سد تنگ سرخ به نام کهگیلویه و بویراحمد «به کام شیراز» / یوسف مرادی: در ماجرای سد تنگ سرخ مردم نامحرم هستند!

کبنا ؛استان کهگیلویه و بویراحمد یکی از پرآب ترین استان های کشور است و به برکت این آب و سدهایی همچون سد کوثر به استان های همجوار خود آبرسانی می کند. با این حال شهرهای این استان از نظر تامین آب شرب و آب کشاورزی با مشکل مواجه است.
پروژه سد تنگ سرخ بویراحمد در تاریخ 23 آذرماه سال  1390 با هدف تامین آب شرب مشترک «بویراحمد و شیراز» توسط وزیر وقت نیرو کلنگ‌زنی شد. در مرداد 1399 بیش از 30 درصد پیشرفت فیزیکی داشته و با وجود معارضات و مخالفت های کارشناسان محیط زیست، در 6 ماه سال 99 اعتباراتی برای پیشبرد فیزیکی این سد درنظر گرفته شده است.
به گزارش کبنا نیوز، با وجود اینکه استاندار کهگیلویه و بویراحمد و نماینده بویراحمد و دنا نیز بر پیشبرد سد تنگ سرخ اهتمام دارند، گفته های کارشناسان حاکی از آن است که این سد برای یاسوج و استان کهگیلویه و بویراحمد به غیر از ایجاد اشتغال فصلی سود آنچنانی ندارد، در عوض ضررهای محیط زیستی و ضررهای اقتصادی، زیر آب رفتن بسیاری از امکانات استانی و روستاهای این استان، تحت تاثیر قرار دادن اکوسیستم استانی از جمله ضررهای این سد است، همچنین کارشناسان می گویند این سد توجیه مطالعاتی اجتماعی ندارد و همچنان مورد مخالفت کارشناسان محیط زیستی است.
از طرفی استارت خوردن ساخت این سد در جلسات شورای شهر و شهرداری شیراز و بحث های پیرامون این سد (به طوری که خبرگزاری دولت «ایرنا» تیتر «ساخت سد تنگ سرخ شیراز» را برای گزارشی از ساخت این سد می زند)، خود گواهی بر این است که سود بهره برداری از این سد بیشتر برای « تامین آب شرب» شهر شیراز است، و ضررهای بیشتر آن برای استان کهگیلویه و بویراحمد. از سد تنگ سرخ بارها و بارها در رسانه های شیراز به عنوان پروژه های کلان شیراز نام برده می شود. به گزارش ایسنا «رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای اسلامی شیراز در این خصوص گفت: پروژه سد تنگ سرخ یکی از پروژه‌های سرنوشت ساز کلان شهر شیراز است که از سال ۷۵ تا کنون پروژه در دست اقدام است و قریب ۲۳ سال است این بحث در بین مردم مطرح می‌شود».
به گزارش کبنا نیوز، حسین کلانتری استاندار کهگیلویه و بویراحمد ( 2 فروردین 1400)در نشست اقتصاد مقاومتی و در حضور جهانگیری معاون اول رئیس جمهور در خصوص این سد گفت: سد تنگ سرخ آب شرب دو استان فارس و کهگیلویه و بویراحمد را تأمین می‌کند و مجوز ماده 56 ان را گرفتیم و اولویت جدی استان است. اگر به خشک سالی بر بخوریم باید با تانکر مرکز استان را آبرسانی کنیم.
بوسف مرادی کارشناس محیط زیستی پرده از اهداف این طرح و ضررهای جبران ناپذیر برمی دارد و آن را خیانت به مردم استان کهگیلویه و بویراحمد می داند: «اگر سد برای یاسوج است، چرا آن 45 کیلومتر قبل از یاسوج احداث می کنند؟ چرا نمی گویند در طرح سد آمده که آب این سد برای کشاورزی کامفیروز و آب صنعتی شیراز انتقال می یابد و بشار برای همیشه خشک می شود؟».
            

حجم مخزن سد تنگ سرخ 125 میلیون مترمکعب و مصرف تنظیمی بر اساس برنامه ریزی انجام گرفته  192 میلیون متر مکعب بوده یعنی علاوه بر 35 میلیون متر مکعب زیست محیطی  که براساس جدول مصوب و نیاز ماه‌های سال رها سازی می‌شود، حدود 200 میلیون متر مکعب نیز از محل سد به پایین دست عبور خواهد کرد و همواره آب در بستر رودخانه جریان دارد.
تامین آب شرب شهر یاسوج و روستاهای مسیر به‌میزان 25.5 میلیون متر مکعب در سال، تامین آب کشاورزی شهرستان بویراحمد و دنا به میزان 42.4 میلیون متر مکعب، تامین آب زیست محیطی رودخانه به میزان 33 میلیون مترمکعب، فراهم کردن امکانات تفریحی و سیاحتی با توجه به جذابیت توریستی منطقه، کنترل سیلاب و جلوگیری از خسارت به سازه‌های موجود در حاشیه رودخانه از جمله اهداف احداث سد تنگ سرخ است.
تامین آب شرب شهر شیراز به میزان 72 میلیون مترمکعب نیز از دیگر اهداف سد تنگ سرخ بوده که این میزان آب اضافه بر نیاز ما بوده و برای تامین آب شرب مورد نیاز مردم مرکز استان فارس مصرف می‌شود.
زیر آب رفتن چهار روستای کهگیلویه و بویراحمد و دیگر زیرساخت ها توجیه اقتصادی دارد؟
کبنا در مطلبی نوشت: در مطالعات اولیه و گزارش‌های رسیده از مشاور طرح، حدود چهار روستا به طور کامل در حوزه دریاچه سد قرار می‌گیرد.
برخی تاسیسات زیربنایی، ساختمان‌های اداری، اورژانس و خانه بهداشت نیز در حوزه دریاچه سد قرار دارد که آب منطقه‌ای و مشاور طرح نیز میزان خسارات تمام آنها را برآورد و در نقشه اجرایی سد لحاظ شده اند.
همچنین بخش وسیعی از جاده قدیم یاسوج – شیراز با اجرای حوضه آبریز این سد از بین خواهد رفت.
از جمله آسیب های ساخت سد تنگ سرخ به استان کهگیلویه و بویراحمد
الف. نابودی جنگل ها  و مراتع و ایجاد فاجعه زیست محیطی در استان و همه مناطقی که از این رودخانه بهره مند می‌شوند.
ب فرسایش شدید خاک( با توجه به کوهستانی بودن استان)، و انتقال مواد معلق به پشت سدهای جنوب ایران و  نیز آلودگی آب و هوا و محیط زیست؛
پ. کاهش آب رودخانه کارون و تشدید بحران های زیست محیطی ناشی از ریز گردها در جنوب کشور.
ت. زیان های فراوان به کشاورزی (زراعت، باغداری، دامداری، زنبورداری، پرورش ماهی، .......) استان کهگیلویه و بویراحمد از جمله مناطق مجاور این رودخانه از تنگ سرخ تا خلیج فارس وارد خواهد شد.
ث. افزایش بیکاری و مهاجرت مردم منطقه به سایر نقاط کشور.
د. فقر و تنگدستی و بیکاری و مشکلات متعدد دیگری که به دنبال خواهد داشت تا باغات قصر الدشت شیراز آبیاری شوند!
ز. تجربه ساخت سدهای مختلف در سال های اخیر از جمله سد شاه قاسم نشان می‌دهد  که سازمان یا سازمان های مسئول نمی‌توانند امنیت سد را تضمین نمایند. و بر فرض محال هم  اگر تضمین بر امنیت نمایند این تضمین ها  فاقد ارزش عملی است. زیرا چیزی که عیان است چه حاجت به بیان است.
س. سال های آینده اوج خشکسالی ها خواهد بود. سرزمین ایران نیز با بحران کم آبی شدید روبرو خواهد شد. بنابراین از مسئولین انتظار می‌رود که از واگذاری آب یک منطقه به منطقه دیگر خودداری نمایند.
ش.واقعیت ها نشان می‌دهد که ساخت سد تنگ سرخ به دلیل ساختار زمین شناسی محل سد و دریاچه آن  کاری است اشتباه، اشتباهی بسیار بزرگ ، با اینحال چرا بعضی سازمان ها اصرار بر ساخت این سد دارند؟ آیا ساختن این سد نوعی آزمایش است که عواقب آن هرچه باشد چندان مهم نباشد؟ آیا اهداف دیگری در پس این ماجرا وجود دارد؟ آیا هدف نابودی استان کهگیلویه و بویراحمد است؟ آیا هدف نابودی شهر یاسوج است، شهری که مجموعه ای  از تمام ایلات و طوایف و قبایل در آن زندگی می‌کنند و عصاره مردم استان کهگیلویه و بویراحمد است.


   

  -----------------------------------------------------------------
خبرنگار: سیده زهرا حسینی فر