زنان هم می‌توانند مرجع تقلید شوند؟ / معرفی زنانی که به درجه اجتهاد رسیدند

کبنا ؛سخنرانی اخیر رهبر انقلاب در جمع زنان موجب شد تا بحث پیرامون یک موضوع قدیمی یعنی تقلید از مجتهدهای زن داغ شود.این موضوع که در میان فقه‌ها همواره محل نقد بود، باردیگر یادآوری کرد که فقه شیعه می‌تواند با استفاده از ظرفیت زنان مسیر را برای به روز شدن احکام شرعی مهیا کند.
به گزارش کبنا به نقل از همشهری آنلاین، نکته جالب در مورد زنان مجتهد این است که در جامعه از شهرت چندانی برخوردار نیستند و با وجود اینکه بسیاری از زنان مجتهد مانند مردان توانسته‌اند، سطوح بالای علم و اجتهاد را به نام خود ثبت کنند اما هنوز به عنوان مجتهد و مرجع تقلید در میان مردم شناخته نمی‌شوند.
رهبر انقلاب چه گفتند؟
سالروز تولد حضرت زهرا(س) بهانه‌ای برای دیدار زنان و دختران با حضرت آیت‌الله خامنه‌ای شد و رهبر انقلاب در این مراسم به نکات مختلفی اشاره کردند اما یکی از موضوعاتی که از سوی رسانه‌ها مورد توجه قرار گرفت، مربوط به زنان مجتهد بود.
ایشان در بخشی از صحبت‌هایشان با اشاره به درخشش زنان در فعالیت‌های علمی و تحقیقی دانشگاهها و حوزه‌های علمیه، گفتند: «امروز تعداد زنان مجتهد، کم نیست و حتی معتقدیم که در بسیاری از مسائل زنانه که مردها تشخیص خوب و درستی ندارند، خانم‌ها باید از مجتهدان زن تقلید کنند.»
زنده شدن یک بحث قدیمی
برای روشن شدن موضوع در مورد مرجع تقلید زن، بهتر است که یک نیم نگاهی به نظرات موافقان و مخالفان این بحث فقهی داشته باشیم. براساس اطلاعاتی که در سایت ویکی شیعه منتشر شده است:«مرجعیت زن به‌معنای تقلید احکام از مجتهدِ زن است. براساس فتوای مشهور میان فقهای امامی بعد از قرن دهم قمری، مرد بودن از شرایط مرجع تقلید است. در مقابل، برخی فقها، به امکان تقلید از مجتهدِ زن با وجود شرایط، فتوا داده‌اند.مخالفانِ تقلید از مجتهد زن، برای اثبات ادعای خود به اجماع، آیات قرآن، روایات استناد کرده‌اند. موافقان نیز به آیات دیگری از قرآن، سنت، اطلاق ادله تقلید، فهم بهتر موضوعات زنانه توسط فقیه زن استناد کرده‌اند.»
معروفترین زنان مجتهد
در تاریخ ایران کم نبودند و نیستند زنانی که در پس از سال‌ها تلاش توانستند خود را به درجه اجتهاد برسانند، هر چند تنها نام برخی از آنها به رسانه‌ها راه یافته است اما بدون شک زنان مجتهدی زیادی در حوزه‌های علمیه کشور مشغول تحصیل هستند و با توجه به شناخت درست از مسائل زنان می‌توانند در فضای مردانه مراجع تقلید، دست به ساختار شکنی بزنند.
بانو امین: این زن اصفهانی جز زنان مجتهد معروف است و در دوران زندگیش توانسته بود به درجه اجتهاد برسد و از طرف برخی علمای شناخته شده مانند مرحوم آیت الله اصطهباناتی اجازه اجتهاد دریافت کند. بانو امین تا سال 1362 در قید حیات بود و توانست شاگردان بسیاری همچون بتول جهانبخش، علویه همایونی، معصومه لطفی سرگزی و ...را تربیت کند.
زهره صفاتی: مجتهده ایرانی و استاد سطوح عالی حوزه علمیه (زنان) قم و از بنیانگذاران حوزه علمیه خواهران قم جز صفاتی است که با جستجوی نام زهره صفاتی به دست می‌آید. او نسبت به سایر زنان مجتهد در میان مردم جامعه بیشتر شناخته‌شده است چرا که برای مدتی عضو شورای فرهنگی اجتماعی زنان شورای عالی انقلاب فرهنگی بود و در دوران ریاست جمهوری حسن روحانی نیز به عنوان مشاور امور فقهی معاونت امور زنان منصوب شده بود.
معصومه گلگیری: اجازه اجتهاد این زن مجتهد را آیت الله سبحانی صادر کرد و او هم اکنون به عنوان استاد حوزه علمیه زنان مشغول فعالیت است.
علویه همایونی: او از شاگردان بانو امین و اهل اصفهان بود. همایونی به عنوان فقیه و مجتهد معاصر شیعه شناخته می‌شد و حتی در سال 1390 -یعنی 5 سال قبل از فوتش- به عنوان چهره ماندگار از او تقدیر شد.