توجه به اشتغال زنان روستايي ضامن شکوفايي اقتصاد مقاومتي

کبنا ؛اقتصاد مقاومتي يا همان مقاوم سازي اقتصادي  بدين معناست كه اگر بخواهد آسيبي به اقتصاد وارد شود که منجر به فلج شدن آن شده و جامعه را در رکود و سکون نگه دارد، اين روش مانع آن شده و بتواند در برابر آن مقاومت كند. وضع اين اصطلاح در واقع در سال 1389 توسط مقام معظم رهبري صورت پذيرفت. در آن زمان و در بحبوحه تحريم‌ها و براي كمتر آسيب ديدن اقتصاد اين راه‌كارها توسط معظم له تبعيين گرديد و دستگاه‌ها ملزم به رعايت آن شدند. اما در کنار اين عنوان که به شدت مي تواند اقتصاد ايران را متحول کند امروزه يکی از شاخص‌های سنجش توسعه‌یافتگی کشورهای مختلف میزان مشارکت زنان در فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی آن کشورها است. مسئله اي که رسیدن به توسعه های برابر و پایدار در جامعه بدون در نظر داشتن زنان روستایی ، امری دسـت نیافتنی خواهد بود. در همين رابطه و به زعم اکثر پژوهشگران توسعه، شناخت جایگاه زنان در روستاها از الزامات رسیدن به توسعه روستایی مطلوب در جوامع به شمار می اید. با اين اوصاف با گذري به استانهاي مختلف به خوبي مشخص مي شود با اينکه روستاها ظرفيت هاي خوبي در جهت اشتغالزايي در بخش هاي مختلف دارند اما افراد کمتری در اين مناطق به کارهاي ثابت و دائمي مشغول هستند. مسئله اي که ايجاب مي کند تا با حمایت از اشتغال روستاییان به خصوص بانوان روستایی، مهاجرت هاي معکوس را سرعت بخشيده و چراغ اقتصاد آنها را  روشن نگه داشت.

در مورد اقتصاد مقاومتي تعاريف متعددي از آن شده است كه مي‌توان گفت بهترين تعريف هماني است كه رهبر انقلاب بيان فرموده‌اند: " اقتصاد مقاومتي يعني آن اقتصادي كه در شرايط فشار، در شرايط تحريم، در شرايط دشمني‌ها و خصومت‌هاي شديد مي‌تواند تعيين كننده رشد و شكوفايي كشور ما شود." (ديدار دانشجويان 16/5/91)

از بررسي مجموع بيانات رهبر معظم انقلاب چنين بر مي‌ايد كه اين اقتصاد در صورتي قابل تحقق است كه نگاه به درون داشته و در پي فعال كردن منابع داخلي باشد. اگر چه در اين راستا مانعي براي استفاده از منابع خارجي هم در موارد خاص وجود ندارد. اما اگر تماماً و يا غالباً نگاه به بيرون بوده و به توان داخلي و منابع كشور توجه نگردد اقتصاد مقاومتي دقيقاً عكس عمل كرده و به ضد خود تبديل مي‌شود.
از اين جا معلوم مي‌شود كه چرا بحث اقتصاد مقاومتي تاكنون در حد شعار باقي مانده و صرفاً به صورتجلسه ها ختم شده است.
اين يک حقيقت است که اشتغال زنان با توانمندی و توانمندسازی آنان عجین است به طوری که توانمندی های آنان پیش نیازی برای ورود به یک کسب و کار محسوب شده و در عین حال اشتغال و کسب و کار آنان راهکاری موثر در جهت استقلال این قشر محسوب می گردد. به عبارت دیگر خود اشتغالی زنان به توانمندسازی اقتصادی آنان انجامیده و از آسیب پذیری آنان می کاهد. در همين راستا توانمندسازی زنان روستایی از طریق راهکارهاي حمایتی، زمینه را برای بهبود کیفیت زندگی این قشر از این جامعه فراهم می سازد. با اين تفاسير و با اينکه تمام مسئولان ادعا مي کنند به اين امر واقف هستند اما در عمل گام موثري براي بهبود شرايط زندگي زنان روستايي و بخصوص زنان سرپرست خانواده برداشته نمي شود.

 *با حرف حمايت انجام نمي شود
در سال ۹۳ معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری اطلسی را در ارتباط با وضعیت زنان کشور ، مشتمل بر ۱۵۰ نقشه با هدف شناسایی مهم‌ترین مسائل آنان بر مبنای شاخص‌های رایج و آمارهای معتبر و شناسایی استانهای اولویت دار تدوین کرد.
بر اساس داشته ها مشخص شد نرخ اشتغال زنان روستایی بالا‌تر از زنان شهری‌‌ همان استان است و کمترین و بیشترین نرخ بیکاری زنان به ترتیب متعلق به خراسان جنوبی و کهکیلویه و بویر احمد و کمترین و بیشترین نرخ بیکاری زنان جوان بین ۱۵ تا ۲۹ ساله ‌به ترتیب متعلق به خراسان جنوبی و کرمانشاه بود.
با اينکه انتظار مي رفت با بهره گيري از اين داشته ها، تصميمات درستي در جهت ايجاد اشتغال براي زنان روستايي گرفته شود اما گذر زمان نشان داد متاسفانه هيچ اراده اي براي رسيدن به اين مهم وجود ندارد.
اواخر سال 94 بود که باز هم مشاور معاون توسعه روستایی و مناطق محروم ریاست جمهوری به ياد زنان روستايي افتاد و گفت: "ایجاد مشاغل خانگی برای شناسایی ظرفیت زنان روستایی کشور به نحوی که موجب تضعیف بنیان خانواده نشود در دستور کار است."
فاطمه اشرفی ادامه داد: "عمده‌ترین شاخص توسعه‌نیافتگی، در روستاها و مناطق روستائی است که از این رو تقویت مشاغل خانگی در افزایش ظرفیت اقتصادی و اجتماعی زنان روستایی مؤثر است."
البته اين حرف ها هم در حد حرف بود و هيچ حمايتي در عمل صورت نگرفت.
 
*600 صندوق اماده حمايت!
زمان گذشت و اواسط سال گذشته و اينبار معصومه ابتکار که به مسند معاونت امور زنان و خانواده رییاست جمهوري تکيه زده بود از بازنگری و اصلاح «اطلس وضعیت زنان و خانواده» خبر داد تا نشان دهد طرح آنقدر کارشناسي نشده است که شروع نشده بايد بازنگري شود.
اما حالا يکبار ديگر صحبت از حمايت ها به ميان آمده و چندي پيش مدیرعامل صندوق کارآفرینی امید ایجاد فرصتهای شغلی جدید، توانمندسازی زنان و تقویت اقتصاد محلی و روستایی را از مهمترین دستاوردهای ایجاد صندوق‌های اعتباری خرد عنوان کرد.
اصغر نوراله زاده با اشاره به ایجاد ۶۰۰ صندوق اعتبارات خرد زنان روستایی گفت: "صندوق‌های خرد محلی، بهترین ابزار نظام تأمین مالی و توسعه محلی به شمار می‌روند."
بهرحال هرچند مسئولان در آمار و ارقام و گزارش هايشان مي خواهند نشان دهند که در حال تغيير و بهبود شرايط اشتغال در حوزه زنان روستايي هستند، ولي واقعيت ها اين را تاييد نمي کند.

*اقتصاد مقاومتي با نگاه به ظرفيت هاي داخلي
با بررسي عملكرد مسئولان و حتي سخنان آنان مي‌توان نتيجه گرفت با رويكردي که آنان در پيش گرفته اند اساساً نمي‌توان به اقتصاد مقاومتي و نتايج آن دل بست.
بسياري از صنايع کوچک در استانها و روستاها در انتظار نگاه حمايتي دولت هستند تا با گوشه چشمي به آنها چراغ هايشان روشت و چرخ هايشان به حرکت درآيند. از پرورش ماهي و قارچ و طيور گرفته تا احياي باغات و صنايع دستي که هر منطقه براي خود حرفي دارد و ادعايي.
اما وقتي طي سال هاي اخير به وضع واردات کالا و چشم دولتي ها به قرار بستن با خارجي ها نگاه نمي کنيم قابل تصور و البته تصديق است كه اقتصاد مقاومتي در حد شعار باقي خواهد ماند و با گذاردن پسوند اقتصاد مقاومتي كنار هر كاري نمي‌توان توقع داشت كه اين امر در كشور محقق گردد.
لذا به نظر مي‌رسد بايد به اقتصاد درونزا توجه ويژه داشت خصوصاً در شهرها و روستاهاي کوچک. چرا كه با هزينه كمتر و با امكانات محلي مي‌توان هم اشتغال پايدار ايجاد كرد و هم از منابع سرشار به نحو ممكن استفاده برد.
وجود نيروهاي كار جوان و تحصيل كرده و همچنين منابع و امكانات در استانها اين نويد را مي‌دهد كه با اطمينان و اعتماد به نيروي داخلي مي‌توان اقتصاد مقاومتي را تحقق بخشيد و آن را به يكي از منابع قدرت جمهوري اسلامي ايران تبديل کرد.
به عنوان نمونه مي‌توان به صنعت هسته اي كشور اشاره کرد كه توسط نيروهاي متخصص جوان و توانمند داخلي توانست رشد شگفت‌انگيزي پيدا كند. اين عرصه به عنوان يك الگوي انجام شده قابل مشاهده و لمس است و حالا مي توان گفت "ما مي توانيم، به شرط اعتماد به توانمنديهاي داخلي".
در همين راستا حتي مقام معظم رهبري در زمان تبليغات انتخاباتي نامزدهاي رياست جمهوري نيز يکبار ديگر تاکيد کردند که نامزدهای انتخاباتی به مردم قول بدهند که نگاهشان به ملت ایران است نه بیرون مرزها و فرمودند: " یک نظام سیاسی بالنده و توانمند برای اینکه بتواند در دنیا مطرح و سرشناس باشد، باید برای پیشرفت و توسعه به ظرفیت ها و پتانسیل های داخلی تکیه کند. توجه به توانمندی داخلی باید در تبلیغات های انتخاباتی نامزدهای ریاست جمهوری مورد توجه جدی قرار بگیرد و فردی که رای مردم را نیز بدست می آورد باید تمام نگاه و توجه اش برای حل مشکلات کشور، رشد و پیشرفت به توانایی های داخل مرزهای باشد."
در کوتاه کلام بايد تاکيد کرد که اقتصاد مقاومتي دست يافتني است ، اگر دولت به جاي نگاه به بيرون از مرزها و اقتصاد برون زا ، نگاه به درون و اقتصاد درون زا را با بهره گيري از پتانسيل هاي موجود در استانها در دستور کار خود قرار دهد.
===========
حوریه ملکی