نبرد نابرابر دهک‌ها با گرانی

کبنا ؛طبق اعلام مرکز آمار ایران، در آذر ماه ۱۴۰۳ نرخ تورم سالانه برای خانوارهای کل کشور به ۳۲.۵ درصد رسیده که نسبت به ماه قبل، ۰.۶ واحد درصد کاهش داشته است. بررسی‌های آماری نشان می‌دهد که در آذرماه امسال، با افزایش درآمد خانوارها، سهم خوراکی‌ها از سبد مصرفی آن‌ها کاهش یافته و تورم ماهانه کمتری را تجربه کرده‌اند. مرکز آمار ایران اعلام کرده است که دهک‌های کم‌درآمدتر، تورم ماهانه بالاتری نسبت به دهک‌های پردرآمدتر داشته‌اند. کالاهای خوراکی، که بخش بزرگی از هزینه‌های دهک‌های پایین درآمدی را تشکیل می‌دهند، تحت تأثیر افزایش قیمت قرار دارند و این امر فشار اقتصادی بیشتری بر این قشر وارد می‌کند. در عوض، کالاهای غیرخوراکی، شامل مسکن و خدمات، در دهک‌های بالاتر سهم بیشتری از هزینه‌ها را به خود اختصاص می‌دهد و این دهک‌ها به دلیل درآمد بالاتر، در برابر افزایش قیمت این کالاها انعطاف بیشتری دارند. تحلیل سهم کالاهای خوراکی و غیرخوراکی در تورم به سیاست‌گذاران کمک می‌کند تا با اتخاذ سیاست‌های حمایتی مناسب، فشار تورمی را بر دهک‌های کم‌درآمد کاهش دهند. آمارها نشان می‌دهد که در آذرماه، بیشترین تورم ماهانه در دهک اول درآمدی با ۲.۲ درصد ثبت شده است. همچنین، با افزایش درآمد خانوارها، تورم ماهانه آن‌ها کاهش یافته و سهم کالاهای خوراکی از تورم دهک‌ها کاهش و سهم کالاهای غیرخوراکی افزایش یافته است. در دهک دهم، با وجود افزایش تورم به ۲.۱ درصد، سهم کالاهای غیرخوراکی از تورم بیشتر از سایر دهک‌ها بوده است.
به گزارش کبنا، مرکز آمار ایران طی گزارشی تورم مصرف کننده خانوار کشور در آذر ماه سال جاری را اعلام کرد که براساس آن، در این ماه، شاخص قیمت مصرف کننده خانوارهای کشور به عدد ۲۸۵.۱ رسیده است که نسبت به ماه قبل، ۲.۰ درصد افزایش، نسبت به ماه مشابه سال قبل، ۳۱.۴ درصد افزایش و در دوازده ماهه منتهی به ماه جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل، ۳۲.۵ درصد افزایش داشته است.
تورم نقطه به نقطه خانوارهای کشور
منظور از تورم نقطه به نقطه، درصد تغییر عدد شاخص قیمت نسبت به ماه مشابه سال قبل است. براساس این گزارش، در آذر ماه ۱۴۰۳ تورم نقطه به نقطه خانوارهای کشور، ۳۱.۴ درصد محاسبه شده است. به عبارتی؛ خانوارهای کشور به طور میانگین، ۳۱.۴ درصد بیشتر از آذر ماه ۱۴۰۲ برای خرید یک «مجموعه کالاها و خدمات یکسان» هزینه کرده‌­اند و تورم نقطه به نقطه آذر ماه ۱۴۰۳ در مقایسه با ماه قبل، ۱.۱ واحد درصد کاهش داشته است.

تورم ماهانه خانوارهای کشور
 درصد تغییر عدد شاخص قیمت، نسبت به ماه قبل را تورم ماهانه می‌گویند. در آذر ماه سال جاری، تورم ماهانه خانوارهای کشور برابر ۲.۰ درصد محاسبه شده است. همچنین، تورم ماهانه برای گروه‌های عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات»، ۱.۸ درصد و برای گروه عمده «کالاهای غیرخوراکی و خدمات»، ۲.۱ درصد بوده است.

نرخ تورم سالانه خانوارهای کشور
در محاسبه تورم سالانه، درصد تغییر میانگین اعداد شاخص قیمت در یک سال منتهی به ماه مورد نظر، نسبت به دوره مشابه قبل از آن محاسبه می‌شود. در آذر ماه ۱۴۰۳ نرخ تورم سالانه برای خانوارهای کشور به ۳۲.۵ درصد رسیده که نسبت به ماه قبل، ۰.۶ واحد درصد کاهش یافته است.

درصد تغییرات شاخص قیمت در دهک‌های هزینه‌ای کشور
بنابراین، نرخ تورم سالانه کشور در آذر ماه ۱۴۰۳ برابر ۳۲.۵ درصد است که دامنه تغییرات آن برای دهک‌های مختلف هزینه‌ای از ۳۰.۰ درصد برای دهک­­ اول، تا ۳۲.۹ درصد برای دهک نهم در نوسان است. بر این اساس فاصله تورمی دهک‌ها در این ماه به ۲.۹ واحد درصد رسید که نسبت به ماه قبل (۳.۲ واحد درصد) ۰.۳ واحد درصد کاهش داشته است.



افزایش درآمد خانوارها و کاهش سهم خوراکی‌ها در سبد مصرفی: تحلیل تازه‌ترین آمارهای اقتصادی
به گزارش اکوایران، بررسی‌های آماری نشان می‌دهد که در آذرماه امسال، با افزایش سطح درآمد خانوارها، سهم خوراکی‌ها از سبد مصرف آن‌ها کاهش یافته و تورم ماهانه کمتری را تجربه کرده‌اند. مرکز آمار ایران در تازه‌ترین گزارش خود، شاخص قیمت مصرف‌کننده در این ماه را اعلام کرده است که بر اساس آن، دهک‌های کم‌درآمدتر، تورم ماهانه بالاتری را نسبت به دهک‌های پردرآمدتر تجربه کرده‌اند.
تورم به عنوان یکی از مهم‌ترین شاخص‌های اقتصادی، تغییرات قیمت کالاها و خدمات را در یک بازه زمانی مشخص نشان می‌دهد. در این میان، سهم کالاهای خوراکی و غیرخوراکی در تورم، به‌ویژه برای گروه‌های درآمدی مختلف، اهمیت زیادی دارد. کالاهای خوراکی، شامل اقلامی مانند نان، برنج، گوشت، سبزیجات و لبنیات، بخش بزرگی از هزینه‌های دهک‌های پایین درآمدی را تشکیل می‌دهند. این دهک‌ها به دلیل محدودیت درآمدی، بخش عمده‌ای از بودجه خود را صرف تأمین نیازهای اولیه خوراکی می‌کنند و هرگونه افزایش قیمت در این گروه از کالاها، فشار اقتصادی بیشتری بر این قشر وارد می‌کند.
از سوی دیگر، کالاهای غیرخوراکی شامل اقلامی مانند مسکن، حمل‌ونقل، پوشاک و خدمات آموزشی و درمانی است که در دهک‌های بالاتر درآمدی سهم بیشتری از هزینه‌ها را به خود اختصاص می‌دهد. این دهک‌ها به دلیل تنوع مصرف و درآمد بالاتر، در برابر افزایش قیمت کالاهای غیرخوراکی انعطاف بیشتری دارند.
اهمیت بررسی سهم کالاهای خوراکی و غیرخوراکی در تورم زمانی مشخص می‌شود که به تأثیر آن بر رفاه دهک‌های مختلف توجه کنیم. در دهک‌های پایین، افزایش تورم کالاهای خوراکی می‌تواند به کاهش مصرف مواد مغذی و افزایش آسیب‌پذیری منجر شود. در مقابل، در دهک‌های بالاتر، تورم کالاهای غیرخوراکی بیشتر بر الگوی مصرف و سرمایه‌گذاری آن‌ها اثر می‌گذارد.
تحلیل این سهم‌ها به سیاست‌گذاران کمک می‌کند تا با اتخاذ سیاست‌های حمایتی مناسب، فشار تورمی را بر دهک‌های کم‌درآمد کاهش دهند و تعادل اقتصادی را حفظ کنند. آخرین گزارش مرکز آمار ایران نیز نشان می‌دهد که سهم کالاهای خوراکی در خانوارهای کم‌درآمد بیشتر بوده و با افزایش درآمد، به مرور سهم این کالاها از سبد مصرف خانوارها کاهش یافته است.
آمارهای منتشر شده نشان می‌دهد که در آذرماه امسال، بیشترین تورم ماهانه در دهک اول درآمدی احساس شده است. بر اساس این آمار، تورم ماهانه در این دهک معادل ۲.۲ درصد بوده که ۱.۲۳ واحد درصد آن مربوط به تورم کالاهای غیرخوراکی و ۰.۹۹ واحد درصد آن مربوط به تورم کالاهای خوراکی است. با افزایش درآمد خانوارها، تورم ماهانه آن‌ها کاهش یافته و سهم کالاهای خوراکی از تورم دهک‌ها کاهش و سهم کالاهای غیرخوراکی افزایش یافته است.
کمترین تورم ماهانه در آذرماه در دهک هفتم مشاهده شده است. در این دهک، سهم کالاهای غیرخوراکی از تورم ماهانه معادل ۰.۷ واحد درصد و سهم کالاهای خوراکی معادل ۱.۲۴ واحد درصد بوده است. همچنین، از دهک هفتم تا دهم، تورم ماهانه صعودی شده، اما روند سهم کالاهای خوراکی و غیرخوراکی به مسیر خود ادامه داده است. به‌طوری‌که در دهک دهم، با وجود افزایش تورم ماهانه به ۲.۱ درصد، سهم کالاهای غیرخوراکی از تورم به ۱.۷ واحد درصد افزایش و سهم کالاهای خوراکی به ۰.۴ واحد درصد کاهش یافته است. این آمار نشان می‌دهد که بخش اصلی ایجاد کننده تورم در دهک دهم مربوط به کالاهای غیرخوراکی بوده و تورم این کالاها در دهک دهم بیشتر از سایر دهک‌های درآمدی احساس شده است.