تاریخ انتشار
يکشنبه ۱۲ اسفند ۱۴۰۳ ساعت ۰۳:۳۸
کد مطلب : ۴۹۶۶۲۶
یادداشت؛
ماه میهمانی خدا فرارسید
۱
کبنا ؛خطبه شعبانیه، خطبه‌ای از پیامبر اکرم(ص) درباره فضیلت ماه رمضان است. این خطبه در آخرین جمعه ماه شعبان ایراد شده و به همین دلیل به این نام معروف شده است. در این خطبه، پیامبر(ص) به رعایت حال نیازمندان، کنترل چشم، گوش و زبان، تلاوت قرآن، صلوات فرستادن، یاد قیامت، رسیدگی به یتیمان، احترام بزرگان و مهربانی با کودکان، توبه و استغفار و ... توصیه کرده و بهترین اعمال را در این ماه، دوری از گناه دانسته است. بخشی از این خطبه به شرح زیر است:
«أَیهَا النَّاسُ إِنَّهُ قَدْ أَقْبَلَ إِلَیکمْ شَهْرُ اللَّهِ بِالْبَرَکةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ الْمَغْفِرَةِ ؛ ای مردم! همانا ماه خدا با برکت و رحمت و آمرزش به شما رو کرده است.
شَهْرٌ هُوَ عِنْدَ اللَّهِ أَفْضَلُ الشُّهُورِ وَ أَیامُهُ أَفْضَلُ الْأَیامِ وَ لَیالِیهِ أَفْضَلُ اللَّیالِی وَ سَاعَاتُهُ أَفْضَلُ السَّاعَاتِ؛ ماهی که نزد خدا بهترین ماه‌ها، روزهایش بهترین روزها، شب‌هایش بهترین شب‌ها و ساعاتش بهترین ساعات است.
وَ هُوَ شَهْرٌ دُعِیتُمْ فِیهِ إِلَی ضِیافَةِ اللَّهِ وَ جُعِلْتُمْ فِیهِ مِنْ أَهْلِ کرَامَةِ اللَّهِ ؛ ماهی که در آن به میهمانی خدا فراخوانده و از اهل کرامت خدا قرار داده شده‌اید.
أَنْفَاسُکمْ فِیهِ تَسْبِیحٌ وَ نَوْمُکمْ فِیهِ عِبَادَةٌ وَ عَمَلُکمْ فِیهِ مَقْبُولٌ وَ دُعَاؤُکمْ فِیهِ مُسْتَجَابٌ ؛ نَفَس‌های شما در آن ثواب تسبیح دارد و خواب شما در آن عبادت و عمل شما در آن مقبول و دعای شما در آن مستجاب است ».
ماه مبارک رمضان از جهات متعدد دارای فضیلت و برکت است که در اینجا جهت اختصار، به 3 موردِ مهم آن اشاره می‌کنیم:
1 – روزه گرفتن؛ در میان 12 ماه سال روزه ماه رمضان بر همه کسانی که شرایط آن را دارند واجب است. (بلوغ، عقل، مسافر نبودن، نداشتن بیماری که روزه گرفتن برای آن ضرر دارد، پیرمرد یا پیرزنی که بخاطر کهولت سن توان روزه گرفتن ندارند). برخی از آیات مرتبط با روزه عبارتند از:
«یا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيامُ کَما کُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ» (بقره/183)
ای مؤمنان (مسلمانان) روزه بر شما واجب شده، همان‌گونه که بر کسانی که قبل از شما بودند واجب شد تا پرهیزکار شوید.
«أَيَّاماً مَعْدُوداتٍ فَمَنْ کانَ مِنْكُمْ مَرِيضاً أَوْ عَلی سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ وَ عَلَى الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعامُ مِسْكِينٍ فَمَنْ تَطَوَّعَ خَيْراً فَهُوَ خَيْرٌ لَهُ وَ أَنْ تَصُومُوا خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ » (بقره/184)
[روزه در] روزهای معدودی [بر شما مقرر شده است] [ولی] هر کس از شما بیمار یا در سفر باشد [به همان شماره] تعدادی از روزهای دیگر [را روزه بدارد] و بر کسانی که [روزه] طاقتفرساست کفارهای است که خوراک دادن به بینوایی است و هر کس به میل خود بیشتر نیکی کند پس آن برای او بهتر است و اگر بدانید روزه‌گرفتن برای شما بهتر است.
شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدیً لِلنَّاسِ وَ بَيِّناتٍ مِنَ الْهُدى وَ الْفُرْقانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ وَ مَنْ کانَ مَرِيضاً أَوْ عَلی سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَ لا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ وَ لِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ وَ لِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلى ما هَداكُمْ وَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ (بقره/185)
(روزه، در چند روز معدودِ) ماهِ رمضان است؛ ماهی که قرآن، برای راهنمایی مردم، و نشانه‌های هدایت، و فرق میان حق و باطل، در آن نازل شده است. پس آن کس از شما که در ماه رمضان در حضر باشد، روزه بدارد! و آن کس که بیمار یا در سفر است، روزهای دیگری را به‌جای آن، روزه بگیرد! خداوند، راحتی شما را میخواهد، نه زحمت شما را! هدف این است که این روزها را تکمیل کنید؛ و خدا را بر اینکه شما را هدایت کرده، بزرگ بشمرید؛ باشد که شکرگزاری کنید!
در برخی آیات دیگر نیز به برخی احکام و مسائل روزه‌گرفتن و ماه مبارک رمضان اشاره شده است از جمله: بقره/187 و 196، نساء/92، مائده /89 و 95، مجادله/3و4.
ب – تلاوت و اُنس با قرآن؛ رمضان، ماه نزول قرآن است. قرآن آخرین و کامل‌ترین برنامه هدایت و سعادت بشر است که خداوند بر قبل و روح مبارک آخرین پیامبر خود نازل کرده است.
شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی أُنْزِلَ فیهِ الْقُرْآنُ هُدیً لِلنَّاسِ وَ بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدى وَ الْفُرْقانِ...) (بقره/185) ماهِ رمضان ماهی است که قرآن، برای راهنمایی مردم، و نشانه‌های هدایت، و فرق‌گذاشتن میان حق و باطل، در آن نازل شده است.
در خطبه شعبانیه پیامبر اکرم (ص) فرمود: «وَ مَنْ تَلَا فِیهِ آیةً مِنَ الْقُرْآنِ کانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ خَتَمَ الْقُرْآنَ فِی غَیرِهِ مِنَ الشُّهُورِ » و هر کس در این ماه آیه ای از قرآن را تلاوت کند، ثواب ختم قرآن در ماه‌های دیگر را دارد.
در آیه 20 سوره مبارکه مُزَمّل نیز دوبار خداوند ما را دستور می‌دهد که هرچه می‌توانیم، قرآن بخوانیم.
تلاوت و اُنس با قرآن مقدمه فهم و آگاهی از معارف و تعالیم سعادت‌بخش آن و نهایتاً عمل به این دستورات هدایتگر است.
ج – شب قدر؛ در قرآن یک سوره به نام قدر وجود دارد که بیانگر اهمیت و منزلت این شبِ عزیز است. همان شبی که هم نزول قرآن به‌صورت دفعی و یکجا در آن اتفاق افتاده است و هم از نظر ارزش و منزلت از هزار ماه بالاتر است. فرشتگان الهی در آن شب تا طلوع صبح به دستور خداوند برای اجابت دعای بندگان و آمرزش آنان پایین می‌آیند.
ان‌شاءالله در مقاله دیگری به‌زودی درباره اهمیت و منزلت شب قدر سخن خواهیم گفت. پیشاپیش فرارسیدن ماه مبارک رمضان را به همگی تبریک و التماس دعای خیر داریم.
«أَیهَا النَّاسُ إِنَّهُ قَدْ أَقْبَلَ إِلَیکمْ شَهْرُ اللَّهِ بِالْبَرَکةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ الْمَغْفِرَةِ ؛ ای مردم! همانا ماه خدا با برکت و رحمت و آمرزش به شما رو کرده است.
شَهْرٌ هُوَ عِنْدَ اللَّهِ أَفْضَلُ الشُّهُورِ وَ أَیامُهُ أَفْضَلُ الْأَیامِ وَ لَیالِیهِ أَفْضَلُ اللَّیالِی وَ سَاعَاتُهُ أَفْضَلُ السَّاعَاتِ؛ ماهی که نزد خدا بهترین ماه‌ها، روزهایش بهترین روزها، شب‌هایش بهترین شب‌ها و ساعاتش بهترین ساعات است.
وَ هُوَ شَهْرٌ دُعِیتُمْ فِیهِ إِلَی ضِیافَةِ اللَّهِ وَ جُعِلْتُمْ فِیهِ مِنْ أَهْلِ کرَامَةِ اللَّهِ ؛ ماهی که در آن به میهمانی خدا فراخوانده و از اهل کرامت خدا قرار داده شده‌اید.
أَنْفَاسُکمْ فِیهِ تَسْبِیحٌ وَ نَوْمُکمْ فِیهِ عِبَادَةٌ وَ عَمَلُکمْ فِیهِ مَقْبُولٌ وَ دُعَاؤُکمْ فِیهِ مُسْتَجَابٌ ؛ نَفَس‌های شما در آن ثواب تسبیح دارد و خواب شما در آن عبادت و عمل شما در آن مقبول و دعای شما در آن مستجاب است ».
ماه مبارک رمضان از جهات متعدد دارای فضیلت و برکت است که در اینجا جهت اختصار، به 3 موردِ مهم آن اشاره می‌کنیم:
1 – روزه گرفتن؛ در میان 12 ماه سال روزه ماه رمضان بر همه کسانی که شرایط آن را دارند واجب است. (بلوغ، عقل، مسافر نبودن، نداشتن بیماری که روزه گرفتن برای آن ضرر دارد، پیرمرد یا پیرزنی که بخاطر کهولت سن توان روزه گرفتن ندارند). برخی از آیات مرتبط با روزه عبارتند از:
«یا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيامُ کَما کُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ» (بقره/183)
ای مؤمنان (مسلمانان) روزه بر شما واجب شده، همان‌گونه که بر کسانی که قبل از شما بودند واجب شد تا پرهیزکار شوید.
«أَيَّاماً مَعْدُوداتٍ فَمَنْ کانَ مِنْكُمْ مَرِيضاً أَوْ عَلی سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ وَ عَلَى الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعامُ مِسْكِينٍ فَمَنْ تَطَوَّعَ خَيْراً فَهُوَ خَيْرٌ لَهُ وَ أَنْ تَصُومُوا خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ » (بقره/184)
[روزه در] روزهای معدودی [بر شما مقرر شده است] [ولی] هر کس از شما بیمار یا در سفر باشد [به همان شماره] تعدادی از روزهای دیگر [را روزه بدارد] و بر کسانی که [روزه] طاقتفرساست کفارهای است که خوراک دادن به بینوایی است و هر کس به میل خود بیشتر نیکی کند پس آن برای او بهتر است و اگر بدانید روزه‌گرفتن برای شما بهتر است.
شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدیً لِلنَّاسِ وَ بَيِّناتٍ مِنَ الْهُدى وَ الْفُرْقانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ وَ مَنْ کانَ مَرِيضاً أَوْ عَلی سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَ لا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ وَ لِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ وَ لِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلى ما هَداكُمْ وَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ (بقره/185)
(روزه، در چند روز معدودِ) ماهِ رمضان است؛ ماهی که قرآن، برای راهنمایی مردم، و نشانه‌های هدایت، و فرق میان حق و باطل، در آن نازل شده است. پس آن کس از شما که در ماه رمضان در حضر باشد، روزه بدارد! و آن کس که بیمار یا در سفر است، روزهای دیگری را به‌جای آن، روزه بگیرد! خداوند، راحتی شما را میخواهد، نه زحمت شما را! هدف این است که این روزها را تکمیل کنید؛ و خدا را بر اینکه شما را هدایت کرده، بزرگ بشمرید؛ باشد که شکرگزاری کنید!
در برخی آیات دیگر نیز به برخی احکام و مسائل روزه‌گرفتن و ماه مبارک رمضان اشاره شده است از جمله: بقره/187 و 196، نساء/92، مائده /89 و 95، مجادله/3و4.
ب – تلاوت و اُنس با قرآن؛ رمضان، ماه نزول قرآن است. قرآن آخرین و کامل‌ترین برنامه هدایت و سعادت بشر است که خداوند بر قبل و روح مبارک آخرین پیامبر خود نازل کرده است.
شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی أُنْزِلَ فیهِ الْقُرْآنُ هُدیً لِلنَّاسِ وَ بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدى وَ الْفُرْقانِ...) (بقره/185) ماهِ رمضان ماهی است که قرآن، برای راهنمایی مردم، و نشانه‌های هدایت، و فرق‌گذاشتن میان حق و باطل، در آن نازل شده است.
در خطبه شعبانیه پیامبر اکرم (ص) فرمود: «وَ مَنْ تَلَا فِیهِ آیةً مِنَ الْقُرْآنِ کانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ خَتَمَ الْقُرْآنَ فِی غَیرِهِ مِنَ الشُّهُورِ » و هر کس در این ماه آیه ای از قرآن را تلاوت کند، ثواب ختم قرآن در ماه‌های دیگر را دارد.
در آیه 20 سوره مبارکه مُزَمّل نیز دوبار خداوند ما را دستور می‌دهد که هرچه می‌توانیم، قرآن بخوانیم.
تلاوت و اُنس با قرآن مقدمه فهم و آگاهی از معارف و تعالیم سعادت‌بخش آن و نهایتاً عمل به این دستورات هدایتگر است.
ج – شب قدر؛ در قرآن یک سوره به نام قدر وجود دارد که بیانگر اهمیت و منزلت این شبِ عزیز است. همان شبی که هم نزول قرآن به‌صورت دفعی و یکجا در آن اتفاق افتاده است و هم از نظر ارزش و منزلت از هزار ماه بالاتر است. فرشتگان الهی در آن شب تا طلوع صبح به دستور خداوند برای اجابت دعای بندگان و آمرزش آنان پایین می‌آیند.
ان‌شاءالله در مقاله دیگری به‌زودی درباره اهمیت و منزلت شب قدر سخن خواهیم گفت. پیشاپیش فرارسیدن ماه مبارک رمضان را به همگی تبریک و التماس دعای خیر داریم.
