بر مدار «محبوبیت»! / غافلگیری مسئولان شبکه 3

کبنا ؛خبرش در یکی، دو روز گذشته حسابی سروصدا به پا کرده؛ اینکه قرار است عادل فردوسی‌پور، مجری و گزارشگر محبوب ایرانی، فینال لیگ قهرمانان آسیا را گزارش کند. البته از آنجا که عادل در شبکه سه تحریم است، قرار نیست صدای گزارش او از طریق تلویزیون به دست مخاطبانش برسد بلکه او قرار است بازی فینال را برای اینستاگرام AFC و برای کاربران فارسی‌زبان این شبکه اجتماعی گزارش کند؛ اتفاقی نو و تازه که موجی از خوشحالی را بین هواداران فوتبال فارسی‌زبان به وجود آورده است. در واقع بعد از روی‌کارآمدن علی فروغی به‌عنوان مدیر شبکه سه، عادل فردوسی‌پور از این شبکه رانده شد و حتی اجازه گزارش بازی‌ها به او داده نشد. این در حالی بود که عادل ممنوع‌التصویر هم شد و در مقطعی حتی صدای گزارش‌های او از بازی‌های آرشیوی هم حذف می‌شد. نکته عجیب درباره رفتار با عادل فردوسی‌پور اینکه به او اجازه ندادند حتی در پلتفرم‌های اینترنتی هم گزارش کند یا به‌عنوان مجری جلوی دوربین بنشیند؛ او همه‌جوره از سوی مسئولان صداوسیما تحریم شده بود و در این بازه دو‌ساله، هیچ گزارشی از او جایی شنیده نشد.
عادل و AFC؛ جذاب و عجیب
دو روز قبل بود که شایعه شد عادل فردوسی‌پور قرار است فینال لیگ قهرمانان آسیا را گزارش کند؛ در همین بین اخبار ضدونقیضی هم به گوش رسید و تعدادی از آنها تأیید و برخی دیگر تکذیب شدند. سفر صبح روز گذشته عادل فردوسی‌پور به قطر اما به شایعات پایان داد و مشخص شد که خبر درزکرده صحت دارد. حالا عادل فردوسی‌پور بعد از مدت‌ها فرصتی به دست آورده تا با مخاطبان فوتبالی از طریق گزارش یکی از حساس‌ترین بازی‌های آسیایی ارتباط برقرار کند. البته عادل فردوسی‌پور از یک هفته قبل در جریان قرار گرفته بود که قرار است برای گزارش بازی فینال راهی قطر شود. او که آدم توداری است و کمتر صحبت می‌کند، از دوستان نزدیکش خواسته بود این موضوع فعلا جایی درز نکند. دو روز گذشته اما مسئولان AFC آهسته‌آهسته این خبر را منتشر کردند تا به‌نوعی کاربرانشان را مهیا کنند. حالا عادل فردوسی‌پور، مردی که در ایران، همه‌جوره در شبکه سه تحریم شده، می‌تواند بازی مهیج پرسپولیس را گزارش کند.

   
غافلگیری مسئولان شبکه 3
همکاری عادل فردوسی‌پور با AFC از آن جهت اهمیت دارد که شنیده می‌شود مسئولان برگزار‌کننده این رقابت‌ها ویزای مسئولان شبکه سه برای حضور در قطر را صادر نکرده‌اند؛ پیش‌تر شنیده شد که مجری برنامه فوتبال برتر به همراه تهیه‌کننده این برنامه درخواست ویزا داده بودند تا بتوانند بازی را از نزدیک دیده و گزارش کنند. عدم صدور ویزا برای آنها با صدور ویزا برای عادل فردوسی‌پور باعث شد تا علی فروغی برآشفته شود؛طبق گزارشی که ایران ورزشی نوشته، مدیر شبکه سه از دست مسئولان باشگاه پرسپولیس شاکی شده که چرا اسم عادل فردوسی‌پور را به‌عنوان یکی از اعضای همراه برای فینال رد کرده‌اند. مسئولان باشگاه پرسپولیس با رد این موضوع به اطلاع صداوسیما رسانده که نقشی در این زمینه نداشته‌اند و خود AFC عادل فردوسی‌پور را برای گزارش این بازی به قطر دعوت کرده است؛ شکست سنگینی برای مسئولان شبکه سه که به نظر می‌رسد قافیه را نه تنها در داخل‌ بلکه در خارج از کشور هم دارند به عادل فردوسی‌پور می‌بازند.
چراغ سبز بدون درنگ عادل
عادل فردوسی‌پور حالا در شرایطی قرار است بازی را برای کاربران فارسی‌زبان اینستاگرام AFC گزارش کند که آنها کار چندان سختی برای راضی‌کردن این گزارشگر نداشته‌اند. شنیده‌ها خبر از این می‌دهد که عادل، قریب به یک هفته پیش که چنین پیشنهادی به دستش رسیده، بدون درنگ از آن استقبال کرده و گفته دوست دارد بازی به این مهمی را گزارش کند. اتفاقا همین مورد، باعث شد تا حضورش در قطر آن‌هم در زمان کرونا به سریع‌ترین شکل ممکن صورت پذیرد؛ او روز گذشته راهی قطر شد و بعد از تست‌دادن به قرنطینه رفته و امروز هم با گزارش بازی، مخاطبان AFC را غافلگیر می‌کند.
  
شایعه جنجالی برای عادل فردوسی‌پور
هم‌زمان با تأیید رسمی حضور عادل فردوسی‌پور در قطر و اینکه قرار است او فینال لیگ قهرمانان آسیا را گزارش کند، خبری عجیب در فضای رسانه‌ای ایران منتشر شد؛ خبر حکایت از این داشت که عادل به بهانه گزارش بازی فینال لیگ قهرمانان آسیا قرار است در قطر با چند شبکه فارسی‌زبان ایرانی آن‌طرف آب مذاکره کند و مثل مزدک میرزایی از ایران مهاجرت کند. اگرچه نیاز به کندوکاش زیادی برای رسیدن به ریشه این شایعه نیست ولی عادل فردوسی‌پور قویا چنین موضوعی را رد می‌کند و می‌گوید نه علاقه‌ای به مهاجرت از ایران دارد و نه اینکه قرار است با نماینده‌ای از شبکه فارسی‌زبانی صحبت کند. او این موارد را کذب و شایعه‌پراکنی می‌داند.
اگر AFC زیر نظر ساترا بود!
عادل فردوسی‌پور در‌حالی قرار است امروز فینال را از طریق اینستاگرام AFC برای علاقه‌مندان فوتبال گزارش کند که همین چند‌وقت پیش حتی اجازه ندادند برنامه‌اش در پلتفرم‌های اینترنتی در داخل ایران اجرا شود؛ او که بنا داشت برنامه‌ای شبیه به 90 را با اسم «360» برای شبکه‌های خانگی و اینترنتی از جمله فیلیمو و کافه بازار اجرا کند، با مخالفت مسئولان صداوسیما روبه‌رو شد و در نهایت مجوز نگرفت! عجیب اینکه او باید از ساترا مجوز می‌گرفت و ساترا هم بدون اجازه صدا‌وسیما نمی‌تواند مجوزی صدور کند. البته که مسئولان ساترا خبر دادند درخواست عادل پیش از رسیدن به دست آنها از نهادی دیگر، رد شده است! حالا شاید اگر اینستاگرام AFC هم دست ساترا بود، عادل هرگز نمی‌توانست با مخاطبانش ارتباط برقرار کند ولی در این یک مورد، نه این نهاد و نه مسئولان شبکه سه، کاری از دستشان برنمی‌آید و نمی‌توانند مانع قطع‌شدن ارتباط عادل فردوسی‌پور با مخاطبان ایرانی‌اش شوند!
بر مدار محبوبیت!
ابتکار نوشت: هنوز از صحبت‌های جنجالی علی فروغی، مدیر شبکه سه سیما، درباره عادل فردوسی‌پور فراموش نشده است. او گفته بود که فردوسی پور از مدار خارج شده بود و مجبور بودیم او را کنار بگذاریم. حالا در حالی که 2 سال است که صدای فردوسی‌پور روی گزارش هیچ فوتبالی شنیده نشده، قرار است او به دعوت کنفدراسیون فوتبال آسیا (AFC) بازی فینال رقابت‌های لیگ قهرمانان آسیا را که پرسپولیس یکی از تیم‌های آن است گزارش کند و این مسابقه به صورت زنده از اینستاگرام رسمی AFC به صورت زنده پخش شود. حال این پرسش مطرح می‌شود که چقدر از علاقه‌مندان فوتبال با این حال، بازی را از شبکه سوم سیما پیگیری می‌گنند؟
فردوسی‌پور بدون شک محبوب‌ترین مجری ورزشی است که تا به حال در تلویزیون کشور فعالیت کرده است. او توانست بیست سال یکی از پربیننده‌ترین برنامه‌های ورزشی صدا و سیما را تولید کند و هر روز هم بر خیل مخاطبان خود بیفزاید. اما با تغییر مدیریت شبکه سه همه چیز بر هم خورد و عادل فردوسی‌پور مورد غضب مدیر تازه‌وارد و جویای نام شبکه سه قرار گرفت. شاید بتوان ردپای اولین اختلافات را در روزهای برگزاری جام‌جهانی روسیه پیدا کرد. در گیرودار برگزاری مسابقات فوتبال جام جهانی 2018، عادل فردوسی‌پور که تهیه‌کننده و مجری ویژه‌برنامه این مسابقات بود، قصد داشت مهمانان ویژه‌ای را برای مسابقات ایران در جام‌جهانی دعوت کند. همان زمان هم شایعاتی مبنی بر استعفای فردوسی‌پور مطرح شده بود که این مجری آن را تکذیب کرد.

  
شایعه‌های مربوط با اختلافات عادل و فروغی همچنان ادامه داشتند اما چندان قوی نبودند تا اینکه بعد از پخش نشدن آیتمی درباره تبانی تیم نساجی و خونه‌به‌خونه بابل از برنامه 90، دوباره اوج گرفتند. اختلاف‌ها رفته رفته بالا گرفت تا اینکه پس از ماجرای جنجالی رای‌گیری مردمی جشنواره تلویزیونی جام‌جم دیگر همه از ماجرا خبردار شدند. در اختتامیه همین جشنواره عادل به زبان آمد و در حالی که برای برنده شدن تندیس بخش تهیه‌کنندگی برای برنامه «نود» در بخش برنامه‌های ترکیبی و تندیس نگاه مردمی پشت میکروفون رفته بود، گفت: «خوشحالم که امسال در سخت‌ترین سال کاری‌ام دو جایزه گرفتم؛ یکی از هیئت داوران برای بهترین برنامه ترکیبی و دیگری از مردم. من فرزند رسانه ملی هستم. در این ۲۲ سال، در رسانه صادقانه و پاک کار کردم.» او در عین حال گفت: «خوشحالم در سخت‌ترین سال کاری‌ام که در رسانه‌ خودم هم به من بی‌مهری شد، دیده شدم؛ هم از طرف مردم و هم از طرف اهالی رسانه. جایزه دوم که مردم به من دادند بسیار برایم ارزشمند است و نمی‌دانم با چه زبانی از مردم تشکر کنم.» او که در حین صحبت‌هایش منقلب شده بود، گفت: «برای سختی‌هایی که امسال کشیدم منقلب شدم، ولی این جایزه که لطف مردم و سازمان بود، مثل یک اکسیر است و تمام غم‌هایم را کنار می‌گذارم.»
اینچنین شد که فروغی کمر به تعطیلی «90» بست و تنها چند هفته پس از این اتفاق، فروغی عطای «90» را به لقایش بخشید. کار آنقدر بالا گرفت که حدودا دو ماه بعد میز عادل در این برنامه سر از یک هندوانه‌فروشی کنار جاده‌ای درآورد و آنجا معلوم شد که دیگر «90» به شبکه سه باز نخواهد گشت.
در طول این دو سال فردوسی‌پور حتی نتوانست هیچ بازی فوتبالی را گزارش کند و تصویر و صدایش از تلویزیون دیده و شنیده نشد. تا اینکه کمی پیش فروغی در مصاحبه‌ای گفت که «دیگر نمی‌توانست اینگونه ادامه داد، نه محبوبیت و نه تخصص ایشان برای ما پوشیده نبود. از میزان تخصص ایشان آگاه بودیم، اما شما اگر بهترین دروازه‌بان را ببینید که در یک خط دیگر وارد شده است و فعالیت می‌کند، یک نفر دیگر را دروازه‌بان می‌گذارید، درباره ایشان هم همین بود، کار ایشان از مدار خارج شده بود و دیگران هم نگاه می‌کردند و می‌گفتند زمانی که یک نفر به ‌خاطر محبوبیتش می‌تواند از مدار خارج شود و کسی هم به او چیزی نگوید، پس ما هم می‌توانیم همین کارها را انجام دهیم و اینگونه صدا و سیما از هم می‌پاشید.»
اما حالا در آستانه حساس‌ترین مسابقه فوتبال باشگاه‌های آسیا قرار است فردوسی‌پور گزارشگر این بازی نفس‌گیر باشد اما نه برای صدا و سیما، بلکه برای کنفدراسیون فوتبال آسیا و از طریق اینستاگرام AFC. او این روزها در قطر است تا این مسابقه را به صورت زنده گزارش کند. در همین مدت کوتاه چیزی نزدیک به 100 هزار نفر به دنبال‌کنندگان این صفحه افزوده شده است. اما چقدر مردم برای دیدن این مسابقه به صفحه AFC مراجعه خواهند کرد؟ جبار آذین، منتقد سینما و تلویزیون در گفت‌وگو با «ابتکار» دراین‌باره می‌گوید: با توجه به تغییراتی که در مدیریت شبکه سه سیما صورت گرفته و نوع نگاه و عملکرد ویژه سلیقه‌ای مدیران این شبکه، بر اساس برخی از واکنش‌ها و گاه مسائل سوءتفاهم‌برانگیز برخی از همکاران و فعالان این شبکه از تلویزیون به نوعی گریزانده شده‌اند. عادل فردوسی‌پور صرف نظر از چگونگی باورها و عقاید خود، جزو مجریان، گزارشگران و مفسران مورد علاقه فوتبال‌دوستان کشور بود که در الک شبکه سه بیرون انداخته شد. اما از آنجا که این مجری و کارشناس تلویزیون در زمینه ورزش و به ویژه فوتبال، محبوبیت فراوانی بین مردم دارد، علاقه‌مندان او فعالیتش را پیگیری کردند.
 
او درباره تاثیر سیاست‌های مدیریتی شبکه سه می‌افزاید: این سیاست‌ها تا جایی پیش رفت که به دلیل سهل‌انگاری و غفلت مسئولان سیما و همچنین دیگر مسئولان امور فرهنگی و ورزشی، برخی از افرادی که مورد بی‌اعتنایی در داخل قرار گرفتند، از سوی فرصت‌طلبان یا علاقه‌مندان خارجی مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند. عادل فردوسی‌پور با توجه به توانایی‌ها، موقعیت و محبوبیتش قرار است فینال مسابقات لیگ قهرمانان آسیا را برای تمام مردم جهان از طریق فضای مجازی گزارش کند. این اتفاق می‌تواند به طور موازی سبب کاسته شدن خیل تماشاگران ورزشی شبکه سه شود. بیش از هر چیز به دلیل نوع گزارش هنرمندانه و تفسیر این مفسر ورزشی، مخاطبان بیشتری جذب فضای مجازی خواهند شد و از طریق اینترنت این بازی را دنبال خواهند کرد و این اتفاق مبارکی برای صدا و سیما نیست. چنانچه این مسوولان در مسیر صحیح حرکت می‌کردند، می‌توانستند از عوامل کاربلد خود به درستی بهره بگیرند که این رخداد عملی نشده است. آذین همچنین در پاسخ به این پرسش که با توجه به سیاست‌های مدیر شبکه سه، آیا شبکه سه سیما، از مدار توجه مردم خارج خواهد شد؟ می‌گوید: واقعیت این است که مدار مورد نظر آقایان در صدا و سیما، مدار تخصصی، فرهنگی و همسو با مردم نیست. بلکه مداری ذهنی، تخیلی و سلیقه‌ای است. هر مدیر، کارشناس یا کارناشناسی بر مبنای سلیقه در عرصه فرهنگ و به‌ویژه صدا و سیما عمل می‌کند. اما اگر منظور از مدار، چارچوب وطن‌پرستی و نظام جمهوری اسلامی است که هیچ هنرمند، مجری و فردی که برای کشور خدمت می‌کند نمی‌تواند علاقه‌مند به وطن نباشد. از همین منظر باید «مدار» مورد تردید قرار بگیرد. اما چون آنچه اتفاق افتاده نشان می‌دهد که مدار مورد نظر آقایان عمدتا سلیقه‌ای و گاه سیاسی است، به همین دلیل نباید آن را جدی گرفت. باید دامنه مهر و لطف ایران آنقدر گسترده باشد که همه هنرمندان بتوانند در این عرصه فعالیت‌های قانون‌مند، هدفمند و شایسته کنند.
   
آذین درباره پیش‌بینی خود درباره میزان مخاطبان صفحه مجازی و شبکه سه برای دیدن فینال لیگ قهرمانان آسیا می‌گوید: با توجه به اینکه فوتبال و ورزش علاقه‌مندان زیادی دارند، هر دو بینندگام خود را خواهند داشت اما به دلیل قابل دسترس بودن و سهل‌الوصول بودن تلویزیون، مردم از طریق شبکه سه احتمالا بیشتر راغب به تماشای این مسابقه خواهند بود. چون عمدتا تلویزیون با توجه به محدودیت‌ها بیشتر قابل استفاده برای مردم است تا فضای مجازی. اما مخاطب بیشتر شبکه سه به معنای محبوب بودن شبکه سه و تلویزیون نیست. علاقه‌مندان و دنبال‌کنندگان فردوسی‌پور قطعا با همه مشکلات و موانعی که ممکن است در فضای مجازی وجود داشته باشد، از طریق این فضا و شبکه‌های اجتماعی از گزارش عادل استقبال خواهند کرد.
به هر حال باید منتظر ماند و دید که پیروز جدال محبوبیت و سلیقه کیست و آیا مدیر شبکه سه از تمام این اتفاقات می‌آموزد و در آینده به نظر مخاطبان احترام خواهد گذاشت یا خیر؟