طرح شفافیت حذف خواهد شد؟

کبنا ؛ضدو‌نقیض‌ها در رابطه با طرح شفافیت آرای نمایندگان رو به افزایش است؛ از یک سو خبر از وعده بررسی طرح در صحن علنی و رأی‌گیری علنی مطرح می‌شود و از سویی دیگر زمزمه‌هایی مبنی بر حذف همیشگی طرح شفافیت منتشر شده است.
طرح شفافیت آخرین سنگر اصولگرایان برای واقعی نشان‌دادن وعده‌هایشان قبل از انتخابات مجلس یازدهم است، اما قادر به حفظ این سنگر هم نیستند و گویا قرار است تن‌دادن به شفافیت که از مهم‌ترین شعارهای اصولگرایان زمان انتخابات مجلس و بهانه‌ای برای حواله‌کردن تندترین نقدها به مجلس دهم بود، به دست خود اصولگرایان برای همیشه حذف شود. خبری از سخنرانی‌های آتشین و اتهام‌زنی به نمایندگان انقلابی مخالف شفافیت هم نیست و همه تریبون‌های منتقد عدم تصویب فوریت طرح شفافیت در مجلس دهم، ماه‌هاست سکوت اختیار کرده‌اند و نقدی بر تعلل بهارستان‌نشینان در تعیین تکلیف طرح شفافیت ندارند. این تناقض در رفتار و کردار اصولگرایان در میان افکار عمومی به بازی سیاسی برای تخریب مجلس دهم و پیروزی در کارزار انتخابات یازدهم ختم شده است و اصولگرایان بعد از پیروزی در کسب اکثریت مجلس، دلیلی برای رفتن سراغ شفافیت نمی‌بینند و سمیه محمودی، یکی از نمایندگان مجلس نسبت به از دستور کار خارج‌شدن شفافیت هشدار داده است. سمیه محمودی، سخنگوی کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، در تشریح آخرین وضعیت طرح شفافیت آرای نمایندگان در مجلس گفته است: این طرح یکی از اولین طرح‌هایی بود که در مجلس یازدهم تدوین و به کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی مجلس به‌عنوان کمیسیون تخصصی ارجاع داده شد. وی افزود: کمیسیون تدوین بلافاصله به طرح ورود کرد، اما به‌ دلیل اینکه طرح مذکور نواقصی داشت، کارگروهی با حضور کارشناسان برای ارزیابی طرح تشکیل شد که در نهایت گزارش کمیته مربوطه در کمیسیون بررسی و تصویب و به جلسه علنی ارجاع داده شد. وی با ابراز اینکه نمایندگان دوباره درخواست کردند که طرح شفافیت آرا در دستور کار قرار گیرد، گفت: در نتیجه این طرح دوباره برای انجام اصلاحات به کمیسیون تدوین آیین‌نامه ارجاع داده شد و اعضای کمیسیون بلافاصله اقدامات لازم را انجام دادند. البته نکته‌ای از طرح حذف نشد، بلکه چند مورد از‌جمله شفاف‌شدن مصوبات و تصمیمات هیئت‌رئیسه به طرح اضافه شد. نماینده شهرضا در مجلس بیان کرد: در نهایت پس از جمع‌بندی در کمیسیون، طرح برای در دستور کار قرارگرفتن تقدیم هیئت‌رئیسه مجلس شد. البته چند هفته‌ است که طرح شفافیت آرا از سوی هیئت‌رئیسه در دستور کار هفتگی قرار می‌گیرد، اما در دستور کار روزانه قرار نگرفته است. سخنگوی کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی مجلس تأکید کرد: در‌صورتی‌که طرح شفافیت آرا مجددا از سوی نمایندگان رد شود، طرح به‌طور کلی از دستور کار مجلس خارج می‌شود.
هرچند رئیس کمیسیون بهداشت و درمان و نماینده مردم زاهدان در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه تصویب طرح شفافیت آرا و عملکرد نمایندگان در مجلس حق مسلم مردم است، گفته که: با جدیت پیگیر تصویب طرح شفافیت آرای نمایندگان هستم. دکتر حسینعلی شهریاری روز یکشنبه در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: امروز با امضای نسخه جدید این طرح، گام‌های جدیدی جهت تصویب آن در مجلس شورای اسلامی برداشته شد. وی ادامه داد: یکی از حقوق مسلم مردم، اطلاع از عملکرد نمایندگانشان در مجلس شورای اسلامی است و تصویب این طرح گامی جدی در این راستاست. رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی همچنین با اشاره به اینکه متأسفانه در دوره قبلی رأی‌گیری در‌خصوص این طرح شاهد تغییر رویکرد عده‌ای از موافقان بودیم، گفت: تعدادی از نمایندگان موافق، در زمان رأ‌ی‌گیری رأی مثبت ندادند و در نتیجه این طرح تصویب نشد. نماینده مردم زاهدان در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: به‌زودی و با تصویب طرح در صحن علنی، دغدغه مردم نسبت به عملکرد نمایندگانشان مرتفع شود.
اما از آنجایی که سرنوشت رأی‌گیری طرح شفافیت به صورت غیر‌علنی ممکن است به تکرار رد‌شدن طرح در صحن بینجامد، مدت‌هاست سخن از رأی‌گیری علنی شده که فعلا دورنمای روشنی برای تحقق این پیشنهاد وجود ندارد؛ هرچند لاجوردی، یکی دیگر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی گفته است: باید تلاش کنیم رأی‌گیری درباره طرح شفافیت آرای نمایندگان به شکل علنی صورت گیرد. زهره‌سادات لاجوردی، درباره اینکه سخنگوی کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی عنوان کرده است شاید طرح شفافیت آرای نمایندگان از دستور کار مجلس خارج شود، گفت: طرح شفافیت آرای نمایندگان جزء اولین طرح‌هایی بود که بعد از تشکیل مجلس یازدهم ارائه شد. لازم است یادآوری شود تعدادی از نمایندگان قبل از اینکه به مجلس راه پیدا کنند، در شعار‌ها و تبلیغات خودشان گفته بودند از شفافیت حمایت خواهند کرد و بعد از ورود به مجلس و در حال حاضر تعداد درخور توجهی از نمایندگان خواهان شفافیت آرا هستند. این نماینده مجلس شورای اسلامی ادامه داد: صحبتی که سخنگوی کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی مجلس عنوان کرده، این است که اگر دوباره طرح در دستور کار قرار نگیرد، حذف خواهد شد؛ بااین‌حال، تلاش و سعی‌ ما نمایندگانِ خواستار شفافیت آرا، بر این است که حتما این طرح در دستور کار قرار گیرد و این‌طور نباشد که به فراموشی سپرده شود.
این عضو هیئت‌رئیسه کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی درباره اینکه گفته می‌شود نمایندگان مخالف شفافیت آرا از واکنش‌ها در حوزه انتخابیه نسبت به آرایی که می‌دهند و همچین تأثیر این آرا بر تأیید صلاحیت‌هایشان سخن می‌گویند، گفت: ما در مسئله شفافیت آرا این عقیده را داریم که نماینده به هر چیزی که رأی می‌دهد حتما یک دلیلی دارد. وی ادامه داد: نماینده‌ای که به موضوعی رأی مخالف یا موافق می‌دهد، حتما دلایل خودش را دارد. علت را هم در حوزه انتخابیه از وی سؤال کنند، قطعا باید بیان کند به چه دلیلی چنین نظری داشته است؛ اگر منطبق با منطق باشد، حتما مردم حوزه انتخابیه از او رأیی را که داده است، خواهند پذیرفت. وی تأکید کرد: باید فرهنگ‌سازی شود تا منافع ملی برای مردم مهم‌تر از حوزه انتخابیه باشد؛ هرچند در بسیاری از اوقات منافع ملی با حوزه انتخابیه منافاتی ندارد. لاجوردی تأکید کرد: ما باید تلاش کنیم رأی‌گیری درباره طرح شفافیت به شکل علنی صورت گیرد و مشخص شود چه نمایندگانی موافق شفافیت آرا هستند و رأی‌شان در این مورد باید علنی باشد.
پیش از این نیز احمد علیرضا‌بیگی، دیگر نماینده مجلس، به «شرق» گفته بود اگر رأی‌گیری در رابطه با طرح شفافیت به صورت علنی برگزار شود، مطمئنا رأی خواهد آورد و از احتمال تصویب این طرح سخن گفته بود. اما این روزها با تعلل هیئت‌رئیسه برای بررسی طرح در صحن مواجهیم. ادامه این روند به فرسایشی‌شدن مباحث مربوط به شفافیت منتهی خواهد شد و در نهایت همگی آن را به فراموشی خواهند سپرد. در راستای فرسایشی‌کردن سرنوشت طرح نیز چندی پیش امیر‌آبادی، دیگر نماینده مجلس از تدوین طرحی جدید و جامع برای شفافیت در همه قوا سخن گفته بود که تقریبا معنایی جز حذف طرح فعلی و آغاز بازی جدید با کلمات برای گریز از به نتیجه نرساندن طرح شفافیت آرای نمایندگان نداشت. اگرچه هنوز موضع مجلس در قبال دو پیشنهاد بررسی علنی و رأی‌گیری علنی طرح فعلی و پیشنهاد تدوین دوباره طرح مشخص نیست، اما فضای مملو از ابهامی که طرح شفافیت را احاطه کرده است، نشان از عزم جدی برای تن‌دادن به شفافیت در بهارستان ندارد.