عربستان عرضه نفت را کم می‌کند، روسیه ارزان می‌فروشد / پوتین برای دور زدن تحریم، چگونه بازار نفت دنیا را به هم ریخته است؟

کبنا ؛میدل ایست آی نوشت: عربستان سعودی این هفته پس از اینکه قیمت هر بشکه نفت خام برنت به بیش از ۸۰ دلار رسید، اظهار موفقیت کرد، اما تحلیلگران هشدار می‌دهند که ریاض همچنان باید با معضل «مفت‌سواری» روسیه دست و پنجه نرم کند.
به گزارش کبنا، در ادامه این مطلب آمده است: آدی ایمسیروویچ (Adi Imsirovic)، مدیر شرکت Surrey Clean Energy و رئیس سابق بخش تجارت نفت شرکت گازپروم روسیه، گفت: «نیمه دوم سال به طور کلی تقاضای نفت بیشتر است» وی افزود: «قیمت بیش از ۸۰ دلاری هر بشکه نفت، بیشتر به مربوط به تقاضاست، نه عرضه.»
افزایش قیمت نفت برنت به بالای ۸۰ دلار به ازای هر بشکه (البته الان کمی کمتر شده) برای عربستان سعودی نمادین است، زیرا بنا بر گزارش صندوق بین المللی پول، این همان قیمتی است که ریاض نیاز دارد تا بتواند بودجه خود را متعادل کند و منابع مالی اش را به پروژه‌های بزرگی مانند توسعه شهر جدید نئوم و جزیره دریای سرخ اختصاص دهد. عربستان این پروژه‌ها را برای تنوع بخشیدن به اقتصاد خود و کاهش وابستگی به نفت طراحی کرده است.
ماه هاست که عربستان سعودی اعضای اوپک و ائتلافی از تولیدکنندگان نفت به رهبری روسیه را تحت فشار قرار داده است تا عرضه جهانی نفت خام را کاهش دهند.
سعودی‌ها تا به حال چند دور کاهش تولید را رهبری کرده اند. شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان، رویکردی تهاجمی را در پیش گرفته و به سفته بازان بازار هشدار داده است که اگر در تمایل او برای کاهش بیشتر عرضه نفت تردید داشته باشند، به شدت آسیب خواهند دید.
در ماه ژوئن، عبدالعزیز از طرح‌هایی برای چیزی که او آن را «آب نبات چوبی سعودی» نامید، رونمایی کرد. به موجب این طرح، ریاض در ماه ژوئیه تولید نفت خود را ۱۰ درصد (معادل یک میلیون بشکه در روز) کاهش داد.
کارول نخله، رئیس شرکت مشاوره کریستول انرژی، می‌گوید خطر گرفتار شدن در «چرخه معیوب» کاهش تولید وجود دارد. بنابر این هر نشانه‌ای مبنی بر افزایش قیمت احتمالا مورد استقبال سعودی‌ها قرار می‌گیرد.
وی به میدل ایست آی گفت: «اگر تقاضای نفت افزایش نیابد یا از راه‌های دیگری عرضه در بازار افزایش یابد، سعودی‌ها در نهایت مجبور می‌شوند هر بار بیشتر تولیدشان را کاهش دهند تا قیمت نفت را بالا نگه دارند.»
روسیه در حال «فریب» عربستان سعودی است
عربستان سعودی که بزرگترین صادرکننده نفت خام جهان است، بار عمده کاهش تولید اوپک را متحمل شده است. آژانس بین‌المللی انرژی روز پنجشنبه اعلام کرد که عربستان سعودی در حال از دست دادن جایگاهش به عنوان بزرگترین تولیدکننده نفت اوپک پلاس است و روسیه جای عربستان را می‌گیرد.
گرگ پریدی، مشاور موسسه Spout Run Advisory مستقر در ایالات متحده و یکی از اعضای ارشد مرکز مطالعاتی «نشنال اینترست» به میدل ایست آی گفت: «روسیه تقریبا تقلب کرده و از کاهش تولید نفت عربستان بدون دادن هزینه ای، سود می‌برد.»
در ماه آوریل، صادرات نفت خام روسیه به بالاترین سطح خود از زمان حمله به اوکراین رسید. روسیه معمولا از پیشنهاد عربستان سعودی برای پیوستن اعضای اوپک پلاس به برنامه‌های کاهش تولید، شانه خالی کرده است. روس‌ها علاوه بر عرضه سیل آسای نفت در بازار، نفت خود را با تخفیف می‌فروشند تا بتوانند تحریم‌های غرب را دور بزنند.
تحلیلگران می‌گویند از آنجایی که قیمت نفت از طریق عرضه و تقاضا مشخص می‌شود، مسکو از مزایای کاهش عرضه نفت توسط عربستان سعودی سوده برده، بدون اینکه خود اقدام به کاهش تولید کند و از این جهت ضرری متوجهش شود.
بر اساس گزارش وال استریت ژورنال، عدم تمایل روسیه به کاهش صادرات نفت، منجر به افزایش تنش با عربستان سعودی شده است.
ایمسیروویچ رئیس سابق بخش تجارت نفت شرکت گازپروم روسیه، گفت: یکی از حساس‌ترین مسائل برای سعودی ها، تلاش مسکو برای ربودن سهم عربستان در بازار نفت آسیاست؛ آن هم در شرایطی که ریاض برای حفظ قیمت بالای نفت، تولید خود را کاهش داده است. عربستان و روسیه برای کسب عنوان تامین کننده اصلی نفت چین، با هم رقابت می‌کنند.
در همین حال، فروش نفت روسیه به هند از کل نفت خامی که دهلی نو از عربستان سعودی، امارات، عراق و ایالات متحده می‌خرد، پیشی گرفته است.
روسیه همچنین توانسته است قیمت نفت خامی که به هند می‌فروشد را نسبت به ماه‌های اولیه جنگ اوکراین افزایش دهد. بر اساس گزارش تایمز آو ایندیا، شرکت‌های روس فاکتور‌های نفتی را زیر سقف قیمت ۶۰ دلاری که غرب تعیین کرده، صادر می‌کنند، اما قیمت حمل و نقل را افزایش می‌دهند.
ایمسیروویچ افزود: «کلاهبرداری‌های زیادی برای فرار از سقف قیمتی که غرب برای نفت روسیه تعیین کرده، در حال انجام است. به هر حال پول کامل این معاملات به پوتین باز می‌گردد.»
ایمسیروویچ گفت عربستان سعودی نفت بیشتری به اروپا می‌فروشد، اما «بازار‌های در حال رشد، در آسیا هستند.»
وی افزود: «کسی تمایل ندارد برای فروش نفت به اروپا، سهم بازار آسیا را از دست بدهد.»
توهم عربستان سعودی درباره اوپک پلاس
عربستان سعودی و روسیه در سال ۲۰۱۶ برای ایجاد «اوپک پلاس» به عنوان یک ائتلاف انرژی که حدود ۴۰ درصد از ذخایر نفت خام جهان را در اختیار دارد، با هم همکاری کردند. اما این همکاری بدون مشکل نبوده است.
سه سال پیش، عربستان سعودی پس از خودداری روسیه از اعمال کاهش تولید در طول همه گیری ویروس کرونا، بازار را با نفت خام پر کرد. این تصمیم پس از آن اتخاذ شد که تماس بین ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه و محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان به مشاجره و داد و فریاد کشیده شد. این تقابل موجب سقوط تاریخی قیمت نفت شد و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق امریکا را وادار کرد برای تقویت بازار مداخله کند.
با این حال، این بار، عربستان سعودی و سایر تولیدکنندگان، دستشان باز‌تر است. سال گذشته در پی برخی تحولات، قیمت نفت برنت به حدود ۱۴۰ دلار به ازای هر بشکه رسید. بر اساس داده‌های منتشر شده توسط اوپک، درآمد نفتی کشور‌های عضو اوپک در سال ۲۰۲۲ به بالاترین سطح در نزدیک به یک دهه گذشته رسید. بنا بر این گزارش، در پی افزایش ۵۴ درصدی قیمت نفت، در آمد اوپک از ۵۶۶.۴۴ میلیارد دلار به ۸۷۳.۵۷ میلیارد دلار افزایش یافت.
تحلیلگران در گفتگو با میدل ایست آی گفتند، شرایط کنونی بازار، نفت خام با قیمت نزدیک به ۷۵ دلار به ازای هربشکه را می‌تواند تحمل کند.
کارول نخله، از تحلیلگران کریستول انرژی گفت: «از جنبه تاریخی به موضوع نگاه کنیم، قیمت‌ها آنقدر پایین نیستند. چنین قیمت‌هایی برای عربستان سعودی فاجعه بار نیست. من فکر نمی‌کنم وضعیت آنقدر که برخی رسانه‌ها می‌گویند نگران کننده باشد.»
چشم پوشی از «تقلب» روسیه با تغییر رویکرد محمد بن سلمان که سعی می‌کند نسبت به معضلات کشورش محتاط‌تر از قبل باشد، همخوانی دارد. مداخله نظامی پرهزینه در مناطقی مانند یمن که از مشخصه‌های روز‌های اول حکومت بن سلمان بود، جای خود را به تلاش برای معرفی ریاض به عنوان میانجی داده است. ولیعهد سعودی همچنین اخیرا به چین و روسیه روی آورده است تا سیاست خارجی خود را از ایالات متحده مستقل‌تر کند. 
ایمسیروویچ به میدل ایست آی گفت: «سعودی‌ها تلاش زیادی می‌کنند برای اینکه رابطه شان با روسیه به نتیجه برسد.»
در کنفرانس اوپک در هفته گذشته، عربستان سعودی اعلام کرد کاهش تولید نفت به میزان یک میلیون بشکه در روز را برای یک ماه دیگر تمدید خواهد کرد. زمان اعلام این خبر همزمان بود با تعهد روسیه به کاهش صادرات نفت خود در ماه اوت به میزان ۵۰۰ هزار بشکه در روز. وزیر انرژی عربستان، مفتخرانه گفت، این اقدام افراد بدبینی که در مورد اختلاف بین ریاض و مسکو بر سر تولید نفت گمانه زنی می‌کردند را ساکت کرد.
ایمسیروویچ گفت: «دهه‌ها طول کشید تا سعودی‌ها توانستند روسیه را با اوپک پلاس همراه کنند و از اینکه اکنون شاهد فروپاشی آن باشند، بیزارند. اما من فکر می‌کنم این یک توهم است. این عربستان سعودی است که بار تمام سختی‌های اوپک پلاس را به دوش می‌کشد.»
گرگوری گاوس، کارشناس مسائل خلیج فارس در دانشگاه تگزاس‌ای اند ام (Texas A&M University)، نسبت به اینکه مسکو به تعهد خود عمل کند، تردید دارد، اما گفت که پیام‌های عربستان سعودی و کاهش تولید اوپک پلاس نباید نادیده گرفته شود.
او به میدل ایست آی گفت: «ما در زمانی ثبات در بازار نفت داشتیم که شاخص‌های اقتصادی، مانند چشم انداز رکود اقتصادی و رشد کندتر از حد انتظار اقتصاد چین، شما را به این باور می‌رساند که قیمت‌ها باید کاهش یابد.»
تا روز پنجشنبه ساعت ۱۶:۳۳ به وقت گرینویچ، هر بشکه نفت برنت، ۷۹.۲۵ دلار معامله شد. اما عربستان سعودی همچنان با چالش‌هایی روبرو است، زیرا به دنبال وادار کردن اعضای اوپک به کاهش عرضه نفت است.
امارات متحده عربی در حال سرمایه گذاری در ظرفیت‌های جدید نفتی است و افزایش سهمیه تولید خود را در نشست ماه گذشته اوپک پلاس قطعی کرد. روز دوشنبه، عراق و غول فرانسوی توتال انرژی، قراردادی ۲۷ میلیارد دلاری برای افزایش تولید نفت امضا کردند. خود عربستان سعودی نیز می‌خواهد تولید خود را در سال‌های آینده افزایش دهد.
ایمسیروویچ گفت: «همه در حال افزایش ظرفیت تولید نفت هستند، اما همزمان همه آن‌ها در مورد کاهش تولید صحبت می‌کنند.»