بحران تنش‌آبی در پُر آب‌ترین استان کشور / برای پُرکردن یک تانکر آب هزار لیتری باید ۲۰ روز صبر کرد

کبنا ؛این روزها کهگیلویه و بویر احمد به عنوان استانی که آب مناطقی از کشور را تامین می کند هم با تنش آب مواجه شده و مردم برخی شهرها و روستاهای این استان برای تامین آب شرب مجبوراند ساعت‌ها در صف‌های طولانی بایستند. بحران آب در مناطق جنوبی استان حتی باعث کوچ اجباری اهالی روستاها به حاشیه شهرها شده که البته این مهاجرت ها نیز مشکلات زیادی را در پی دارد.
به گزارش کبنا، مشکلات و ناپایداری‌های آبی در کهگیلویه و بویراحمد در شرایطی حکم‌فرما است که این استان با یک درصد مساحت کشور، ۱۰ درصد آب ایران را تولید می‌کند و بخش‌هایی از استان‌های جنوبی کشور از جمله خوزستان، بوشهر و هرمزگان از آب موجود این استان در بخش‌های شُرب و کشاورزی استفاده می‌کنند.
یک شهروند مادوان می‌گوید: خشک‌سالی سال‌های گذشته، فرسودگی شبکه‌های آبرسانی، اجرایی نشدن پروژه‌های مهم زیرساختی در یک دهه اخیر، انشعابات غیرمجاز و مهاجرت‌های بی‌رویه به کلان شهرهای کهگیلویه و بویراحمد بویژه شهر یاسوج را شاید بتوان از مهمترین دلایل مشکلات کنونی در حوزه آب این استان برای مشترکین برشمرد.
«سهام نوبهار» می‌گوید که هجوم حاشیه نشینان از مناطق مختلف استان کهگیلویه و بویراحمد به شهر مادوان و نیازمندی مهاجران به شبکه‌های آبرسانی، سختی‌های زیادی برای شهروندان قدیمی این شهر که اغلب آنان انشعاب دارند ایجاد کرده و امکانات و نیروهای انسانی شرکت آب و فاضلاب این استان، توان مقابله با انشعابات غیرمجاز آب در این شهر نوپا را ندارد.
«سیما ارجمند» از ساکنان روستای پُرجمعیت سرآبتاوه که با یاسوج کمتر از ۱۰ کیلومتر فاصله دارد هم از ناپایداری شبکه‌های آبرسانی، قطعی‌های مکرر، اُفت شدید و نارضایتی مشترکین از وضعیت کنونی آب شرب در این روستا خبرداد.
وی گفت: سرعت مهاجرت و ناکافی بودن خدمات در حوزه آب باعث شده که سرعت انشعابات غیرمجاز در روستای سرآبتاوه، شتاب دوچندان‌تری داشته باشد و متاسفانه بدلیل همین انشعابات و البته فرسودگی شبکه‌های قدیمی، تامین آب شرب در این روستا با مشکلات فراوانی روبرو است.
«سعید رحمانی» از توابع روستاهای حاشیه‌ای محور باشت - چُرام هم از نبود هفته‌ها آب در برخی از اوقات سال برای برخی از روستانشنیان ساکن در این محور ابراز تاسف کرد و گفت: شبکه‌های آبرسانی این روستاها بسیار قدیمی بوده و پروژه‌های عمرانی برای جایگزینی شبکه‌های جدید نیز طی چند سال گذشته، انجام نگرفته است.
وی گفت: گرمای طاقت فرسایی در فصول گرم این منطقه حکمفرما می‌شود و متاسفانه در آن زمان، آب روستاهای محور باشت - چُرام قطع و با تانکر به روستانشینان آبرسانی انجام می‌شود.



یک شهروند شهرک شهید رجایی شهرستان لنده هم از تنش شدید آب در روزهای مختلف سال خبرداد و اظهار داشت: شهر لنده در پنج کیلومتری رودخانه مارون است و برای پُرکردن یک منبع آب هزار لیتری باید ۲۰ روز صبر کرد و این میزان آب نمی‌تواند جوابگوی نیاز مصرف چند روزه یک خانواده ۲ نفره در این شهر باشد.
او که خود را «علیرضا پاکباز» معرفی می‌کند با تاکید براینکه اُفت فشار و نبود آب در این شهرک باعث مهاجرت شهروندان از این شهرستان به شهرهای دیگر شده است، اظهار داشت: برای حل این مشکلات از موحد نماینده کهگیلویه بزرگ در مجلس یازدهم هم کمک خواسته‌ایم اما واقعیت این است شهرک شهید رجایی همچنان با این مشکلات دست و پنجه نرم می‌کند.
یک کارشناس منابع آب هم گفت: براساس آمار آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد، حجم آب تجدیدپذیر این استان، ۹ هزار و ۲۲۳ میلیون متر مکعب است که سالیانه از این میزان یک هزار و ۷۰ میلیون متر مکعب آن مهار می‌شود و ۹۰ درصد آن از استان خارج می‌شود.
«فرناز اکبری» افزود: با وجودی که این استان ۱۰ درصد از میزان منابع آب کشور را در اختیار دارد اما ساکنان کهگیلویه و بویراحمد در تابستان‌های گرم از تنش آبی رنج می‌برند و نیمه دوم سال با خرابی‌های ناشی از سیلاب روبرو هستند.
وی معتقدست: پایین رفتن سطح آب‌های زیرزمینی، مصرف بیش از حد آب در بخش کشاورزی، فعالیت چاه‌های غیرمجاز در محدوده چاه‌های آب و فاضلاب روستایی، انشعاب‌های غیرمجاز و رعایت نکردن الگوی مصرف توسط مشترکان مهمترین علت‌های کمبود آب شرب در این استان بشمار می‌رود.
اکبری گفت: با تمام نعمت‌های خدادادی بخش آب، پایدارسازی این ظرفیت‌ها و مدیریت منابع در سال‌های گذشته بنابر نگاه‌های موجود و ضعف‌ها به شکل مطلوبی شکل نگرفته بگونه‌ای که طی سال‌های اخیر، کابوس خشکسالی‌ها با تنش آبی پیوند خورده و چندین شهر استان کهگیلویه و بویراحمد با تنش آبی دست و پنجه نرم کنند.
این کارشناس منابع آب افزود: برخی از شبکه‌های آبی در شهر یاسوج بعنوان مرکز استان بسیار قدیمی هستند که یکی از دلایل شکستگی خطوط انتقال آب در این شهر به همین دلیل است و دیگر اینکه اختلاف ارتفاع بالاترین و پایین‌ترین نقطه جمعیتی شهر یاسوج ۲۰۰ متر است و شبکه‌های آبرسانی نباید بیش از ۶۰ متر ارتفاع را تحمل کنند و این خود یکی از دلایل از بین رفتن شبکه‌ها است.
در ادامه دبیر اجرایی نهضت سبز زاگرس و کارشناس فعال محیط زیست و تغییرات اقلیمی هم گفت: کهگیلویه و بویراحمد که آب حدودا هشت استان جنوبی کشور را از طریق سدهای مختلف تامین می‌کند در تابستان و در زمستان با مشکلات آبی، تنش‌ها، اُفت محسوس، قطعی‌های مکرر و جیره‌بندی آب شرب مواجه است.
«اُمید سجادیان» در یاسوج به فرسودگی شبکه آب این شهرستان اشاره کرد و ادامه داد: حجم ۵۰ درصدی تلفات آب شُرب شهر یاسوج گویای همه چیز بوده و اصلاح شبکه در کنار مدیریت مصرف مردم محور ضروری است.
یک کارشناس و پژوهشگر اجتماعی در حوزه‌های آب و منابع طبیعی هم گفت: یکی از فرسوده‌ترین شبکه‌های انتقال کشور متعلق به شهر یاسوج بوده و هدر رفتی بیش از ۵۰ درصد را رقم می‌زند و این در حالی است که هدر رفت و برداشت غیر مجاز در سطح کشور تنها ۲۵ درصد دارد.
«پیام مظفری» با اظهار تاسف از اینکه بسیاری از شهرها و روستاهای استان پُرآب کهگیلویه و بویراحمد در چند سال اخیر با تنش‌ها و جیره‌بندی‌های متعدد آبی مواجه بوده  است، اظهار داشت: شرایط قطعی و فرسودگی شبکه‌های آبرسانی در این استان بگونه‌ای است که در هر هفته شاهد اطلاعیه‌های شرکت آب و فاضلاب مبنی بر تعمیر و احداث شبکه‌های آب برای تامین آب شرب پایدار برای مشترکین هستیم.



معاون بهره‌برداری و توسعه فاضلاب شرکت آب و فاضلاب استان کهگیلویه و بویراحمد، فرسودگی شبکه را دلیل اصلی شکستگی لوله‌های آب در شهرهای این استان بویژه شهر یاسوج عنوان و اظهار داشت: ۳۰ درصد شکستگی لوله‌ها در استان به دلیل فرسودگی شبکه است.
«محمدصالح پاراد» با اشاره به برخی آمارهای نوسازی شبکه‌های انتقال آب در شهرها و روستاهای این استان، خاطرنشان کرد: در سفر اول هیات دولت سیزدهم به استان ۲۲۰ میلیارد اعتبار در نظر گرفته شد که ۶۰ میلیارد اعتبار اختصاص داده شد و ۴۰ کیلومتر اصلاح شبکه در یاسوج انجام شده است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان کهگیلویه و بویراحمد نیز اصلاح شبکه موجود آبرسانی را مهمترین راهبرد دولت برای کاهش تنش آبی در این استان خواند و یادآور شد: سه هزار کیلومتر شبکه انتقال و پنج هزار و ۴۰۰ کیلومتر شبکه توزیع آب در استان وجود دارد که ۳۵ درصد از شبکه‌های انتقال و توزیع آب آن فرسوده است.
«اُمید صالحی» با بیان اینکه طرح‌های تقویت زیرساخت‌های آب آشامیدنی ۱۰۰ روستای استان کهگیلویه و بویراحمد در دو سال گذشته تاکنون به صورت کامل تکمیل و بهره برداری شده است، تصریح کرد: ۲۴۰ کیلومتر خط انتقال و شبکه توزیع و ۹۳۵ متر مکعب مخزن ذخیره آب آشامیدنی در مناطق روستایی استان احداث شده است.
وی گفت: بر اساس تفاهم نامه‌ای با قرارگاه امام حسن مجتبی (ع) و بسیج سازندگی استان، پایداری آب آشامیدنی برای ۶۰۰ روستای استان انجام می‌شود و برای اجرای این طرح‌ها در ۱۸۴ روستا قرارداد منعقد شده و دو هزار و ۱۷۰ میلیارد ریال تخصیص اعتبار نیز صورت گرفته است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان کهگیلویه و بویراحمد با بیان اینکه زیرساخت‌های آب هزار و ۶۴۱ روستای این استان قدیمی و فرسوده است که در حال اصلاح آن‌ها هستیم، خاطرنشان کرد: مناطق مختلف استان حدودا ۱۰ سالی می‌شود که با مشکل آب شرب مواجه هستند.
صالحی با اشاره به برخی اقدامات انجام گرفته برای توسعه شبکه‌های انتقال آب در شهر یاسوج نیز یادآورشد: در شهر یاسوج مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد از ۵۰ هزار مُشترک هم اکنون به ۹۰ هزار مشترک رسیده‌ایم اما مخزن و چاه جدیدی به ظرفیت آب شرب این شهر اضافه نشده است.
وی از در دستورکار بودن ایجاد و ساخت ۱۳ حلقه چاه عمیق و ساحلی آب شُرب و تعدادی مخزن آب در این شهر خبرداد و تصریح کرد: زیرساخت‌های آب شرب شهری و روستایی استان کهگیلویه و بویراحمد مشکلات خاص خود را دارند.



مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان کهگیلویه و بویراحمد با بیان اینکه پروژه‌های محرومیت‌زدایی آبرسانی به روستاهای استان نسبت به سایر استان‌ها پیشرفت مطلوبی دارند، اظهارداشت: تاکنون ۹۸ پروژه آبرسانی محرومیت‌زدایی در سطح استان تکمیل و به بهره برداری رسید و تعدادی نیز در حال انجام است.
صالحی تاکید کرد: با اقدامات انجام شده امسال نگذاشته‌ایم که شهر مادوان با تنش آبی مواجه شود، همچنین شهرک ولایت و الغدیر یاسوج مشکل آب داشتند که با حفر یک حلقه چاه ساحلی با ۳۰ لیتر در ثانیه تقویت شد.
وی گفت: وضعیت تنش آبی و اُفت فشار در شهر دوگنبدان مرکز شهرستان گچساران را نیز از محل سد کوثر با اعتباری بالغ بر ۲۰ میلیارد تومان تقویت کرده‌ایم.
مدیرعامل آب و فاضلاب کهگیلویه و بویراحمد در ادامه از شناسایی ۲ هزار و ۸۰۰ انشعاب غیر مجاز آب طی سه ماهه اخیر در استان خبرداد و خاطرنشان کرد: نسبت به قطع و جمع آوری ۸۵۰ انشعاب غیر مجاز اقدام شده و حضور مالکان این واحدها برای پرداخت جریمه و طی روال قانونی را شاهد بودیم.
صالحی با بیان اینکه در مجموع، یک هزار و ۳۰۰ پرونده تخلف انشعاب غیر مجاز تشکیل شده و در سایر موارد نیز تکمیل پرونده‌ها و ارسال به دادگاه را خواهیم داشت، اظهارداشت: میزان تولید آب استان فراتر از نیاز برای مصرف شرب است و متأسفانه از این ظرفیت در برخی مناطق برای آبیاری کشاورزی، باغات و مواردی از این قبیل استفاده می‌شود.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان کهگیلویه و بویراحمد گفت: یکی از نگرانی‌های مردم در شهر سی سخت مرکز شهرستان دنا، شکستگی‌ها متعدد لوله‌های آب بود و به همین خاطر، اصلاح و توسعه شبکه‌های آب این شهر توریستی یکی از اولویت‌های ما در این منطقه بود، پروژه بازسازی شبکه آب سی سخت با اعتبار ۳۱ میلیارد ریالی انجام شد که جمعیتی بیش از سه هزار نفر از منافع آن بهره‌مند شدند.
صالحی افزود: یکی دیگر از چالش‌های ما در شهرستان دنا، وضعیت آب دهستان سادات محمودی و برخی مناطق بخش پاتاوه بود که با پروژه تقویت ایستگاه پمپاژ دهستان سادات محمودی برای افزایش ظرفیت نیاز به اقداماتی داشت که انجام گرفت.
وی با اشاره به اینکه هشت هزار کیلومتر شبکه و خط انتقال آب در استان کهگیلویه و بویراحمد وجود دارد، اظهار داشت: اختصاص ۲۲۰ میلیارد تومان به اصلاح و توسعه شبکه آب یاسوج و همچنین تعریف پروژه‌های میلیاردی اصلاح شبکه در همه شهرها در کنار تعریف پروژه‌های توسعه شبکه آب‌های روستایی در قالب پروژه‌های محرومیت‌زدایی با همکاری بسیج سازندگی انجام می‌گیرد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان کهگیلویه و بویراحمد گفت: شهر سی سخت هم بی‌نصیب از اعتبارات اصلاح و بازسازی نبود و در این شهر نیز بیش از ۳۱ میلیارد ریال برای اصلاح بیش از سه کیلومتر شبکه آب هزینه شد.
مدیرعامل آب و فاضلاب استان کهگیلویه و بویراحمد از افتتاح و کلنگ زنی ۲۰ پروژه آبرسانی در هفته دولت امسال در این استان خبرداد و اظهار داشت: پنچ پروژه شامل اصلاح، توسعه و بهبود آبرسانی در روستاهای دهستان سادات محمودی، سروک، شهرک ولایت، شهرک امام حسین (ع) و مناطقی از بخش سوق و شهر سی سخت با اعتباری بیش از ۱۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان افتتاح شد.
صالحی گفت: در سطح استان همچنین ۱۵ پروژه کلنگ زنی شد که بخش قابل توجهی از آن‌ها در قالب اعتبارات سفر ریاست جمهوری به استان و با رقم پیش بینی شده بیش از ۳۷ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان عملیاتی شد و جمعیت بهره‌مند این طرح‌ها بیش از ۴۳ هزار نفر است.
وی افزود: با اجرا و تکمیل این پروژه‌ها مناطقی بویژه در سادات محمودی، شهرک الغدیر، برخی مناطق حاشیه‌ای دهدشت، رودسمه دیشموک، لیکک و مناطقی از بویراحمد و دنا، مشکلات آب آن‌ها حل می‌شود.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان کهگیلویه و بویراحمد گفت: عملیات اجرایی پروژه‌های جهاد آبرسانی استان ۸۱ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.



صالحی با بیان اینکه انتهای سال ۱۴۰۰ بود که عملیات آبرسانی به بیش از ۱۸۴ روستای کهگیلویه و بویراحمد با همکاری قرارگاه امام حسن مجتبی (ع) و بسیج سازندگی استان شروع شد، اظهارداشت: حدود یک سال اخیر تنها ۴۰ روستا از این تعداد تکمیل بود اما در حدود یکسال اخیر با تلاش شبانه روزی مجموعه آب و فاضلاب و بسیج سازندگی این تعداد به بیش از ۱۰۰ روستا رسیده است.
وی گفت: اجرای ۴۳ کیلومتر خط انتقال، اجرای ۱۹۸ کیلومتر شبکه توزیع آب و همچنین افزایش هزار و ۲۳۵ متر مکعبی مخازن آب روستایی مناطق محروم بخشی از اقدامات ما بوده است.
وی گفت: افتتاح و بهره‌برداری آب ۹۸ روستا با جمعیت بیش از ۲۱ هزار نفر ماحصل اقدامات جهاد آبرسانی در مناطق محروم استان بوده است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان کهگیلویه و بویراحمد از تکمیل مخزن پنج متر مکعبی مادوان خبرداد و اظهار داشت: شهر مادوان یکی از پر جمعیت‌ترین مناطق حاشیه‌ای مرکز استان است که جمعیت بسیاری را به خود اختصاص داده و همچنان نیز یکی از مناطق مهم در زمینه مهاجرپذیری است.
صالحی گفت: سال ۱۳۹۷ پروژه احداث مخزن پنج هزار متر مکعبی شهر مادوان به زمین زده شد تا امیدی بر حل مشکلات آبی عدیده این منطقه بزرگ و پر جمعیت باشد و این پروژه با حرکتی لاک پشتی و کند و حتی در برهه‌ای نیز با توقف روبرو شد.
استاندار کهگیلویه و بویراحمد هم دلیل هدر رفت آب یاسوج را فرسودگی شبکه توزیع آب عنوان و اظهار داشت: میزان هدررفت آب این شهر ۵۷ درصد است که با توجه به وجود درصد بالای فرسودگی در شبکه توزیع آب و بروز شکستگی‌های متعدد در مناطق و محله‌های خاص و در نتیجه هدر رفت بالا، اصلاح شبکه آب یاسوج در دستور کار قرار گرفته است.
«سید علی احمدزاده» با بیان اینکه مبلغ برآورد اجرای عملیات اصلاح شبکه آب یاسوج ۲۲۰ میلیارد تومان است، اظهارداشت: طول شبکه فرسوده ۱۰۸ کیلومتر، جمعیت زیر پوشش ۱۸۲ هزار نفر، میزان آب تولیدی سال ۱۴۰۰ حدود ۱۰۵.۵ (میلیون مترمکعب در سال) و اعتبار مورد نیاز ۲۸۶ میلیارد تومان است.
وی گفت: طبق آخرین آمارهای شرکت آب و فاضلاب استان، از ۸۰۰ کیلومتر طول شبکه داخلی آب در یاسوج، بیش از ۴۰ درصد فرسوده است که نیاز به ترمیم و بهسازی جدی دارد.
ایلنا در پایان این گزارش نوشت: وزیر نیرو دولت سیزدهم هم در مصاحبه‌ای به وضعیت هدر رفت آب یاسوج اشاره کرد و گفت: هم اکنون میزان هدر رفت آب در برخی شهرهای کشور مثل یزد بسیار کم و حتی از استانداردهای جهانی نیز کمتر است، اما در برخی شهرها مثل یاسوج به علل وضع جغرافیایی خاص منطقه و فرسودگی بسیار زیاد خطوط و شبکه‌های آبرسانی آن، حدود ۶۰ درصد است.
«علی اکبر محرابیان» با اشاره به کم بودن اعتبارات جلوگیری از هدر رفت آب، افزود: با این وجود، طرح کاهش هدر رفت آب در شهرهایی مانند یاسوج در دستور کار قرار گرفته است.
وی با اشاره به راهکار کاهش هدر رفت آب در کشور افزود: قرار است با استفاده از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، شبکه‌های فرسوده آبرسانی، اصلاح و از محل جلوگیری از هدر رفت، بخشی از آب توسط سرمایه گذار به دیگر بخش‌ها فروخته شود که با این کار هم هدر رفت کنترل و هم سرمایه بخش خصوصی برگشت داده می‌شود.