین زرین، کارشناس IT نیز در این رابطه به آفتاب یزد گفت: «متاسفانه همچنان تعریف مشخصی از طرح صیانت وجود ندارد و معلوم نیست دقیقاً قرار است از چه چیزی صیانت شود؟ آیا می‌خواهند برای کل کشور فضایی ایجاد کنند که صرفاً بتوان در آن فضا با یک سری اپلیکیشن خاص کار کرد؟ یا می‌خواهند صرفاً یک سری از اپلیکیشن ها را کنترل کنند. اگر مورد اول مد نظرشان باشد که به نظر من اصلاً عملی نیست چون خیلی از زیر ساخت‌ها کامل از بین می‌رود. اما اگر مورد دوم مد نظرشان است باز هم به طرح شکست خورده تلگرام بر می‌گردیم و این موضوع وضعیت به شدت خطرناک‌تری را از طریق نصب فیلتر شکن‌های مختلف به وجود می‌آورد.»
وی تاکید کرد: «باید مشخص شود طرح صیانت قرار است چه کاری انجام دهد. چون ما یک سابقه تاریخی برای این موضوع داریم. پیش از این یک سری سایت‌هایی که محتوای مجرمانه داشتند فیلتر شدند و این موضوع به نحوی صیانت از کاربران به شمار می‌رفت هرچند که آن هم با باگ‌هایی همراه بود چرا که خیلی از سایت‌هایی که فیلتر می‌شدند محتوای مجرمانه نداشتند اما باز هم خیال خانواده‌ها راحت بود که فرزندانشان در محیط سالم‌تری هستند. اما مشخص نیست در طرح صیانت جدید قرار است از چه چیزی صیانت شود؛ آیا قرار است از خانواده صیانت شود؟ با این کار که فیلتر شکن‌ها روانه خانه‌ها می‌شوند و اوضاع بدتر می‌شود! آن وقت دولت باید هزینه کند و پروکسی‌ها را محدود سازد و این دقیقاً یعنی طرح شکست خورده تلگرام.»
جنجال صیانت؛ تصویب در 45 دقیقه؟
آرمان ملی نیز به این موضوع پرداخت و نوشت: یک عضو کمیسیون مشترک طرح حمایت از حقوق کاربران در فضای مجازی گفت: طبق آیین‌نامه داخلی مجلس نباید جلسات کمیسیون‌ها در زمان بررسی بودجه تشکیل شود. ما در زمان بررسی بودجه فرصت نمی‌کنیم به موضوع مهم طرح صیانت آن هم در ۴۵ دقیقه رسیدگی کنیم. غلامرضا نوری قزلچه در جلسه علنی صبح سه‌شنبه در جریان بررسی جزئیات بودجه ۱۴۰۱ در بخش درآمدی در تذکری با استناد به ماده ۸۳ آیین نامه داخلی درباره روند بررسی بودجه در مجلس گفت: طبق این ماده در زمان بررسی بودجه در مجلس، هیچ طرح و لایحه‌ای نمی‌تواند در دستور کار قرار گیرد. وی با اشاره به طرح صیانت از فضای مجازی گفت: طبق مصوبه مجلس بررسی طرح صیانت به کمیسیون مشترک واگذار شده است که مصوبات آن همچون مصوبات صحن علنی تلقی می‌شود. در این هنگام علی نیکزاد رئیس جلسه از نوری خواست که تذکر مربوط به بودجه را مطرح کند؛ نوری در واکنش گفت: از دیروز به اعضای کمیسیون مشترک در قالب پیامک اعلام شده که امروز در جلسه ۴۵ دقیقه‌ای برای تصمیم گیری درباره طرح صیانت حاضر شوید اما ما در حال بررسی بودجه هستیم و حواسمان به پیشنهادات بودجه و گزارش تلفیق است و نمی‌توانیم در عرض ۴۵ دقیقه برای طرحی با این اهمیت جمع شده و تصمیم گیری کنیم. وی ادامه داد: طبق آیین‌نامه داخلی مجلس نباید جلسات کمیسیون‌ها در زمان بررسی بودجه تشکیل شود. ما در زمان بررسی بودجه فرصت نمی‌کنیم به موضوع مهم طرح صیانت آن هم در ۴۵ دقیقه رسیدگی کنیم، هنوز گزارش مرکز پژوهش‌ها را هم نخوانده و مطالعه‌ای نکردیم و حتی نمی‌دانیم راجع به چه چیزی است. جلال رشیدی کوچی یکی دیگر از نمایندگان مجلس هم گفت: من نه مخالف نظام هستم و نه مخالف انقلاب از خانواده‌ای آمده‌ام که پنج شهید تقدیم کرده است. عده‌ای برای موافقت با این طرح با من تماس می‌گیرند و من را تهدید می‌کنند. این در حالی است که بعد از گذشت مدتی به آغاز به کار کمیسیون مشترک مردم هنوز نگران تصویب این طرح هستند. وی ادامه داد: این موضوع هم دلیل دارد برای مثال به یکباره اعلام می‌شود که در خلال بررسی بودجه جلسه‌ای برای بررسی این طرح برگزار شود. کسی مخالف ساماندهی فضای مجازی نیست اما آیا این طرح در راستای ساماندهی فضای مجازی است؟ از نظر مردم اینگونه نیست من در کنار مردم هستم.
وزیر احمدی‌نژاد حامی صیانت!
رضا تقی‌پور وزیر ارتباطات دولت احمدی‌نژاد که اکنون نماینده مجلس است، در تذکری شفاهی در جریان جلسه علنی مجلس بیان کرد: متاسفم از اینکه برخی از همکارانم به وظایف خود عمل نکرده و به حق و حقوق نمایندگی آشنا نیستند. از زمان تشکیل کمیسیون مشترک برای بررسی طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی با کارشکنی‌های مختلفی روبه‌رو شده‌ایم. عده‌ای از دوستان تلاش کردند تا جلسات کمیسیون تشکیل نشود. وی در ادامه اظهار کرد: حتی در هفته‌های گذشته که بودجه در صحن مطرح نبود برخی به جلسات کمیسیون نمی‌آمدند تا با غیبت جلسات کمیسیون تعطیل شود. نباید اجازه داد تا حرف‌های خلاف واقع از تریبون مجلس زده شود. در کجای آیین‌نامه گفته شده تا جلسات کمیسیون‌ها در زمان بررسی بودجه تعطیل می‌شود؟ نماینده مردم تهران در مجلس تصریح کرد: این دیکتاتوری مدرن است که یک نفر تصمیم بگیرد و بخواهد جلسات کمیسیون را تعطیل کند. امروز برخی از صحبت‌ها در مجلس شورای اسلامی خوراک برای رادیوهای بیگانه شد، اجازه دهید مجلس مسیر کارشناسی را طی کند. اینکه مجلس را به توپ ببندید راهکار نیست دیگران نیز موفق نشدند. ما وظیفه خود را انجام می‌دهیم. وی در ادامه تاکید کرد: جلسه کمیسیون مشترک برای ارائه گزارش به مردم در خصوص عملکرد کارگروه است. چرا ناراحت هستید که می‌خواهیم به مردم اطلاع‌رسانی کنیم؟ حال که نتوانستید جلسه کمیسیون را با غیبت تعطیل کنید از راه دیگری وارد شده‌اید اما به نتیجه نخواهید رسید. از همه همکاران دعوت می‌کنم در جلسه کمیسیون حضور پیدا کنند.
اتفاقات پس از تصویب طرح صیانت
.jpg)
با اعلام خبر تصویب طرح صیانت، انتقادات بسیاری به این مصوبه کمیسیون در شبکه‌های اجتماعی آغاز شده و بسیاری از چهره‌های اصولگرا توئیت‌های تندی را نسبت به نمایندگان عضو جبهه پایداری که متولیان اصلی تصویب رأی هستند داشتند. از جمله محمد صالح مفتاح که با یادآوری روند تأیید برجام در مجلس، نوشته اگر برجام در ۲۰ دقیقه تصویب شد، طرح صیانت در ده دقیقه به تصویب رسیده است. نوری در واکنش به این انتقادها می‌گوید: «متاسفانه درست می‌فرمایند. متاسفانه قانونی که اهمیتش در جامعه کمتر از برجام هم نبود را اینگونه پیش بردند. همه مردم درباره این طرح حساس هستند. همه مردم ما به نوعی کاربر فضای مجازی هستند. کسب و کارهای‌شان به آنجا مرتبط است. نان می‌خورند از این مسیر و زندگی‌شان می‌گذرد، ولی کاری به این مهمی را متاسفانه به این شکل پیش بردند.» او با بیان اینکه این سرعت در تصمیم گیری موافقان طرح چون دیگر طرح به صحن نمی‌رود و چون اصل ۸۵ است و تصمیم موافقان به منزله تصویب کل نمایندگان مجلس است، گفت: «من همچنان تذکر می‌دهم چون این مدل تصویب طرح غیر قانونی است.» همچنین جلال رشیدی کوچی نماینده مردم مرودشت در مجلس شورای اسلامی در صفحه شخصی خود در توییتر، نوشت: «امروز در جواب دغدغه و مطالبه آحاد مردم شریف ایران اسلامی، وفق تبصره ۲ ماده ۱۶۷ آئین‌نامه داخلی مجلس تقاضای لغو بررسی طرح صیانت در کمیسیون مشترک و بازگشت طرح به صحن مجلس را مطرح کردم که تا کنون به امضای ۵۵ نفر از نمایندگان محترم رسیده است و در حال افزایش تعداد امضا است.
واکنش‌ها به تصویب طرح صیانت
تصویب طرح صیانت با رأی 18 نماینده مجلس واکنش‌هایی به دنبال داشت. جماران نوشت: علی لاریجانی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام: میزان دخالت حکومت در زندگی مردم را مشخص کنید؛ دولت ویدئو را برای مردم ممنوع کرد؛ حکومت چنین حقی نداشت؛ از این نمونه‌ها بسیار است! آذری جهرمی وزیر ارتباطات دولت روحانی هم چنین به تصویب این طرح واکنش نشان داد: «نازک آرای تن شاخه گلی که به جانش کشتم و به جان دادمش آب، ای دریغا که برم می‌شکند. شعر از نیمایوشیج» همچنین مسعود پیرهادی، سردبیر روزنامه رسالت در توییتی به تصویب طرح صیانت از فضای مجازی واکنش نشان داد و نوشت: «وکیل ملت، حق ندارد خلاف نظر موکل، عمل کند. مردم اگر چیزی را نمی‌خواهند، ولو خلاف آنچه شما مصلحت‌شان می‌دانید، حق ندارید آن را اعمال کنید؛ بس کنید.» سجاد بنابی معاون سابق وزارت ارتباطات به تصویب طرح صیانت در توئیتی واکنش نشان داد. او نوشت: «انا لله و انا الیه راجعون» کامبیز مهدی‌زاده داماد حسن روحانی هم نوشت: «ممنون از طرح صیانت؛ محدودسازی و کاهش سرعت اینترنت! به عقب بر نمی‌گردیم. ناسا اعلام کرد تلسکوپ جیمز وب به مقصد نهایی خود در مدار خورشید رسید، ما هم به یمن طرح صیانت برگشتیم به اینترنت دیال آپ! روحانی کجایی، دقیقاً کجایی.»
گریه پدر فناوری اطلاعات
روز گذشته فیلمی از گریه پروفسور علی اکبر جلالی پخش شد. او فوق دکترای برق و متخصص آی‌تی از ویرجینای آمریکاست. به خاطر اولین تلاش‌ها برای توسعه و نفوذ شبکه اینترنت در ایران به ویژه در نقاط روستایی، به پدر فناوری اطلاعات ایران شهرت یافته‌است و هم‌اکنون عضو هیات علمی دانشکده مهندسی برق و پژوهشگر پژوهشکده الکترونیک دانشگاه علم و صنعت ایران است. او در میان گریه‌هایش می‌گوید: «از اینترنت می‌ترسند»
برعکس نهند نام... واقعاً صیانت؟
عبدالصمد خرمشاهی وکیل پایه یک دادگستری نیز در مطلبی آورد؛ اعضای کمیسیون طرح حمایت از حقوق کاربران در فضای مجازی در جلسه دیروز کمیسیون با 18 رأی موافق و یک رأی مخالف طرح صیانت را به تصویب رساندند. به‌خاطر دارم که از همان ابتدای مطرح شدن این طرح انتقادات زیادی بر آن وارد شد و مهم‌ترین این انتقادات این بود که طرح فوق باعث محدودیت در کسب و کار در فضای مجازی و نقض حقوق شهروندی و حریم خصوصی افراد خواهد شد. ضمناً به نقل از یکی از نمایندگان مجلس در همین رابطه عنوان شده که تاکنون 55 نفر از نمایندگان تقاضای بازگشت طرح را به صحن علنی مجلس کرده‌اند. صرف‌نظر از این مطالب به نظر می‌رسد هنوز اطلاعات و جزئیات دقیقی از این طرح به آگاهی مردم نرسیده و اغلب مردم از جزئیات این طرح خبری ندارند. کمااینکه در همین رابطه ظاهراً آقای غلامرضا نوری، نماینده بستان‌آباد حدود دو ماه پیش عنوان کرده بود در تصویب طرح شفافیت لازم وجود نداشته و نسخه اولیه طرح با نسخه اولیه در مجلس تفاوت داشته است. اما در مجموع به نظر می‌رسد در صورت اجرای این طرح دسترسی به شبکه‌هایی مانند اینستاگرام و واتساپ دچار محدودیت خواهد شد ضمن اینکه ظاهراً مجازات‌هایی در این طرح برای کسانی که بدون مجوز از سرویس‌های خارجی استفاده کنند در نظر گرفته شده. کارشناسان امر بر این باورند که اجرای این طرح باعث کساد کسب و کارهای اینترنتی و تحدید حقوق شهروندان خواهد شد. آنچه که در این رابطه قابل ذکر است این است که قوانینی که از سوی مجالس و در جوامع مختلف وضع می‌شوند باید مقتضیات زمان و مکان را در آن لحاظ نمایند. و در ضمن حفظ حقوق عامه انگیزه‌هایی برای تمکین شهروندان در قانون در آنان ایجاد نماید. در غیر اینصورت شاهد قانون‌گریزی هرچه بیشتر مردم در این رابطه خواهیم بود. به خاطر دارم قانون ممنوعیت به کارگیری تجهیزات دریافت از ماهواره که در سال 1373 تصویب و اجرا شد، هرگز مورد تمکین مردم قرار نگرفته و حتی خود باعث هدر رفتن وقت و سرمایه زیادی هم از ناحیه مردم و هم از ناحیه دولت و بیت‌المال شد و عاقبت همچنان که شاهد بودیم هیچ نفعی از این قانون عاید جامعه نشد زیرا که مقتضیات و ضرورت‌های زمانه و جامعه در آن لحاظ نشده بود و طبعاً وضع و تصویب این گونه قوانین که سنخیتی با خواست عامه مردم ندارد خود باعث اشاعه قانون شکنی و گریز مردم از مقررات و ضوابط دولتی حاکم بر جامعه خواهد شد. به همین ژاپن نگاه کنید که کشوری توسعه یافته است. مردم این کشور سرپیچی از قوانین را گناه بزرگی می‌دانند و غالب آنان تحت هر شرایطی به خود اجازه نمی‌دهند که از مقررات قانونی حاکم سرباز زنند. به هرحال امیدواریم با بررسی مجدد این طرح چنانچه از اسمش پیداست، حقوق عامه مردم مورد صیانت قرار گیرد و نتیجه نهایی آن نشود که میل قانون‌گریزی در مردم گسترش پیدا کند.
طرح صیانت، خلاف حقوق شهروندی
امیر محمود حریرچی جامعه‌شناس نیز در این زمینه نوشت: واکنش مردم به طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی خیلی جالب و قابل توجه است، آنها در فضای مجازی دائم نگران این موضوع هستند که تا چه زمانی می‌توانند از اینستاگرام استفاده کنند و معلوم نیست افرادی که نماینده همین مردم هستند، صدای آنها را نمی‌شنوند و نگرانی‌شان را نمی‌بینند؟ این طرح در شرایطی به تصویب اولیه رسیده، که فقط رأی 18 نماینده، بر تن 80 میلیون ایرانی لرزه انداخته، مگر آنها با رأی همین مردم به مجلس نرفتند که صدای آنها در اعمال قوانین باشند، حال چطور با طرحی موافقت می‌کنند که زندگی مردم را بیش از پیش مختل کرده و باعث تشویش و نگرانی آنها شده است. نکته جالب، عدم شفافیت در جزئیات طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی که همان مردم هستند، است و اکثر مردم فقط می‌دانند که قرار است اینترنت پلتفرم‌های خارجی و سایت‌ها، بسته شود و طبق اظهارات مسئولان پلتفرم‌های داخلی و حتی پلتفرم‌های روسی و چینی جایگزین آنها می‌شود! یعنی مردم نمی‌دانند، که دولت و مجلس در مقابل چه خطری می‌خواهند از آنها صیانت کنند! حتی در کمیسیون فضای مجازی مجلس نیز مشخص نیست که چه موضوعاتی مطرح شده و فقط ما از تصویب اولیه این طرح مطلع هستیم. مسدودسازی ارتباطات 30 میلیون نفر، بستن راه کسب و کار حدود 9 میلیون ایرانی و تنها سرگرمی بیش 50 میلیون نفر این روزها در گرو تصمیم مجلسی است که بنیاد آن برای گره‌گشایی از زندگی مردم بنا نهاده شده، اما این نمایندگان با این وظیفه ذاتی مجلس ظاهراً بیگانه هستند. آنچه که مسلم است، این طرح خلاف حقوق شهروندی و حتی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است، در قانون اساسی تاکید شده که حکومت موظف است آگاهی شهروندان را افزایش دهد، امکان اطلاع‌رسانی را فراهم نماید و آموزش و پرورش را ارتقا دهد. همه این اتفاقات و تصویب این طرح برخلاف قانون اساسی است و در حقیقت یک اقدام غیرقانونی در چارچوب قانون به‌حساب می‌آید. کسی فراموش نکرده که در سال 98 که اینترنت فقط برای چند روز مسدود شد و استفاده از اینترنت داخلی آزاد بود، چه خسارت‌های میلیارد دلاری به کشور و به استارت‌آپ‌ها وارد گردید. بی‌شک شهروندان حق دارند از امکانات ارتباطی استفاده کنند و این طرح صیانت که در حقیقت محدودیت و خلاف حقوق شهروند است. همچنین مسئولان نمی‌گویند که با کدام زیرساخت می‌خواهید مثلاً یک پلتفرم مانند اینستاگرام را محدود کنید؟ با پلتفرم‌های ایرانی که به دلیل عدم استقبال مردم و هزینه‌های چندین میلیارد تومانی، ورشکسته و تعطیل شدند؟! به‌جای اینکه اعتماد و زیرساخت‌های کشور را افزایش دهیم تا مردم به‌دنبال پلتفرم‌های خارجی نروند، می‌خواهند که با این طرح صیانت و محدودیت، استقبال از این پلتفرم‌های ورشکسته را افزایش دهند.
طرح صیانت یا بازی ...
اسماعیل گرامی‌مقدم در یادداشتی نوشت: نسل‌های قدیمی‌تر کشور و متولدین دهه‌های 40 و 50 خورشیدی، حتماً به خاطر دارند که روز و روزگاری در این کشور برای دیدن فیلم‌های VHS ویدئویی چه مصایبی باید پشت سر گذاشته می‌شد. اغلب افراد، دستگاه‌های ویدئو را در هزارتوی پیچیده‌ای شامل ملحفه، پتو، کیف‌های دستی و... قرار می‌دادند و فیلم‌های وی‌اچ‌اس را نیز در اقصی نقاط بدن پنهان می‌کردند تا از دل محدودیت‌هایی که در دهه 60 خورشیدی برای استفاده از این ابزار تکنولوژیکی وجود داشت، عبور کنند. این روند ادامه داشت تا اینکه جهان در دهه 70 خورشیدی (دهه 90 میلادی) با پدیده نوظهور دیگری در حوزه ابزارهای ارتباطی مواجه شد و دیش‌های ماهواره‌ای از راه رسیدند. مانند بسیاری از تجربیاتی قبلی در این دوره نیز به جای تحلیل علمی موضوع و مواجهه تخصصی با ابزارهای نوین، رأی به محدودیت استفاده از ماهواره داده شد و قانونی در راستای ممنوعیت استفاده از این پدیده در مجلس وقت تصویب شد. در همان ایام بودند، اساتید و دلسوزانی که به این نکته اشاره می‌کردند که روش‌های سلبی راهکار معقولی برای رویارویی با این ابزارهای نوین نیست، اما در آن ایام نیز «آنچه البته به جایی نمی‌رسید، فریاد، بود.» تلاش‌ها برای صیانت مردم از امواج ماهواره‌ای آغاز شد و نیروهای خدوم نیروی انتظامی، هر از گاهی راهی پشت‌بام خانه‌ها می‌شدند و اقدام به ضبط دیش‌های ماهواره‌ای می‌کردند. اما هنوز دقایقی از خروج ماموران نیروی انتظامی از مجتمع‌های مسکونی نگذشته بود که دوباره، دیش‌های ماهواره‌ای در پشت بام‌ها سبز می‌شدند و روز از نو و روزی از نو... این روند نیز ادامه داشت ...
تا اینکه جهان در هزاره جدید میلادی با پدیده نو ظهور دیگری مواجه شد که حلقه ارتباطی نزدیک‌تری را میان مردم جهان ایجاد می‌کرد. ارتباط دوسویه‌ای که قلمروی خود را در تمامی خانه‌ها به صورت دو طرفه گسترش داده بود. بلافاصله پس از اینترنت، شبکه‌های مجازی نیز از راه رسیدند و ارتباط رودررو و FACE TO FACE افراد شکل گرفت. اما این‌بار نیز هیچ تحول تازه‌ای در نحوه مواجهه تصمیم‌سازان ایرانی با پدیده‌های نوظهور ایجاد نشد. در اینگونه مواقع تنها نسخه تجویز شده، ممنوع‌سازی استفاده از تکنولوژی‌های جدید است. بعد از پایان زمامداری دولت میانه‌روی یازدهم و دوازدهم، که تلاش می‌کرد در برابر تلاش‌های محدودیت‌آفرین ایستادگی کند و از پهنای باند حفاظت کند، مجلس اصولگرای یازدهم بلافاصله دست به کار شد و در ایام انتخابات ریاست‌جمهوری خرداد 1400، استارت طرح صیانت از فضای مجازی را زد تا به‌زعم خود جامعه را در برابر یک عمل انجام شده قرار دهد. به نظر می‌رسد، مجلس یازدهم نیز به دنبال تکرار تجربیات اشتباه گذشته است و قصد ندارد از داشته‌های قبلی استفاده کند. مواجهه سلبی با شبکه‌های مجازی، یک تدبیر و اقدام منسوخ شده است. اینکه فضای مجازی نیازمند برخی اصلاحات است و باید اقدام به اصلاح برخی ناهنجاری‌های موجود در فضای مجازی کرد، یک واقعیت غیرقابل انکار است، اما مساله اصلی نحوه به‌کارگیری این روش‌های اصلاحی است. اینکه با عنوان صیانت از فضای مجازی، قوانینی مصوب شود که کسب و کار مردم، مناسبات ارتباطی جامعه، روندهای آموزشی و... را محدود سازد، تجربه نشان می‌دهد که نتیجه‌بخش نخواهد بود. اساساً مدرنیته به گونه‌ای عمل می‌کند که مواجهه سلبی با آن نتیجه‌بخش نیست. تجربه نشان می‌دهد که روش‌های سنتی حداقل طی نیم قرن اخیر نتوانسته‌اند، حرکت رو به رشد پدیده‌های برآمده از مدرنیته را متوقف سازند. تجربه ایران در مواجهه با ویدیو، ماهواره، اینترنت، شبکه‌های مجازی و... گویای این واقعیت عریان است که تکنولوژی مسیر خود را از دل هر سد و دیواری پیدا می‌کند. تصویب طرح صیانت نیز به جز مشکل‌تراشی موسمی برای معیشت و کسب و کار اقشار محروم و بازی با اعصاب ملت هیچ آورده‌ای برای کشور و نمایندگان نخواهد داشت. این نوع تلاش‌ها در روزگاری که مردم در چنبره مشکلات معیشتی و اقتصادی گرفتار مانده‌اند و به هر دستاویزی برای حل نیازهای اقتصادی خود چنگ می‌زنند، نشان می‌دهد، مجلس نسبت نزدیکی با مطالبات مردم برقرار نکرده است. در واقع به نظر می‌رسد، تنها مطالبات یک جناح خاص و یک اقلیت محدود برای مجلس مهم است و اگر اکثریت جامعه خواسته‌ای داشته باشند، نمایندگان خواسته‌های برخی طیف‌های خاص را ارجح می‌دانند. این نوع طرح‌ها نشان‌دهنده وجود ضعف‌های اساسی در مجلس و نمایندگانی است که از دل ردصلاحیت‌های گسترده، خود را به بهارستان رسانده‌اند. این در حالی است که در این عصر و زمانه، سایر پارلمان‌ها در کشورهای مختلف به دنبال راهکارهایی هستند که بیشترین خدمات را در حوزه‌های مختلف اقتصادی، ارتباطی، اجتماعی و... به مردم ارائه کنند، اما مجلس ایران طرح‌هایی را در دستور کار قرار می‌دهد که به جز یک جماعت محدود، طرفدار دیگری ندارد. قرن‌ها قبل، مولای متقیان امام علی (ع) در فرازی جاودان، خطاب به فرزندان انسان، هشدار می‌دهند که «باید فرزندان زمانه خویش باشید.» عبارتی که تا ابد بر بلندای تاریخ، می‌درخشد و راه را برای دوستداران خرد نمایان می‌کند، البته اگر بیندیشند...
پاتک 10 دقیقه‌ای پایداری علیه اینترنت
تا دیروز مشکل کاربران شبکه‌های اجتماعی و متعاقباً بسیاری از شهروندان و البته برخی کنشگران سیاسی و مدنی با اینترنت و آنچه طی ماه‌های گذشته با عنوان «طرح صیانت» به یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های شهروندان نسبت به مسائل مجلس یکدست اصولگرای یازدهم تبدیل شده، «سرعت اینترنت» بود و به‌خصوص این اواخر بسیاری از ناظران این احتمال را مطرح می‌کردند که علت کاهش چشمگیر و روزافزون سرعت اینترنت طی این چندماهی که دولت رییسی روی کار آمده، اجرای زودهنگام طرح صیانت حتی پیش از تصویب آن در کمیسیون مشترک مجلس است. حالا اما مشکل دیگر این نیست که چرا سرعت اینترنت پیش از آنکه طرح جنجالی صیانت به تصویب برسد، کاهش یافته، بلکه مشکل دقیقاً تصویب این طرح است. طرحی که از همان ابتدا و حتی از مدتی پیش از اعلام‌وصول در صحن علنی پارلمان، وقتی تنها زمزمه‌هایی از تدوینش در فضای رسانه‌ای به گوش رسید، شهروندان را به‌شدت نگران کرده بود که مبادا خروجی تصویب و تبدیلش به قانون، افزایش محدودیت‌هایی باشد که همین حالا هم کاربران را به دردسر انداخته و آنان را از بسیاری از امکاناتی که امروز در اغلب نقاط این کره خاکی در دسترس است، محروم ساخته است. حالا اما طرح جنجالی صیانت که پس از تدوین و اعلام‌وصول، روندی عجیب را تا امروز طی کرده و در میانه راه با اقدام عجیب و البته قانونی نمایندگان عمدتاً منتسب به پایداری که حامیان این طرح هستند، به‌جای آنکه با نظر تمامی نمایندگان و در صحن علنی مجلس موردبررسی قرار گرفته و تعیین تکلیف شود، به کمیسیونی ارجاع شد تا بی‌دردسر مراحل تصویب را از سر بگذراند اما حتی خروج این طرح از فضای شفاف صحن علنی مجلس هم نتوانست کار را برای پایداری‌های حامی طرح صیانت آسان و بی‌دردسر کند. چنانکه در ادامه مرکز پژوهش‌های مجلس که ازقضا زیرنظر چهره‌هایی اصولگرا و مورد وثوق رییس و اعضای همین مجلس یکدست اصولگرا اداره می‌شود، آنچه موردنظر پایداری‌های عضو کمیسیون مشترک رسیدگی به طرح صیانت بود، برنتافت و در نامه‌ای به ریاست این کمیسیون، از ایرادهای پرتعداد طرح پرده برداشت. اقدامی که باز اگرچه برای مدتی تصویب این طرح را به تعویق انداخت اما سرعتی که رییس کمیسیون رسیدگی به طرح صیانت روز گذشته و در جریان نشست دیروز این کمیسیون، در روند تصویب و رأی‌گیری از اعضای این کمیسیون لحاظ شد، چنان بود که حالا باید بنویسیم: «کلیات طرح صیانت تصویب شد!»
این روند البته منتقدانی هم داشت. منتقدانی که بعضی از درون و برخی نمایندگان بیرون کمیسیون مشترک رسیدگی به طرح صیانت، از اقدامات غیرقانونی رییس کمیسیون در برگزاری جلسه دیروز تا چگونگی رأی‌گیری از اعضا به انتقاد واداشت. منتقدانی که البته رییس کمیسیون مشترک پیش از رأی‌گیری به آنان اجازه صحبت نداد و پس از آنکه تنها به جلال رشیدی کوچی، یکی از اعضای این کمیسیون اجازه اظهارنظر داد، به‌رغم ابراز نگرانی شدید این نماینده اصولگرا و نکاتی که در ارتباط با تماس‌های تهدیدآمیز با او و انتقادش نسبت به برگزاری غیرقانونی جلسه کمیسیون مطرح کرد، رییس کمیسیون مشترک کلیات طرح را به رأی گذاشت و درنهایت این طرح با رأی مثبت ۱۸ نفر از اعضای این کمیسیون به تصویب رسید.
پیش از این برخی اعضای این کمیسیون گفته بودند به‌دلیل فرارسیدن فصل بودجه، رسیدگی به این طرح بنابر نص صریح آیین‌نامه داخلی باید پس از اتمام روند تصویب بودجه در دستور کار قرار گیرد. انتقادی که ازجمله غلامرضا نوری قزلجه، رییس فراکسیون اقلیت مجلس و ازجمله اعضای کمیسیون مشترک رسیدگی به طرح صیانت، پس از اتمام نشست این کمیسیون، در تذکری در صحن علنی مجلس ضمن انتقاد نسبت‌به بی‌توجهی رییس کمیسیون مشترک به اصول متعدد قانون اساسی و موادی از آیین‌نامه داخلی مجلس و با انتقاد از رضا تقوی‌پور که پیشتر نکاتی را درباره او مطرح کرده بود، گفت: «شما من را به دیکتاتوری متهم می‌کنید درحالی که خودتان روش دیکتاتوری را دنبال می‌کنید که برای طرح به این مهمی موسوم به صیانت در یک جلسه ۱۰ دقیقه تصمیم می‌گیرید و آن را به تصویب رساندید.» او همچنین گفت: «اشاره کردند جلوی اینگونه سخنان را بگیرید، همکار عزیز نه شما و نه هیچ تفکر حکومتی ضدجمهوریتی نمی‌تواند جلوی سخنان هیچ نماینده ملت و منِ خاک پای ملت را بگیرد، اشاره کردید من مجلس را به توپ بسته‌ام، من؟! یا شما که با تصویب ۱۰ دقیقه‌ای طرح صیانت که امانت صحن است، مجلس را به توپ می‌بندید و روی اعصاب و روان جامعه راه می‌روید و مجلس را در جامعه از محبوبیت می‌اندازید؟!»
این تذکر تند و تیز غلامرضا نوری قزلجه در انتقاد از عملکرد رضا تقی‌پور در اداره نشست دیروز کمیسیون مشترک اما تنها اقدام نمایندگان برای مقابله و توقف اقداماتی نبود که پایداری‌های پارلمان برای ایجاد محدودیت‌هایی در دسترسی شهروندان و کاربران به اینترنت پیش گرفته‌اند. چنانکه در ادامه جلال رشیدی کوچی، همان تنها نماینده‌ای که در جریان برگزاری نشست 10 دقیقه‌ای دیروز کمیسیون مشترک، امکان اظهارنظر یافت، از تلاش نمایندگان برای بازگرداندن طرح صیانت به صحن مجلس خبر داد و در حساب کاربری‌اش در توییتر نوشت: «امروز در جواب دغدغه و مطالبه آحاد مردم شریف ایران اسلامی، وفق تبصره ۲ ماده ۱۶۷ آیین‌نامه داخلی مجلس تقاضای لغو بررسی طرح صیانت در کمیسیون مشترک و بازگشت طرح به صحن مجلس را مطرح کردم که تاکنون به امضای ۵۵ نفر از نمایندگان محترم رسیده و در حال افزایش تعداد امضاست.» آن‌هم درحالی که عباس مقتدایی نایب‌رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس و مجتبی توانگر یکی از نمایندگان تهران که ازجمله چهره‌های نزدیک به رییس مجلس نیز هست، روز گذشته در نامه‌های جداگانه‌ای که خطاب به وزیر ارشاد نوشتند، نسبت‌به اوضاع و احوالی که فضای مجازی ایرانی با آن دست به گریبان است، انتقاد کردند.
حال در شرایطی که همزمان با این انتقادهای درون‌پارلمانی، موجی گسترده از انتقاد کاربران شبکه‌های اجتماعی و همچنین چهره‌های سیاسی اصلاح‌طلب و اصولگرا به راه افتاده و همچنین چنانکه اشاره شد دست‌کم 2 نفر از نمایندگان اصولگرای مجلس، وزیر ارشاد دولت رییسی را خطاب قرار داده و انتقادهایی را نسبت‌به مدیریت اینترنت و مشخصاکاهش چشمگیر و روزافزون سرعت اینترنت مطرح کرده‌اند، باید دید که آنچه بیش از 50 نفر از نمایندگان به‌منظور بازگرداندن طرح صیانت به صحن علنی در دستورکارشان قرار داده‌اند، چه سرنوشتی خواهد یافت و آیا این تلاش می‌تواند مانع از پیشبرد اهداف طیفی خاص از نمایندگان مجلس در این غائله باشد یا خیر!
ایست به کمیسیون صیانت
روزنامه خراسان هم در این زمینه نوشت: تصویب کلیات طرح صیانت در کمیسیون مشترک مجلس، موجی از واکنش‌ها را در پی داشت و نهایتاً شامگاه روز گذشته معاونت قوانین مجلس، در نامه‌ای فرایند بررسی مصوبه را مغایر آیین نامه داخلی مجلس عنوان و آن را ابطال کرد.
پس از آن که مصوبه کمیسیون مشترک مجلس درباره طرح صیانت واکنش‌های بسیاری از طیف‌های سیاسی و کاربران فضای مجازی را برانگیخت معاونت قوانین در نامه‌ای از رعایت نشدن آیین نامه داخلی در فرایند بررسی طرح صیانت و ابطال رأی کلیات این طرح خبر داد. روز گذشته کمیسیون مشترک طرح حمایت از حقوق کاربران در فضای مجازی کلیات طرح صیانت را به تصویب رساندند که با واکنش‌های زیادی روبه رو شد. این در حالی بود که در میان نمایندگان هم تعدادی از اعضا از ایرادات قانونی روند تصویب این طرح انتقاد کردند و 55 نفر از نمایندگان با جمع آوری امضا برای لغو بررسی طرح صیانت در کمیسیون مشترک و بازگشت طرح به صحن مجلس به مخالفت با مصوبه دیروز کمیسیون مشترک پرداختند و از احتمال لغو این مصوبه خبر دادند.
مخالفت کاربران فضای مجازی و فعالان کسب و کار در فضای مجازی ادامه داشت تا این که شامگاه روز گذشته کوچی، عضو کمیسیون مشترک طرح صیانت از ابطال رأی کلیات طرح صیانت توسط معاونت قوانین مجلس خبر داد و گفت: معاونت قوانین در نامه‌ای از رعایت نشدن آیین نامه داخلی در فرایند بررسی طرح صیانت خبرداد و تاکید کرد آن چه در جلسه امروز کمیسیون مشترک رأی گیری شده متفاوت از طرحی است که از صحن علنی مجلس به این کمیسیون ارجاع شده و اساساً نباید مبنای رسیدگی و رأی گیری در کمیسیون قرار می‌گرفت. این نماینده افزود: قرار بوده کمیسیون، موادی را که براساس حکم رهبر انقلاب در صلاحیت شورای عالی فضای مجازی است استخراج کند و مطابق مصوبه شورای عالی آن دسته از مواردی را که در صلاحیت تقنینی مجلس است، تصویب کند اما آن چه تصویب شده مطابق با این موارد نیست. اگر کمیسیون بنا داشت متن ارجاع شده از صحن علنی را تغییر دهد تنها راه آن استفاده از ماده 142 آیین نامه داخلی و ارجاع به مرکز پژوهش‌ها بود اما این موضوع تحقق نیافته، بنابراین در رأی گیری کلیات طرح، قانون آیین نامه مجلس رعایت نشده است. این نماینده مجلس ادامه داد: به دلایل ذکر شده و این که مصوبه اخیر متفاوت از طرح ارجاعی به این کمیسیون است، آن چه رأی گیری شده امکان بارگذاری درسامانه قوانین مجلس را ندارد و نمی‌تواند مبنا قرار گیرد. اما روز گذشته، تصویب کلیات طرح صیانت با واکنش‌های متعددی روبه رو شد. در صفحه 9 به واکنش چهره‌های طیف‌های مختلف و کاربران فضای مجازی پرداختیم و از نگرانی‌های فعالان کسب و کارهای فضای مجازی نوشتیم. این مطلب را در این صفحه 9 بخوانید.
آنچه بر طرح صیانت گذشت
به گزارش تنور انتخابات ریاست جمهوری 1400 خاموش نشده بود که طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی در مجلس کلید خورد؛ طرحی که با مخالفت‌های زیادی رو به رو شد و حتی برخی آن را تله و دامی برای دولت رئیسی می‌دانستند. اما در نهایت بعد از انتخابات ریاست جمهوری این طرح در دستور کار
مجلس قرار گرفت و نمایندگان مجلس با ۱۲۱ رأی موافق به اصل ۸۵ شدن طرح صیانت از کاربران فضای مجازی رأی مثبت دادند و طرح برای تصویب به کمیسیون تخصصی ارجاع داده شد.
برخی این طرح را مقدمه‌ای برای عملیاتی کردن اینترنت ملی و حتی دیوارکشی در فضای مجازی می‌دانند و حتی یکی از نمایندگان مجلس به فیلتر شدن فضای مجازی در این طرح اعتراف کرده است. غلامرضا نوری قزلجه، نماینده مردم آذربایجان شرقی پیشتر گفته بود: «مسدود سازی و فیلترینگ در این طرح وجود دارد اما با این عنوان در طرح آورده نشده ولی نتیجه آن مسدودسازی است. ایرادات و اشکالات اساسی را هنور نتوانسته‌اند برطرف کنند و طرح جایگزینی وجود ندارد به همین دلیل مبنای ما همان طرح اولیه است.»
اما موافقان طرح صیانت که اکثراً خاستگاه سیاسی نزدیک به تندروهای اصولگرا دارند، معتقدند این طرح به دنبال سروسامان دادن به فضای مجازی در کشور است.
بی‌توجهی نمایندگان به نظر مرکز پژوهش‌ها
حواشی و انتقادات از این طرح آنقدر بالا گرفت که در نهایت آذرماه طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی، پس از برگزاری جلسه‌ای محرمانه میان وزیر ارتباطات و قالیباف به مرکز پژوهش‌ها ارجاع داده شد تا مورد بررسی قرار بگیرد. مرکز پژوهش‌ها نیز در نامه‌ای به رئیس کمیسیون ویژه طرح صیانت اشکالات این طرح را کاهش سرمایه اجتماعی نهادی، ایجاد بی‌ثباتی در قوانین و مقررات اقتصادی، به مخاطره افتادن امنیت سرمایه‌گذاری، مداخله بسیار زیاد طرح در شئون مختلف زندگی مردم، ترغیب نخبگان به مهاجرت، ابهام و عدم شفافیت در مفاد و فرایند تقنین و... دانسته بود؛ اشکالاتی که آن زمان با حملات زیادی ازسوی تندروهای پارلمان مواجه شد.
اکنون نیز، اظهارات نمایندگان مبنی بر این است که ایرادات مرکز پژوهش‌ها به طرح برطرف نشده و آنان توجهی به نظرات این مرکز ندارند. علی اصغر عنابستانی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در این باره گفته است: «چنین حرفی را از جانب ما نزنید که نظر مرکز پژوهش‌ها کنار گذاشته می‌شود. مرکز پژوهش‌های یک نظر کارشناسی می‌دهد، ممکن است نماینده با آن نظر موافق یا مخالف باشد. تمام طرح‌هایی که در مجلس تصویب می‌شود مرکز پژوهش‌ها در کمیسیون حضور دارد و نظر خود را بیان می‌کند. در بسیاری موارد نظراتی که مرکز پژوهش‌ها می‌دهد، نمایندگان به دلیل متقن و کارشناسی نظر را نمی‌پذیرند. اختلاف نظر کارشناسی که عجیب نیست.»
نوری قزلجه، که از مخالفان این طرح است، می‌گوید؛ «موافقان صیانت با نظر مرکز پژوهش‌ها کاری ندارند آنها با نظر هیچ کسی کاری ندارند. هر چیز زوری دیده بودیم جز قانون زوری. آنها به نظرات بخش خصوصی، مرکز پژوهش‌ها و دولت و مرکز فضای ملی اعتنا نمی‌گذارند، این قانونگذاری نیست.»
آقای وزیر عقب‌نشینی کرد
یکی از حاشیه‌های جنجالی طرح صیانت در هفته‌های اخیر، اظهارات وزیر ارتباطات بود. عیسی زارع‌پور در جمع خبرنگاران درباره نظر این وزارتخانه درباره طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی گفت: «ما به طور مفصل با نمایندگان مجلس تعامل داشته‌ایم. در حال حاضر بررسیطرح صیانت در کمیسیون مشترک صورت خواهد گرفت و نظرات خود را نیز اعلام کرده‌ایم. ما به دنبال اصلاح طرح صیانت هستیم. با توجه به ظرفیت موجود در مجلس، معتقدم اتفاقات خوبی برای مردم رقم خواهد خورد. ما به دنبال این هستیم که در عین ساماندهی فعالیت‌ها در فضای مجازی، نگرانیکسب‌و کارها و مردم در خصوص این طرح نیز برطرف شود. مرجع تخصصی بررسی این طرح، مجلس شورای اسلامی ایران است و وزارت ارتباطات اصلاحات خود را به همین مرجع داده است. اتفاقی که از نظرم از ابتدا اشتباه رخ داد، این بود که بحث را رسانه‌ای کردند.»
اما هنوز چند روزی نگذشته بود که او حرفش را پس گرفت و در اینستاگرام خود نوشت: «هیچگاه مخالف رسانه‌ای شدن طرح موسوم به «صیانت» نبوده‌ام اما به چگونگی آن انتقاد داشته و دارم. آنچه این روزها تحت عنوان «نظر وزیر ارتباطات درباره نادرست بودن رسانه‌ای شدن طرح حمایت از حقوق کاربران» در برخی رسانه‌ها منتشر شده، برداشتی غیردقیق و ناصحیح از سخنان بنده است.»
طرح صیانت چه تغییراتی کرده است؟
با وجود آنکه گفته می‌شود ایرادات اساسی طرح صیانت از فضای مجازی برطرف نشده است، تاکنون بارها مورد ویرایش قرار گرفته و نام این طرح به «طرح نظام تنظیم مقررات خدمات فضای مجازی» تغییر پیدا کرده است.
یک روزنامه درباره آخرین ویرایش طرح جنجالی نمایندگان (ویرایش نهم بهمن ماه) این طور نوشت: «تغییرات عمده‌ای است که در اصلاحات صورت گرفته که در سطح تغییر کلمات و عبارات باقی مانده است و خبری از رفع ایرادات اساسی آن که بارها از سوی فعالان صنفی و تشکل‌های تخصصی مورد اشاره قرار گرفته، نیست. از رفع ایرادات گسترده مرکز پژوهش‌ها هم خبری نیست و همچنان می‌توان نشانه‌های محدودسازی اینترنت را در متن نهایی دید.»
همچنین این روزنامه نوشته است: «در متن نهایی بر راه‌اندازی اینترنت ملی که نگرانی بسیاری ازجمله کاهش چشمگیر سرعت اینترنت و قطع دسترسی به جامعه آزاد اطلاعاتی را در بر خواهد داشت، تاکید شده است. همچنین نقش نیروهای نظامی هم همچنان پررنگ باقی مانده و طبق ماده 9 این متن «کارگروه مدیریت گذرگاه مرزی متشکل از رئیس مرکز ملی فضای مجازی به‌عنوان رئیس کارگروه و نمایندگان دادستان کل کشور، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، سازمان پدافند غیرعامل، وزارت اطلاعات، نیروی انتظامی، ستاد کل نیروهای مسلح و سازمان اطلاعات سپاه ایجادمی‌شود تا نسبت به امنیت ارتباطات و اطلاعات و مدیریت ترافیک ورودی و خروجی کشور در گذرگاه‌های مرزی تصمیمات لازم را اتخاذ کند.»
جمع آوری امضا برای لغو طرح صیانت
روز گذشته خبرآمد کمیسیون مشترک طرح حمایت از حقوق کاربران در فضای مجازی کلیات طرح صیانت را به تصویب رساندند.. جلال رشیدی کوچی، از نمایندگان مخالف طرح صیانت از کاربران فضای مجازی، دقایقی بعد از امضای طرح، از جمع آوری امضا برای لغو بررسی طرح صیانت در کمیسیون مشترک و بازگشت طرح به صحن مجلس خبرداد. او گفت ۵۵ امضا برای لغو این مصوبه جمع شده و تعداد امضاها در حال افزایش است. از سوی دیگر همزمان با تصویب کلیات طرح در این کمیسیون کاربران فضای مجازی، واکنش‌های زیادی به تصویب این طرح داشتند.
این در حالی است که تا پیش از جلسه علنی روز گذشته تناقض گویی های فراوانی در مورد تصویب این طرح وجود داشت. هفته گذشته نماینده مردم همدان در مجلس از تصویب این طرح در هفته پیش رو خبر داده بود.
اما روز دوشنبه نوری، عضو کمیسیون ویژه بررسی طرح صیانت از کاربران در فضای مجازی، اجرا و تصویب طرح صیانت را تا پایان سال ۱۴۰۰ رد کرده بود و همچنین کاهش سرعت اینترنت را با طرح صیانت بی‌ربط خوانده بود.
کلیات طرح صیانت در حالی روز گذشته در کمیسیون مشترک تصویب شد که نوری قزلجه درباره اظهارات یکی از اعضای این کمیسیون مبنی بر اینکه تصمیم نهایی درباره این طرح مشخص است و بدون شک تصویب می‌شود گفته بود: «نه تنها هیچ تصمیمی اتخاذ نشده، بلکه طرح صیانت بعد از عید تعیین تکلیف می‌شود. حتی گزارش مرکز پژوهش‌ها درباره طرح به اندازه‌ای نقاط ایراد و ابهام مطرح کرده که تصویب آن بعید به نظر می‌رسد.»
قابلیت اجرا دارد؟
با همه تفاسیر باید دید آیا طرح صیانت از کاربران در فضای مجازی قابلیت اجرا دارد؟
سینا تفنگچی، کارشناس رسانه در رابطه با این موضوع به آفتاب یزد گفت: «این طرح هم قابلیت اجرا دارد و هم قابلیت اجرا ندارد! این یعنی اینکه نمی‌توان خیلی خوشبینانه طرح مذکور را با طرح جمع آوری ماهواره مقایسه کرد و گفت آن طرح شکست خورد بنابراین، این طرح نیز شکست خواهد خورد. ما از زمانی که اولین نوآوری را در کشور داشتیم همواره با چالش صیانت مردم از نوآوری و تکنولوژی مواجه بودیم و برای آن قوانینی وضع می‌شد. برخی از این قانون‌ها با شکست مواجه بودند اما برخی از آنها نیز با موفقیت اجرا شدند. اما مسئله اینجاست که حتی آن قوانینی که با شکست مواجه شده‌اند هم تأثیر خود را بر جامعه گذاشته‌اند، اولین تأثیر آنها این است که از پیشرفت تکنولوژی در جامعه جلوگیری کرده‌اند و دومین تأثیر هم این بوده جامعه را به عقب رانده‌اند یعنی باعث پسرفت جامعه شده‌اند. بنابراین طرح صیانت حتی اگر قابلیت اجرا هم نداشته باشد، باز هم تاثیرات منفی خود را بر جامعه خواهد داشت.»
او تاکید کرد: «علاه بر این چنین محدودیت‌هایی، چالش‌های زیادی را برای افراد جامعه ایجاد می‌کند. برای مثال ممنوعیت ماهواره خیلی‌ها را روانه زندان کرد و زندگی خیلی‌ها را تحت شعاع قرار داد. از سوی دیگر چنین ممنوعیت‌هایی مردم را کوته فکر می‌کند، چون دغدغه‌های مردم را تغییر می‌دهد. این ممنوعیت تأثیر مهمی بر بهداشت روانی جامعه دارد و باعث می‌شود که نسل‌های آینده دارای اختلالات روانی شوند چون درگیر مسائلی شدند که نباید برای آنها دغدغه می‌بود.»
وی توضیح داد: «علاوه بر همه این‌ها باید گفت این طرح قابلیت اجرا دارد و خیلی راحت می‌توانند پهنه باند را ببندند، پیش از این هم شاهد بودیم که در برهه‌هایی چنین اقدامی انجام داده‌اند،
اجرایی شدن آن صرفاً به تفکرات نمایندگان مجلس و دولت بستگی دارد. باید دید دولت می‌پذیرد که این کار را انجام بدهد یا نه. به هر حال 2 سال دیگر از عمر این مجلس و 3 سال دیگر از عمر دولت باقی مانده، بنابراین در صورتی که هم افزایی لازم را داشته باشند می‌توانند به راحتی طرح را اجرایی کنند. اما
و اگر های قید شده در طرح صیانت هم کاملاً صوری است چون همین حالا هم مسئولین بر این اعتقادند که ما برای همه اپلیکیشن ها نسخه داخلی داریم بنابراین خیلی راحت فیلتر خواهند کرد.»
صیانت یعنی چه؟
امیرحسین زرین، کارشناس IT نیز در این رابطه به آفتاب یزد گفت: «متاسفانه همچنان تعریف مشخصی از طرح صیانت وجود ندارد و معلوم نیست دقیقاً قرار است از چه چیزی صیانت شود؟ آیا می‌خواهند برای کل کشور فضایی ایجاد کنند که صرفاً بتوان در آن فضا با یک سری اپلیکیشن خاص کار کرد؟ یا می‌خواهند صرفاً یک سری از اپلیکیشن ها را کنترل کنند. اگر مورد اول مد نظرشان باشد که به نظر من اصلاً عملی نیست چون خیلی از زیر ساخت‌ها کامل از بین می‌رود. اما اگر مورد دوم مد نظرشان است باز هم به طرح شکست خورده تلگرام بر می‌گردیم و این موضوع وضعیت به شدت خطرناک‌تری را از طریق نصب فیلتر شکن‌های مختلف به وجود می‌آورد.»
وی تاکید کرد: «باید مشخص شود طرح صیانت قرار است چه کاری انجام دهد. چون ما یک سابقه تاریخی برای این موضوع داریم. پیش از این یک سری سایت‌هایی که محتوای مجرمانه داشتند فیلتر شدند و این موضوع به نحوی صیانت از کاربران به شمار می‌رفت هرچند که آن هم با باگ‌هایی همراه بود چرا که خیلی از سایت‌هایی که فیلتر می‌شدند محتوای مجرمانه نداشتند اما باز هم خیال خانواده‌ها راحت بود که فرزندانشان در محیط سالم‌تری هستند. اما مشخص نیست در طرح صیانت جدید قرار است از چه چیزی صیانت شود؛ آیا قرار است از خانواده صیانت شود؟ با این کار که فیلتر شکن‌ها روانه خانه‌ها می‌شوند و اوضاع بدتر می‌شود! آن وقت دولت باید هزینه کند و پروکسی‌ها را محدود سازد و این دقیقاً یعنی طرح شکست خورده تلگرام.»
جنجال صیانت؛ تصویب در 45 دقیقه؟
آرمان ملی نیز به این موضوع پرداخت و نوشت: یک عضو کمیسیون مشترک طرح حمایت از حقوق کاربران در فضای مجازی گفت: طبق آیین‌نامه داخلی مجلس نباید جلسات کمیسیون‌ها در زمان بررسی بودجه تشکیل شود. ما در زمان بررسی بودجه فرصت نمی‌کنیم به موضوع مهم طرح صیانت آن هم در ۴۵ دقیقه رسیدگی کنیم. غلامرضا نوری قزلچه در جلسه علنی صبح سه‌شنبه در جریان بررسی جزئیات بودجه ۱۴۰۱ در بخش درآمدی در تذکری با استناد به ماده ۸۳ آیین نامه داخلی درباره روند بررسی بودجه در مجلس گفت: طبق این ماده در زمان بررسی بودجه در مجلس، هیچ طرح و لایحه‌ای نمی‌تواند در دستور کار قرار گیرد. وی با اشاره به طرح صیانت از فضای مجازی گفت: طبق مصوبه مجلس بررسی طرح صیانت به کمیسیون مشترک واگذار شده است که مصوبات آن همچون مصوبات صحن علنی تلقی می‌شود. در این هنگام علی نیکزاد رئیس جلسه از نوری خواست که تذکر مربوط به بودجه را مطرح کند؛ نوری در واکنش گفت: از دیروز به اعضای کمیسیون مشترک در قالب پیامک اعلام شده که امروز در جلسه ۴۵ دقیقه‌ای برای تصمیم گیری درباره طرح صیانت حاضر شوید اما ما در حال بررسی بودجه هستیم و حواسمان به پیشنهادات بودجه و گزارش تلفیق است و نمی‌توانیم در عرض ۴۵ دقیقه برای طرحی با این اهمیت جمع شده و تصمیم گیری کنیم. وی ادامه داد: طبق آیین‌نامه داخلی مجلس نباید جلسات کمیسیون‌ها در زمان بررسی بودجه تشکیل شود. ما در زمان بررسی بودجه فرصت نمی‌کنیم به موضوع مهم طرح صیانت آن هم در ۴۵ دقیقه رسیدگی کنیم، هنوز گزارش مرکز پژوهش‌ها را هم نخوانده و مطالعه‌ای نکردیم و حتی نمی‌دانیم راجع به چه چیزی است. جلال رشیدی کوچی یکی دیگر از نمایندگان مجلس هم گفت: من نه مخالف نظام هستم و نه مخالف انقلاب از خانواده‌ای آمده‌ام که پنج شهید تقدیم کرده است. عده‌ای برای موافقت با این طرح با من تماس می‌گیرند و من را تهدید می‌کنند. این در حالی است که بعد از گذشت مدتی به آغاز به کار کمیسیون مشترک مردم هنوز نگران تصویب این طرح هستند. وی ادامه داد: این موضوع هم دلیل دارد برای مثال به یکباره اعلام می‌شود که در خلال بررسی بودجه جلسه‌ای برای بررسی این طرح برگزار شود. کسی مخالف ساماندهی فضای مجازی نیست اما آیا این طرح در راستای ساماندهی فضای مجازی است؟ از نظر مردم اینگونه نیست من در کنار مردم هستم.
وزیر احمدی‌نژاد حامی صیانت!
رضا تقی‌پور وزیر ارتباطات دولت احمدی‌نژاد که اکنون نماینده مجلس است، در تذکری شفاهی در جریان جلسه علنی مجلس بیان کرد: متاسفم از اینکه برخی از همکارانم به وظایف خود عمل نکرده و به حق و حقوق نمایندگی آشنا نیستند. از زمان تشکیل کمیسیون مشترک برای بررسی طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی با کارشکنی‌های مختلفی روبه‌رو شده‌ایم. عده‌ای از دوستان تلاش کردند تا جلسات کمیسیون تشکیل نشود. وی در ادامه اظهار کرد: حتی در هفته‌های گذشته که بودجه در صحن مطرح نبود برخی به جلسات کمیسیون نمی‌آمدند تا با غیبت جلسات کمیسیون تعطیل شود. نباید اجازه داد تا حرف‌های خلاف واقع از تریبون مجلس زده شود. در کجای آیین‌نامه گفته شده تا جلسات کمیسیون‌ها در زمان بررسی بودجه تعطیل می‌شود؟ نماینده مردم تهران در مجلس تصریح کرد: این دیکتاتوری مدرن است که یک نفر تصمیم بگیرد و بخواهد جلسات کمیسیون را تعطیل کند. امروز برخی از صحبت‌ها در مجلس شورای اسلامی خوراک برای رادیوهای بیگانه شد، اجازه دهید مجلس مسیر کارشناسی را طی کند. اینکه مجلس را به توپ ببندید راهکار نیست دیگران نیز موفق نشدند. ما وظیفه خود را انجام می‌دهیم. وی در ادامه تاکید کرد: جلسه کمیسیون مشترک برای ارائه گزارش به مردم در خصوص عملکرد کارگروه است. چرا ناراحت هستید که می‌خواهیم به مردم اطلاع‌رسانی کنیم؟ حال که نتوانستید جلسه کمیسیون را با غیبت تعطیل کنید از راه دیگری وارد شده‌اید اما به نتیجه نخواهید رسید. از همه همکاران دعوت می‌کنم در جلسه کمیسیون حضور پیدا کنند.
اتفاقات پس از تصویب طرح صیانت
با اعلام خبر تصویب طرح صیانت، انتقادات بسیاری به این مصوبه کمیسیون در شبکه‌های اجتماعی آغاز شده و بسیاری از چهره‌های اصولگرا توئیت‌های تندی را نسبت به نمایندگان عضو جبهه پایداری که متولیان اصلی تصویب رأی هستند داشتند. از جمله محمد صالح مفتاح که با یادآوری روند تأیید برجام در مجلس، نوشته اگر برجام در ۲۰ دقیقه تصویب شد، طرح صیانت در ده دقیقه به تصویب رسیده است. نوری در واکنش به این انتقادها می‌گوید: «متاسفانه درست می‌فرمایند. متاسفانه قانونی که اهمیتش در جامعه کمتر از برجام هم نبود را اینگونه پیش بردند. همه مردم درباره این طرح حساس هستند. همه مردم ما به نوعی کاربر فضای مجازی هستند. کسب و کارهای‌شان به آنجا مرتبط است. نان می‌خورند از این مسیر و زندگی‌شان می‌گذرد، ولی کاری به این مهمی را متاسفانه به این شکل پیش بردند.» او با بیان اینکه این سرعت در تصمیم گیری موافقان طرح چون دیگر طرح به صحن نمی‌رود و چون اصل ۸۵ است و تصمیم موافقان به منزله تصویب کل نمایندگان مجلس است، گفت: «من همچنان تذکر می‌دهم چون این مدل تصویب طرح غیر قانونی است.» همچنین جلال رشیدی کوچی نماینده مردم مرودشت در مجلس شورای اسلامی در صفحه شخصی خود در توییتر، نوشت: «امروز در جواب دغدغه و مطالبه آحاد مردم شریف ایران اسلامی، وفق تبصره ۲ ماده ۱۶۷ آئین‌نامه داخلی مجلس تقاضای لغو بررسی طرح صیانت در کمیسیون مشترک و بازگشت طرح به صحن مجلس را مطرح کردم که تا کنون به امضای ۵۵ نفر از نمایندگان محترم رسیده است و در حال افزایش تعداد امضا است.
واکنش‌ها به تصویب طرح صیانت
تصویب طرح صیانت با رأی 18 نماینده مجلس واکنش‌هایی به دنبال داشت. جماران نوشت: علی لاریجانی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام: میزان دخالت حکومت در زندگی مردم را مشخص کنید؛ دولت ویدئو را برای مردم ممنوع کرد؛ حکومت چنین حقی نداشت؛ از این نمونه‌ها بسیار است! آذری جهرمی وزیر ارتباطات دولت روحانی هم چنین به تصویب این طرح واکنش نشان داد: «نازک آرای تن شاخه گلی که به جانش کشتم و به جان دادمش آب، ای دریغا که برم می‌شکند. شعر از نیمایوشیج» همچنین مسعود پیرهادی، سردبیر روزنامه رسالت در توییتی به تصویب طرح صیانت از فضای مجازی واکنش نشان داد و نوشت: «وکیل ملت، حق ندارد خلاف نظر موکل، عمل کند. مردم اگر چیزی را نمی‌خواهند، ولو خلاف آنچه شما مصلحت‌شان می‌دانید، حق ندارید آن را اعمال کنید؛ بس کنید.» سجاد بنابی معاون سابق وزارت ارتباطات به تصویب طرح صیانت در توئیتی واکنش نشان داد. او نوشت: «انا لله و انا الیه راجعون» کامبیز مهدی‌زاده داماد حسن روحانی هم نوشت: «ممنون از طرح صیانت؛ محدودسازی و کاهش سرعت اینترنت! به عقب بر نمی‌گردیم. ناسا اعلام کرد تلسکوپ جیمز وب به مقصد نهایی خود در مدار خورشید رسید، ما هم به یمن طرح صیانت برگشتیم به اینترنت دیال آپ! روحانی کجایی، دقیقاً کجایی.»
گریه پدر فناوری اطلاعات
روز گذشته فیلمی از گریه پروفسور علی اکبر جلالی پخش شد. او فوق دکترای برق و متخصص آی‌تی از ویرجینای آمریکاست. به خاطر اولین تلاش‌ها برای توسعه و نفوذ شبکه اینترنت در ایران به ویژه در نقاط روستایی، به پدر فناوری اطلاعات ایران شهرت یافته‌است و هم‌اکنون عضو هیات علمی دانشکده مهندسی برق و پژوهشگر پژوهشکده الکترونیک دانشگاه علم و صنعت ایران است. او در میان گریه‌هایش می‌گوید: «از اینترنت می‌ترسند»
برعکس نهند نام... واقعاً صیانت؟
عبدالصمد خرمشاهی وکیل پایه یک دادگستری نیز در مطلبی آورد؛ اعضای کمیسیون طرح حمایت از حقوق کاربران در فضای مجازی در جلسه دیروز کمیسیون با 18 رأی موافق و یک رأی مخالف طرح صیانت را به تصویب رساندند. به‌خاطر دارم که از همان ابتدای مطرح شدن این طرح انتقادات زیادی بر آن وارد شد و مهم‌ترین این انتقادات این بود که طرح فوق باعث محدودیت در کسب و کار در فضای مجازی و نقض حقوق شهروندی و حریم خصوصی افراد خواهد شد. ضمناً به نقل از یکی از نمایندگان مجلس در همین رابطه عنوان شده که تاکنون 55 نفر از نمایندگان تقاضای بازگشت طرح را به صحن علنی مجلس کرده‌اند. صرف‌نظر از این مطالب به نظر می‌رسد هنوز اطلاعات و جزئیات دقیقی از این طرح به آگاهی مردم نرسیده و اغلب مردم از جزئیات این طرح خبری ندارند. کمااینکه در همین رابطه ظاهراً آقای غلامرضا نوری، نماینده بستان‌آباد حدود دو ماه پیش عنوان کرده بود در تصویب طرح شفافیت لازم وجود نداشته و نسخه اولیه طرح با نسخه اولیه در مجلس تفاوت داشته است. اما در مجموع به نظر می‌رسد در صورت اجرای این طرح دسترسی به شبکه‌هایی مانند اینستاگرام و واتساپ دچار محدودیت خواهد شد ضمن اینکه ظاهراً مجازات‌هایی در این طرح برای کسانی که بدون مجوز از سرویس‌های خارجی استفاده کنند در نظر گرفته شده. کارشناسان امر بر این باورند که اجرای این طرح باعث کساد کسب و کارهای اینترنتی و تحدید حقوق شهروندان خواهد شد. آنچه که در این رابطه قابل ذکر است این است که قوانینی که از سوی مجالس و در جوامع مختلف وضع می‌شوند باید مقتضیات زمان و مکان را در آن لحاظ نمایند. و در ضمن حفظ حقوق عامه انگیزه‌هایی برای تمکین شهروندان در قانون در آنان ایجاد نماید. در غیر اینصورت شاهد قانون‌گریزی هرچه بیشتر مردم در این رابطه خواهیم بود. به خاطر دارم قانون ممنوعیت به کارگیری تجهیزات دریافت از ماهواره که در سال 1373 تصویب و اجرا شد، هرگز مورد تمکین مردم قرار نگرفته و حتی خود باعث هدر رفتن وقت و سرمایه زیادی هم از ناحیه مردم و هم از ناحیه دولت و بیت‌المال شد و عاقبت همچنان که شاهد بودیم هیچ نفعی از این قانون عاید جامعه نشد زیرا که مقتضیات و ضرورت‌های زمانه و جامعه در آن لحاظ نشده بود و طبعاً وضع و تصویب این گونه قوانین که سنخیتی با خواست عامه مردم ندارد خود باعث اشاعه قانون شکنی و گریز مردم از مقررات و ضوابط دولتی حاکم بر جامعه خواهد شد. به همین ژاپن نگاه کنید که کشوری توسعه یافته است. مردم این کشور سرپیچی از قوانین را گناه بزرگی می‌دانند و غالب آنان تحت هر شرایطی به خود اجازه نمی‌دهند که از مقررات قانونی حاکم سرباز زنند. به هرحال امیدواریم با بررسی مجدد این طرح چنانچه از اسمش پیداست، حقوق عامه مردم مورد صیانت قرار گیرد و نتیجه نهایی آن نشود که میل قانون‌گریزی در مردم گسترش پیدا کند.
طرح صیانت، خلاف حقوق شهروندی
امیر محمود حریرچی جامعه‌شناس نیز در این زمینه نوشت: واکنش مردم به طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی خیلی جالب و قابل توجه است، آنها در فضای مجازی دائم نگران این موضوع هستند که تا چه زمانی می‌توانند از اینستاگرام استفاده کنند و معلوم نیست افرادی که نماینده همین مردم هستند، صدای آنها را نمی‌شنوند و نگرانی‌شان را نمی‌بینند؟ این طرح در شرایطی به تصویب اولیه رسیده، که فقط رأی 18 نماینده، بر تن 80 میلیون ایرانی لرزه انداخته، مگر آنها با رأی همین مردم به مجلس نرفتند که صدای آنها در اعمال قوانین باشند، حال چطور با طرحی موافقت می‌کنند که زندگی مردم را بیش از پیش مختل کرده و باعث تشویش و نگرانی آنها شده است. نکته جالب، عدم شفافیت در جزئیات طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی که همان مردم هستند، است و اکثر مردم فقط می‌دانند که قرار است اینترنت پلتفرم‌های خارجی و سایت‌ها، بسته شود و طبق اظهارات مسئولان پلتفرم‌های داخلی و حتی پلتفرم‌های روسی و چینی جایگزین آنها می‌شود! یعنی مردم نمی‌دانند، که دولت و مجلس در مقابل چه خطری می‌خواهند از آنها صیانت کنند! حتی در کمیسیون فضای مجازی مجلس نیز مشخص نیست که چه موضوعاتی مطرح شده و فقط ما از تصویب اولیه این طرح مطلع هستیم. مسدودسازی ارتباطات 30 میلیون نفر، بستن راه کسب و کار حدود 9 میلیون ایرانی و تنها سرگرمی بیش 50 میلیون نفر این روزها در گرو تصمیم مجلسی است که بنیاد آن برای گره‌گشایی از زندگی مردم بنا نهاده شده، اما این نمایندگان با این وظیفه ذاتی مجلس ظاهراً بیگانه هستند. آنچه که مسلم است، این طرح خلاف حقوق شهروندی و حتی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است، در قانون اساسی تاکید شده که حکومت موظف است آگاهی شهروندان را افزایش دهد، امکان اطلاع‌رسانی را فراهم نماید و آموزش و پرورش را ارتقا دهد. همه این اتفاقات و تصویب این طرح برخلاف قانون اساسی است و در حقیقت یک اقدام غیرقانونی در چارچوب قانون به‌حساب می‌آید. کسی فراموش نکرده که در سال 98 که اینترنت فقط برای چند روز مسدود شد و استفاده از اینترنت داخلی آزاد بود، چه خسارت‌های میلیارد دلاری به کشور و به استارت‌آپ‌ها وارد گردید. بی‌شک شهروندان حق دارند از امکانات ارتباطی استفاده کنند و این طرح صیانت که در حقیقت محدودیت و خلاف حقوق شهروند است. همچنین مسئولان نمی‌گویند که با کدام زیرساخت می‌خواهید مثلاً یک پلتفرم مانند اینستاگرام را محدود کنید؟ با پلتفرم‌های ایرانی که به دلیل عدم استقبال مردم و هزینه‌های چندین میلیارد تومانی، ورشکسته و تعطیل شدند؟! به‌جای اینکه اعتماد و زیرساخت‌های کشور را افزایش دهیم تا مردم به‌دنبال پلتفرم‌های خارجی نروند، می‌خواهند که با این طرح صیانت و محدودیت، استقبال از این پلتفرم‌های ورشکسته را افزایش دهند.
طرح صیانت یا بازی ...
اسماعیل گرامی‌مقدم در یادداشتی نوشت: نسل‌های قدیمی‌تر کشور و متولدین دهه‌های 40 و 50 خورشیدی، حتماً به خاطر دارند که روز و روزگاری در این کشور برای دیدن فیلم‌های VHS ویدئویی چه مصایبی باید پشت سر گذاشته می‌شد. اغلب افراد، دستگاه‌های ویدئو را در هزارتوی پیچیده‌ای شامل ملحفه، پتو، کیف‌های دستی و... قرار می‌دادند و فیلم‌های وی‌اچ‌اس را نیز در اقصی نقاط بدن پنهان می‌کردند تا از دل محدودیت‌هایی که در دهه 60 خورشیدی برای استفاده از این ابزار تکنولوژیکی وجود داشت، عبور کنند. این روند ادامه داشت تا اینکه جهان در دهه 70 خورشیدی (دهه 90 میلادی) با پدیده نوظهور دیگری در حوزه ابزارهای ارتباطی مواجه شد و دیش‌های ماهواره‌ای از راه رسیدند. مانند بسیاری از تجربیاتی قبلی در این دوره نیز به جای تحلیل علمی موضوع و مواجهه تخصصی با ابزارهای نوین، رأی به محدودیت استفاده از ماهواره داده شد و قانونی در راستای ممنوعیت استفاده از این پدیده در مجلس وقت تصویب شد. در همان ایام بودند، اساتید و دلسوزانی که به این نکته اشاره می‌کردند که روش‌های سلبی راهکار معقولی برای رویارویی با این ابزارهای نوین نیست، اما در آن ایام نیز «آنچه البته به جایی نمی‌رسید، فریاد، بود.» تلاش‌ها برای صیانت مردم از امواج ماهواره‌ای آغاز شد و نیروهای خدوم نیروی انتظامی، هر از گاهی راهی پشت‌بام خانه‌ها می‌شدند و اقدام به ضبط دیش‌های ماهواره‌ای می‌کردند. اما هنوز دقایقی از خروج ماموران نیروی انتظامی از مجتمع‌های مسکونی نگذشته بود که دوباره، دیش‌های ماهواره‌ای در پشت بام‌ها سبز می‌شدند و روز از نو و روزی از نو... این روند نیز ادامه داشت ...
تا اینکه جهان در هزاره جدید میلادی با پدیده نو ظهور دیگری مواجه شد که حلقه ارتباطی نزدیک‌تری را میان مردم جهان ایجاد می‌کرد. ارتباط دوسویه‌ای که قلمروی خود را در تمامی خانه‌ها به صورت دو طرفه گسترش داده بود. بلافاصله پس از اینترنت، شبکه‌های مجازی نیز از راه رسیدند و ارتباط رودررو و FACE TO FACE افراد شکل گرفت. اما این‌بار نیز هیچ تحول تازه‌ای در نحوه مواجهه تصمیم‌سازان ایرانی با پدیده‌های نوظهور ایجاد نشد. در اینگونه مواقع تنها نسخه تجویز شده، ممنوع‌سازی استفاده از تکنولوژی‌های جدید است. بعد از پایان زمامداری دولت میانه‌روی یازدهم و دوازدهم، که تلاش می‌کرد در برابر تلاش‌های محدودیت‌آفرین ایستادگی کند و از پهنای باند حفاظت کند، مجلس اصولگرای یازدهم بلافاصله دست به کار شد و در ایام انتخابات ریاست‌جمهوری خرداد 1400، استارت طرح صیانت از فضای مجازی را زد تا به‌زعم خود جامعه را در برابر یک عمل انجام شده قرار دهد. به نظر می‌رسد، مجلس یازدهم نیز به دنبال تکرار تجربیات اشتباه گذشته است و قصد ندارد از داشته‌های قبلی استفاده کند. مواجهه سلبی با شبکه‌های مجازی، یک تدبیر و اقدام منسوخ شده است. اینکه فضای مجازی نیازمند برخی اصلاحات است و باید اقدام به اصلاح برخی ناهنجاری‌های موجود در فضای مجازی کرد، یک واقعیت غیرقابل انکار است، اما مساله اصلی نحوه به‌کارگیری این روش‌های اصلاحی است. اینکه با عنوان صیانت از فضای مجازی، قوانینی مصوب شود که کسب و کار مردم، مناسبات ارتباطی جامعه، روندهای آموزشی و... را محدود سازد، تجربه نشان می‌دهد که نتیجه‌بخش نخواهد بود. اساساً مدرنیته به گونه‌ای عمل می‌کند که مواجهه سلبی با آن نتیجه‌بخش نیست. تجربه نشان می‌دهد که روش‌های سنتی حداقل طی نیم قرن اخیر نتوانسته‌اند، حرکت رو به رشد پدیده‌های برآمده از مدرنیته را متوقف سازند. تجربه ایران در مواجهه با ویدیو، ماهواره، اینترنت، شبکه‌های مجازی و... گویای این واقعیت عریان است که تکنولوژی مسیر خود را از دل هر سد و دیواری پیدا می‌کند. تصویب طرح صیانت نیز به جز مشکل‌تراشی موسمی برای معیشت و کسب و کار اقشار محروم و بازی با اعصاب ملت هیچ آورده‌ای برای کشور و نمایندگان نخواهد داشت. این نوع تلاش‌ها در روزگاری که مردم در چنبره مشکلات معیشتی و اقتصادی گرفتار مانده‌اند و به هر دستاویزی برای حل نیازهای اقتصادی خود چنگ می‌زنند، نشان می‌دهد، مجلس نسبت نزدیکی با مطالبات مردم برقرار نکرده است. در واقع به نظر می‌رسد، تنها مطالبات یک جناح خاص و یک اقلیت محدود برای مجلس مهم است و اگر اکثریت جامعه خواسته‌ای داشته باشند، نمایندگان خواسته‌های برخی طیف‌های خاص را ارجح می‌دانند. این نوع طرح‌ها نشان‌دهنده وجود ضعف‌های اساسی در مجلس و نمایندگانی است که از دل ردصلاحیت‌های گسترده، خود را به بهارستان رسانده‌اند. این در حالی است که در این عصر و زمانه، سایر پارلمان‌ها در کشورهای مختلف به دنبال راهکارهایی هستند که بیشترین خدمات را در حوزه‌های مختلف اقتصادی، ارتباطی، اجتماعی و... به مردم ارائه کنند، اما مجلس ایران طرح‌هایی را در دستور کار قرار می‌دهد که به جز یک جماعت محدود، طرفدار دیگری ندارد. قرن‌ها قبل، مولای متقیان امام علی (ع) در فرازی جاودان، خطاب به فرزندان انسان، هشدار می‌دهند که «باید فرزندان زمانه خویش باشید.» عبارتی که تا ابد بر بلندای تاریخ، می‌درخشد و راه را برای دوستداران خرد نمایان می‌کند، البته اگر بیندیشند...
پاتک 10 دقیقه‌ای پایداری علیه اینترنت
تا دیروز مشکل کاربران شبکه‌های اجتماعی و متعاقباً بسیاری از شهروندان و البته برخی کنشگران سیاسی و مدنی با اینترنت و آنچه طی ماه‌های گذشته با عنوان «طرح صیانت» به یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های شهروندان نسبت به مسائل مجلس یکدست اصولگرای یازدهم تبدیل شده، «سرعت اینترنت» بود و به‌خصوص این اواخر بسیاری از ناظران این احتمال را مطرح می‌کردند که علت کاهش چشمگیر و روزافزون سرعت اینترنت طی این چندماهی که دولت رییسی روی کار آمده، اجرای زودهنگام طرح صیانت حتی پیش از تصویب آن در کمیسیون مشترک مجلس است. حالا اما مشکل دیگر این نیست که چرا سرعت اینترنت پیش از آنکه طرح جنجالی صیانت به تصویب برسد، کاهش یافته، بلکه مشکل دقیقاً تصویب این طرح است. طرحی که از همان ابتدا و حتی از مدتی پیش از اعلام‌وصول در صحن علنی پارلمان، وقتی تنها زمزمه‌هایی از تدوینش در فضای رسانه‌ای به گوش رسید، شهروندان را به‌شدت نگران کرده بود که مبادا خروجی تصویب و تبدیلش به قانون، افزایش محدودیت‌هایی باشد که همین حالا هم کاربران را به دردسر انداخته و آنان را از بسیاری از امکاناتی که امروز در اغلب نقاط این کره خاکی در دسترس است، محروم ساخته است. حالا اما طرح جنجالی صیانت که پس از تدوین و اعلام‌وصول، روندی عجیب را تا امروز طی کرده و در میانه راه با اقدام عجیب و البته قانونی نمایندگان عمدتاً منتسب به پایداری که حامیان این طرح هستند، به‌جای آنکه با نظر تمامی نمایندگان و در صحن علنی مجلس موردبررسی قرار گرفته و تعیین تکلیف شود، به کمیسیونی ارجاع شد تا بی‌دردسر مراحل تصویب را از سر بگذراند اما حتی خروج این طرح از فضای شفاف صحن علنی مجلس هم نتوانست کار را برای پایداری‌های حامی طرح صیانت آسان و بی‌دردسر کند. چنانکه در ادامه مرکز پژوهش‌های مجلس که ازقضا زیرنظر چهره‌هایی اصولگرا و مورد وثوق رییس و اعضای همین مجلس یکدست اصولگرا اداره می‌شود، آنچه موردنظر پایداری‌های عضو کمیسیون مشترک رسیدگی به طرح صیانت بود، برنتافت و در نامه‌ای به ریاست این کمیسیون، از ایرادهای پرتعداد طرح پرده برداشت. اقدامی که باز اگرچه برای مدتی تصویب این طرح را به تعویق انداخت اما سرعتی که رییس کمیسیون رسیدگی به طرح صیانت روز گذشته و در جریان نشست دیروز این کمیسیون، در روند تصویب و رأی‌گیری از اعضای این کمیسیون لحاظ شد، چنان بود که حالا باید بنویسیم: «کلیات طرح صیانت تصویب شد!»
این روند البته منتقدانی هم داشت. منتقدانی که بعضی از درون و برخی نمایندگان بیرون کمیسیون مشترک رسیدگی به طرح صیانت، از اقدامات غیرقانونی رییس کمیسیون در برگزاری جلسه دیروز تا چگونگی رأی‌گیری از اعضا به انتقاد واداشت. منتقدانی که البته رییس کمیسیون مشترک پیش از رأی‌گیری به آنان اجازه صحبت نداد و پس از آنکه تنها به جلال رشیدی کوچی، یکی از اعضای این کمیسیون اجازه اظهارنظر داد، به‌رغم ابراز نگرانی شدید این نماینده اصولگرا و نکاتی که در ارتباط با تماس‌های تهدیدآمیز با او و انتقادش نسبت به برگزاری غیرقانونی جلسه کمیسیون مطرح کرد، رییس کمیسیون مشترک کلیات طرح را به رأی گذاشت و درنهایت این طرح با رأی مثبت ۱۸ نفر از اعضای این کمیسیون به تصویب رسید.
پیش از این برخی اعضای این کمیسیون گفته بودند به‌دلیل فرارسیدن فصل بودجه، رسیدگی به این طرح بنابر نص صریح آیین‌نامه داخلی باید پس از اتمام روند تصویب بودجه در دستور کار قرار گیرد. انتقادی که ازجمله غلامرضا نوری قزلجه، رییس فراکسیون اقلیت مجلس و ازجمله اعضای کمیسیون مشترک رسیدگی به طرح صیانت، پس از اتمام نشست این کمیسیون، در تذکری در صحن علنی مجلس ضمن انتقاد نسبت‌به بی‌توجهی رییس کمیسیون مشترک به اصول متعدد قانون اساسی و موادی از آیین‌نامه داخلی مجلس و با انتقاد از رضا تقوی‌پور که پیشتر نکاتی را درباره او مطرح کرده بود، گفت: «شما من را به دیکتاتوری متهم می‌کنید درحالی که خودتان روش دیکتاتوری را دنبال می‌کنید که برای طرح به این مهمی موسوم به صیانت در یک جلسه ۱۰ دقیقه تصمیم می‌گیرید و آن را به تصویب رساندید.» او همچنین گفت: «اشاره کردند جلوی اینگونه سخنان را بگیرید، همکار عزیز نه شما و نه هیچ تفکر حکومتی ضدجمهوریتی نمی‌تواند جلوی سخنان هیچ نماینده ملت و منِ خاک پای ملت را بگیرد، اشاره کردید من مجلس را به توپ بسته‌ام، من؟! یا شما که با تصویب ۱۰ دقیقه‌ای طرح صیانت که امانت صحن است، مجلس را به توپ می‌بندید و روی اعصاب و روان جامعه راه می‌روید و مجلس را در جامعه از محبوبیت می‌اندازید؟!»
این تذکر تند و تیز غلامرضا نوری قزلجه در انتقاد از عملکرد رضا تقی‌پور در اداره نشست دیروز کمیسیون مشترک اما تنها اقدام نمایندگان برای مقابله و توقف اقداماتی نبود که پایداری‌های پارلمان برای ایجاد محدودیت‌هایی در دسترسی شهروندان و کاربران به اینترنت پیش گرفته‌اند. چنانکه در ادامه جلال رشیدی کوچی، همان تنها نماینده‌ای که در جریان برگزاری نشست 10 دقیقه‌ای دیروز کمیسیون مشترک، امکان اظهارنظر یافت، از تلاش نمایندگان برای بازگرداندن طرح صیانت به صحن مجلس خبر داد و در حساب کاربری‌اش در توییتر نوشت: «امروز در جواب دغدغه و مطالبه آحاد مردم شریف ایران اسلامی، وفق تبصره ۲ ماده ۱۶۷ آیین‌نامه داخلی مجلس تقاضای لغو بررسی طرح صیانت در کمیسیون مشترک و بازگشت طرح به صحن مجلس را مطرح کردم که تاکنون به امضای ۵۵ نفر از نمایندگان محترم رسیده و در حال افزایش تعداد امضاست.» آن‌هم درحالی که عباس مقتدایی نایب‌رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس و مجتبی توانگر یکی از نمایندگان تهران که ازجمله چهره‌های نزدیک به رییس مجلس نیز هست، روز گذشته در نامه‌های جداگانه‌ای که خطاب به وزیر ارشاد نوشتند، نسبت‌به اوضاع و احوالی که فضای مجازی ایرانی با آن دست به گریبان است، انتقاد کردند.
حال در شرایطی که همزمان با این انتقادهای درون‌پارلمانی، موجی گسترده از انتقاد کاربران شبکه‌های اجتماعی و همچنین چهره‌های سیاسی اصلاح‌طلب و اصولگرا به راه افتاده و همچنین چنانکه اشاره شد دست‌کم 2 نفر از نمایندگان اصولگرای مجلس، وزیر ارشاد دولت رییسی را خطاب قرار داده و انتقادهایی را نسبت‌به مدیریت اینترنت و مشخصاکاهش چشمگیر و روزافزون سرعت اینترنت مطرح کرده‌اند، باید دید که آنچه بیش از 50 نفر از نمایندگان به‌منظور بازگرداندن طرح صیانت به صحن علنی در دستورکارشان قرار داده‌اند، چه سرنوشتی خواهد یافت و آیا این تلاش می‌تواند مانع از پیشبرد اهداف طیفی خاص از نمایندگان مجلس در این غائله باشد یا خیر!
ایست به کمیسیون صیانت
روزنامه خراسان هم در این زمینه نوشت: تصویب کلیات طرح صیانت در کمیسیون مشترک مجلس، موجی از واکنش‌ها را در پی داشت و نهایتاً شامگاه روز گذشته معاونت قوانین مجلس، در نامه‌ای فرایند بررسی مصوبه را مغایر آیین نامه داخلی مجلس عنوان و آن را ابطال کرد.
پس از آن که مصوبه کمیسیون مشترک مجلس درباره طرح صیانت واکنش‌های بسیاری از طیف‌های سیاسی و کاربران فضای مجازی را برانگیخت معاونت قوانین در نامه‌ای از رعایت نشدن آیین نامه داخلی در فرایند بررسی طرح صیانت و ابطال رأی کلیات این طرح خبر داد. روز گذشته کمیسیون مشترک طرح حمایت از حقوق کاربران در فضای مجازی کلیات طرح صیانت را به تصویب رساندند که با واکنش‌های زیادی روبه رو شد. این در حالی بود که در میان نمایندگان هم تعدادی از اعضا از ایرادات قانونی روند تصویب این طرح انتقاد کردند و 55 نفر از نمایندگان با جمع آوری امضا برای لغو بررسی طرح صیانت در کمیسیون مشترک و بازگشت طرح به صحن مجلس به مخالفت با مصوبه دیروز کمیسیون مشترک پرداختند و از احتمال لغو این مصوبه خبر دادند.
مخالفت کاربران فضای مجازی و فعالان کسب و کار در فضای مجازی ادامه داشت تا این که شامگاه روز گذشته کوچی، عضو کمیسیون مشترک طرح صیانت از ابطال رأی کلیات طرح صیانت توسط معاونت قوانین مجلس خبر داد و گفت: معاونت قوانین در نامه‌ای از رعایت نشدن آیین نامه داخلی در فرایند بررسی طرح صیانت خبرداد و تاکید کرد آن چه در جلسه امروز کمیسیون مشترک رأی گیری شده متفاوت از طرحی است که از صحن علنی مجلس به این کمیسیون ارجاع شده و اساساً نباید مبنای رسیدگی و رأی گیری در کمیسیون قرار می‌گرفت. این نماینده افزود: قرار بوده کمیسیون، موادی را که براساس حکم رهبر انقلاب در صلاحیت شورای عالی فضای مجازی است استخراج کند و مطابق مصوبه شورای عالی آن دسته از مواردی را که در صلاحیت تقنینی مجلس است، تصویب کند اما آن چه تصویب شده مطابق با این موارد نیست. اگر کمیسیون بنا داشت متن ارجاع شده از صحن علنی را تغییر دهد تنها راه آن استفاده از ماده 142 آیین نامه داخلی و ارجاع به مرکز پژوهش‌ها بود اما این موضوع تحقق نیافته، بنابراین در رأی گیری کلیات طرح، قانون آیین نامه مجلس رعایت نشده است. این نماینده مجلس ادامه داد: به دلایل ذکر شده و این که مصوبه اخیر متفاوت از طرح ارجاعی به این کمیسیون است، آن چه رأی گیری شده امکان بارگذاری درسامانه قوانین مجلس را ندارد و نمی‌تواند مبنا قرار گیرد. اما روز گذشته، تصویب کلیات طرح صیانت با واکنش‌های متعددی روبه رو شد. در صفحه 9 به واکنش چهره‌های طیف‌های مختلف و کاربران فضای مجازی پرداختیم و از نگرانی‌های فعالان کسب و کارهای فضای مجازی نوشتیم. این مطلب را در این صفحه 9 بخوانید.
