ضرورت بازنگری در سهمیه‌های کنکور

کبنا ؛یادداشت ارسالی: بیش از چند دهه از وعده تعیین تکلیف سهمیه‌های کنکور می‌گذرد اما طولانی شدن این پروسه و عدم هماهنگی بین نهادهای مختلف، تعیین تکلیف جدی و غیر نمایشی این پرونده را در هاله‌ای از ابهام فرو برده است تا جایی که به نظر می‌رسد عزمی برای ساماندهی این سهمیه‌ها در مسئولان وجود ندارد.
 موضوع اختصاص سهمیه‌های کنکور به برخی از داوطلبان ورود به دانشگاه‌های دولتی به یکی از چالش‌های اصلی کنکور و عرصه رقابت داوطلبان ورود به دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی تبدیل شده و اعتراض سایر داوطلبان را به همراه داشته است.
هر چند اعتراض به این موضوع مسبوق به سابقه است و طی سال‌های اخیر برخی از داوطلبان با برگزاری تجمعات اعتراضی در مقابل وزارت علوم و مجلس با تبعیض‌آمیز خواندن قوانین مربوط به سهمیه‌ها، اصلاح این قوانین را خواستار شده‌اند.
 بسیاری از داوطلبان و حتی برخی مسئولان آموزش عالی اعمال سهمیه در آزمون‌ها را نوعی تبعیض و مغایر عدالت آموزشی در کشور می‌دانند و کارشناسان بر این باور هستند که اعمال سهمیه تبعات جبران‌ناپذیری دارد. چرا که در گام اول مانع از حضور عده‌ای که دارای شایستگی‌های علمی لازم هستند در دانشگاه‌های معتبر می‌شود و از سوی دیگر عده‌ای بدون اینکه شایستگی‌های علمی لازم را داشته باشند، وارد کلاس‌های درس دانشگاه شده و در نتیجه آن اعتماد به نفس و توانمندی لازم را در عرصه علمی در خود نمی‌بینند و حتی در مواقعی شاهد انصراف این افراد از دانشگاه به دلیل نداشتن توانایی علمی در ادامه تحصیل هستیم.
با این وجود عده‌ای بر این باورند که موضوع نداشتن صلاحیت علمی استفاده کنندگان از سهیمه ها صحت ندارد چرا که آنها باید حتماً 70 درصد نمره علمی آخرین فرد پذیرفته شده در آن رشته را کسب کنند. اما واقعیت اینجاست کسر ۳۰٪ از نمره علمی، عملاً داوطلب استفاده کننده از سهمیه را با نفرات متوسط یا حتی نفرات ضعیف کنکور در یک تراز قرار می‌دهد! به طور مثال یک داوطلب عادی با نمره کل ۹۰۰۰ در رشته پزشکی بین الملل یا آزاد پذیرفته می‌شود ولی با کسر 30 درصد نمره علمی، فرد دارای سهمیه با نمره علمی 6300 در همان رشته پزشکی بین الملل یا آزاد پذیرفته می‌شود!
این در حالی است که افراد عادی با نمره علمی 6300 حتی مجاز به انتخاب رشته در دانشگاه فرهنگیان نیز نمی‌باشند ولی با داشتن سهمیه می‌توان با همین نمره در رشته پزشکی ادامه تحصیل داد! (قبولی در دانشگاه فرهنگیان به ترازی در حدود 8000 نیاز دارد و با نمره 6300 حتی فرد به مصاحبه هم دعوت نخواهد شد.)
 انتقاد مقام معظم رهبری به مهاجرت برخی نخبگان را نیز می‌توان مصداق همین بی توجهی به ظرفیت‌های علمی جوانان و فراهم نکردن بستر عدالت آموزشی یکسان قلمداد کرد.
البته این همه ماجرا نیست و سوء استفاده از سهمیه رزمندگان با ازدواج با همسران شهید و یا به عقد جانباز درآمدن به منظور قبولی در رشته‌های پزشکی و خاص از دیگر مشکلاتی است که اخیراً شاهد آن هستیم.
هر چند در سال‌های اخیر اقداماتی برای رفع این مشکل صورت گرفت تا جایی که سال ۹۸ مسئولان مصمم به اصلاح این قانون شدند؛ به طوری که اتفاق نظر در اصلاح سهمیه ورود به دانشگاه‌ها بعد از تبدیل شدن آن به عنوان مطالبه جدی جامعه، موجب شد مسئولان آموزش عالی کشور با مشورت گرفتن از روسای دانشگاه‌ها و لحاظ کردن دیدگاه‌های مختلف، لایحه "ساماندهی سهمیه‌های ورود به مقاطع مختلف آموزش عالی" را بعد از امضای رئیس سازمان سنجش آموزش کشور و وزرای علوم و بهداشت به منظور تصویب تقدیم دولت کنند.
 دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تأکید بر این نکته که مصوبات مجلس شورای اسلامی بعد از ورود شورای عالی انقلاب فرهنگی به موضوع کنکور بوده است، تصریح کرد: مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) در موارد اینچنینی قاعده‌ای دارند که براساس آن در مواردی که شورای عالی انقلاب فرهنگی متقدم است، مجلس شورای اسلامی وارد موضوع نشود و همچنین در مواردی که مجلس شورای اسلامی متقدم بوده است، شورای عالی انقلاب فرهنگی ورود نکند.
وی تصریح کرد: از این منظر، شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌تواند رأساً پیرامون مسئله سهمیه‌های کنکور ورود داشته باشد و درخصوص کلیت سهمیه‌ها تصمیم‌گیری کند.
دکتر عاملی افزود: با گذشت بیش از سی سال از پایان جنگ تحمیلی، جامعه آماری ایثارگران و رزمندگان کاهش داشته است و لذا با کاهش جمعیت ثبت‌نام کننده سهمیه‌های مذکور، درصد شمول سهمیه نیز بایستی متناسب سازی شود.
به هر روی داوطلبان کنکور بر این باورند که حذف سهیمه ها یا مهندسی کردن سهمیه‌ها بر اساس عدالت آموزشی و در نظر گرفتن جمیع شرایط، می‌تواند علاوه بر ایجاد و گسترش بستر عدالت آموزشی در کشور، باعث ایجاد انگیزه در داوطلبان و پویایی در نسل جوان و جویای نام خواهد شد.
 در پایان باید اشاره داشت از آنجایی که یکی از دغدغه‌های مقام معظم رهبری خروج نخبگان از کشور است و ساماندهی سهمیه‌های کنکور می‌تواند در پیشگیری از خروخ نخبگان علمی از کشور مؤثر باشد، جا دارد مسئولان شورای عالی انقلاب فرهنگی طرح اختصاص 5 درصد مازاد بر سهیمه به جای سهیمه رزمندگان را پیگیری و اجرایی نمایند.