چرا وضع اینچنین شده است؟ (به قلم: محمدعلی وکیلی)

کبنا ؛محمدعلی وکیلی در سرمقاله این هفته روزنامه ابتکار نوشت: در آستانه روز خبرنگار هستیم. در هیچ روزگاری جامعه‌ رسانه‌ای اینچنین در بن بست کارکردی نبودند. از یک سو تب مطالبات جامعه با تم حاکم بر رسانه ها فاصله معنادار گرفته است. رسانه دیگر نمی‌تواند آنچنان که گذشته بود نماینده افکار عمومی باشد. اصلاً گویی روش مالوف رسانه دیگر ظرفیت پاسخگویی به نیاز جامعه را ندارد‌. به همین سبب مرجعیت نهاد رسانه تقریباً از بین رفته است. البته این بلا بر سر همه نهادهای مدرنِ مرجع ازجمله دانشگاه، حزب و... هم آمده است. از سوی دیگر اقتصاد مطبوعات در بدترین شرایط خود می باشد. عملاً مطبوعات ورشکسته اند و بسیاری از رسانه ها به علت مشکلات مالی تخته شده اند. با این وضعیت اقتصاد رسانه، انتظار تغییر کیفی رسانه‌ها خیلی خوشبینی می خواهد. در سوی دیگر همچنان نزد حاکمان، رسانه‌ها به طور پیش فرض در جایگاه متهم اند. هیچ گاه بدبینی حاکمیت نسبت به رسانه عوض نشد. رسانه‌ها - خصوصاً رسانه های مستقل - از بدو تولد در ایران مهجور بوده اند. به علل و دلایل متعدد تاریخی، رسانه همیشه گزینه مطعون و مظنونی بوده است. هیچ گاه از سایه سنگین نگاه امنیتی بیرون نیامد. لذا از ابتدا به عنوان یک نهاد که می تواند با نظارت خود کیفیت حکمرانی را ارتقا دهد به رسمیت شناخته نشد و لذا در سایه نگاه منفی سیاستگذاران رشد آنچنانی نکرد؛ تا اکنون که گرفتار بحران‌های دیگری هم شده و نفس‌های این تن نحیف به شماره افتاده است.
همه اینها در حالی است که اگر در همسایگی شاهد تحولات شگفت انگیز در مسیر توسعه هستیم می بینیم که مقارن و ملازم آن به نقش رسانه توجه ویژه شده است.
خیلی ها می پرسند راز موفقیت قطر در کسب میزبانی جام جهانی چیست؟ بی تردید این موفقیت ناشی از دلارها و یا دیپلماسی قطری ها نبود. بلکه قطری‌ها پیش از بدست آوردن میزبانی جام جهانی موفقیت رسانه را با اتکا به دستاوردهای الجزیره بدست آورده بودند. الجزیره توانست نگاه جهان را نسبت به قطر باورپذیر کند و به عبارتی برگ برنده قطر نسبت به رقبا شد. امروز نیز بن سلمان با تکیه بر MBC گروپ توانسته ذهنیت جهان را نسبت به خاندان سعودی اصلاح نماید و زمینه باورپذیری جهانیان را در خصوص افق های شگفت انگیزی تحت عنوان پروژه نیوم فراهم آورند.
بنابراین توسعه در کشور تابع پیش فرض های زیادی ازجمله اعتقاد مسئولان به کارکرد رسانه است. طبیعی است با این جایگاه نازل رسانه نمی توان امید به بازیابی نقش رسانه داشت. امروز دیگر در جهان پذیرفته شده که اگر حاکمان یک کشور حتی به آزادی، دموکراسی، کرامت انسان و... هم اعتقاد ندارند اما به توسعه می اندیشند باید رسانه های بامنزلتی داشته باشند. ببینید عربستان و قطر را. اینجا اما شوربختانه به دلیل فراهم نبودن زمینه‌ها و پیش فرض‌ها و در اولویت نبودن توسعه، همچنان کمیت توسعه می لنگد.