پروژه اردوغان برای احیای "خط آهن حجاز" / این یعنی اتصال خطوط ریلی ترکیه به سوریه و سپس کشور‌های عربی خلیج فارس و مدینه

پروژه‌های اقتصادی و خدماتی جدیدی به دنبال دستور مستقیم رئیس‌جمهور ترکیه، آغاز شده است که در آخرین جلسه دولت، به بازسازی سوریه بر اساس نیازهای این کشور تاکید کرد. اردوغان از تمام وزارتخانه‌ها خواسته است که در زمینه‌های مختلف برای بازگشایی مؤسسات و سازمان‌های عمومی سوریه همکاری کنند و سیستم دولتی آن را دوباره تأسیس کنند.
رسانه قطری العربی الجدید نوشت: رویای ترکیه برای احیای آنچه که در تاریخ از آن به عنوان "خط آهن حجاز" یاد می‌شود و روزگاری ترکیه را از طریق دمشق به کشور‌های خلیج فارس متصل می‌کرد، دوباره مطرح شده است. ترکیه علاقه زیادی به پروژه‌های حمل و نقل در سوریه نشان داده است، که بخشی از طرح‌های بازسازی این کشور به حساب می‌آید و ممکن است پروژه‌های دیگر کشور‌ها برای ایجاد مسیر‌های منطقه‌ای و بین‌المللی از طریق سوریه را به چالش بکشد.
قطار حجاز یک خط راه‌آهن مهم بود که در اوایل قرن بیستم ساخته شد و دمشق (در سوریه امروزی) را به مدینه (در عربستان سعودی) متصل می‌کرد، با مقصد نهایی مورد نظر مکه. این راه‌آهن عمدتاً تحت فرماندهی امپراتوری عثمانی و به دستور سلطان عبدالحمید دوم ساخته شد، با هدف تسهیل حمل و نقل حجاج به شهر‌های مقدس اسلامی، همچنین تقویت اقتصاد منطقه و استحکام کنترل عثمانی بر استان‌های عربی خود.
به گزارش سرویس بین‌الملل «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده: پروژه‌های اقتصادی و خدماتی جدیدی به دنبال دستور مستقیم رئیس‌جمهور ترکیه، آغاز شده است که در آخرین جلسه دولت، به بازسازی سوریه بر اساس نیاز‌های این کشور تاکید کرد. اردوغان از تمام وزارتخانه‌ها خواسته است که در زمینه‌های مختلف برای بازگشایی مؤسسات و سازمان‌های عمومی سوریه همکاری کنند و سیستم دولتی آن را دوباره تأسیس کنند.
وزارت حمل و نقل ترکیه بیشتر از دیگران این پیام را دریافت کرده است. وزیر حمل و نقل، عبدالقادر اورال اوغلو، اخیراً در کنفرانسی خبری از برنامه‌های متعدد ترکیه برای بازسازی زیرساخت‌های حمل و نقل در سوریه صحبت کرده است که شامل بهبود جاده‌های M۴ و M۵ و ساخت پل‌های تخریب شده توسط سازمان‌های ترکیه‌ای مانند "تیکا" و "آفاد" می‌شود. همچنین برنامه‌ای فوری برای از سرگیری خدمات حمل و نقل هوایی، بهبود شبکه‌های ارتباطی و بازگشایی فرودگاه‌ها در نظر گرفته شده است.
احیای بخشی از خط آهن تاریخی حجاز در سوریه و باز کردن دوباره خطوط آهن ترکیه به دمشق، یکی از پروژه‌هایی است که انتظار می‌رود به نفع دو کشور باشد و زمان و هزینه‌ها را کاهش دهد. مهم‌تر از همه این که ممکن است این پروژه به عربستان سعودی نیز گسترش یابد و در نتیجه خط آهن تاریخی که در دوران عثمانی ساخته شد و استانبول را به مدینه منوره از طریق دمشق وصل می‌کرد، دوباره احیا شود.
این پروژه، که به گفته سمیر صالحه، تحلیلگر ترکی، به نفع همه طرف‌ها خواهد بود، هنوز نیازمند سرمایه‌گذاری و امنیت است. اما ترکیه به نظر می‌رسد که آماده است این پروژه را از غازی‌عینتاب به حلب و سپس به دمشق اجرا کند. کشور ترکیه به طور عملی در حال مطالعه پروژه‌ای برای بازسازی خط آهن از مرسین در ترکیه به حلب در سوریه است.
مدیر سابق حمل و نقل استان ادلب، محروس خطیب، نیز این موضوع را تایید کرده است و اعلام کرد که تحقیقات برای فعال کردن دوباره خط قطار مرسین ـ حلب آغاز شده است. خطی که در جریان جنگ در سوریه متوقف شده بود.
در همین حال، وزیر حمل و نقل و زیرساخت‌های ترکیه اعلام کرده است که اقدامات لازم برای احیای این خط آهن در داخل ترکیه و سوریه در حال انجام است. گفته می‌شود که ترکیه به طور مؤثری در حال بررسی و ارزیابی وضعیت قطعات مختلف این خط آهن است.
خطوط آهن ترکیه و سوریه که در گذشته به هم متصل بودند، می‌تواند موجب تسهیل حمل و نقل کالا و مسافر میان دو کشور شود. در صورتی که این پروژه به ثمر برسد، علاوه بر کاهش هزینه‌ها و زمان حمل و نقل، منافع اقتصادی زیادی نیز برای هر دو کشور به همراه خواهد داشت. به علاوه، این پروژه می‌تواند زمینه‌ای برای گسترش روابط تجاری میان ترکیه و سوریه و حتی سایر کشور‌های منطقه باشد.
چالش‌های پروژه
اما همچنان چالش‌های زیادی برای این پروژه وجود دارد. یکی از اصلی‌ترین موانع امنیتی است، زیرا سوریه هنوز تحت تاثیر بحران جنگ قرار دارد و وضعیت امنیتی در برخی مناطق به شدت متزلزل است. علاوه بر این، هزینه‌های بالای این پروژه می‌تواند مانعی دیگر باشد، به ویژه با توجه به وضعیت اقتصادی کنونی سوریه که تحت تأثیر جنگ و تحریم‌ها قرار دارد. با این حال، برخی پیش‌بینی می‌کنند که ترکیه ممکن است هزینه‌های این پروژه را متقبل شود و سپس آن را به سوریه بازگرداند.
پیشینه تاریخی خط آهن حجاز
خط آهن حجاز که در دوران سلطنت عثمانی ساخته شده بود، برای اولین بار در سال ۱۹۰۰ آغاز به کار کرد و استانبول را به مدینه منوره از طریق دمشق متصل می‌کرد. این پروژه به عنوان یک پروژه استراتژیک شناخته می‌شد که باعث تسهیل سفر حج و حمل و نقل کالا بین مناطق مختلف امپراتوری عثمانی می‌شد. خط آهن حجاز در دوران جنگ جهانی اول و پس از آن آسیب دید و تاکنون هیچ‌گاه به طور کامل احیا نشده است.
با توجه به تأثیرات مثبت اقتصادی و سیاسی این پروژه، برخی تحلیلگران معتقدند که بازسازی خط آهن حجاز می‌تواند منافع گسترده‌ای برای منطقه به همراه داشته باشد، به ویژه اگر با همکاری کشور‌های مختلف از جمله ترکیه، سوریه، عربستان سعودی و کشور‌های دیگر همراه شود.